Soạn bài Vợ chồng A Phủ | Ngữ văn 12 (Kết nối tri thức)

Soạn bài Vợ chồng A Phủ | Ngữ văn 12 (Kết nối tri thức)

Soạn bài Vợ chồng A Phủ (Tô Hoài) - Ngữ Văn 12

I. Giới thiệu chung

• Tác giả: Tô Hoài (1920 - 2014), tên khai sinh là Nguyễn Sen, là một nhà văn lớn của Việt Nam, có sự nghiệp sáng tác phong phú, đa dạng về thể loại. Ông nổi tiếng với những tác phẩm viết về đề tài miền núi, với phong cách hiện thực sinh động, giàu chất tạo hình và đậm đà bản sắc dân tộc.
• Tác phẩm: "Vợ chồng A Phủ" được sáng tác năm 1952, in trong tập "Truyện Tây Bắc", là kết quả của chuyến đi thực tế lên Tây Bắc của Tô Hoài. Tác phẩm đã được trao Giải thưởng Hồ Chí Minh về văn học nghệ thuật (đợt 1, năm 1996).
• Thể loại: Truyện ngắn.
• Phong cách ngôn ngữ: Hiện thực, sinh động, giàu chất tạo hình, ngôn ngữ đậm chất dân tộc miền núi.
• Giá trị nội dung:
  • Phản ánh chân thực và cảm động số phận đau thương, tối tăm của người dân miền núi dưới ách áp bức của chế độ phong kiến miền núi và thực dân Pháp.
  • Ca ngợi sức sống tiềm tàng, ý chí phản kháng và khát vọng tự do của con người.
• Giá trị nghệ thuật:
  • Nghệ thuật miêu tả thiên nhiên miền núi hùng vĩ, hoang sơ.
  • Xây dựng nhân vật điển hình, có số phận đặc biệt.
  • Ngôn ngữ sinh động, giàu màu sắc địa phương.

II. Phân tích chi tiết

1. Số phận bi thảm của Mị và A Phủ

• Mị:

  • Là một cô gái Mèo xinh đẹp, hiền lành, chịu thương chịu khó, có tài năng thổi sáo và hát hay.
  • Bị bắt về làm con dâu gạt nợ cho nhà Thống lý Pá Tra, Mị sống trong cảnh "lầm than như con trâu con ngựa", bị bóc lột sức lao động, bị đánh đập, hành hạ tàn nhẫn.
  • Tâm hồn Mị từ dần bị chai sạn, tắt lịm khát vọng sống, khát vọng tự do.

• A Phủ:

  • Là một chàng trai Mèo mồ côi cha mẹ, khỏe mạnh, gan dạ, có lòng tự trọng cao.
  • Vì một lần đánh A Sử - con trai Thống lý Pá Tra, A Phủ bị bắt về làm nô lệ cho nhà Thống lý.
  • A Phủ phải chịu đựng cuộc sống khổ cực, bị đánh đập, bị coi như một con vật.

2. Sức sống tiềm tàng và khát vọng tự do của Mị và A Phủ

• Mị:

  • Dù bị cuộc sống tàn khốc vùi dập, nhưng trong tâm hồn Mị vẫn le lói những tia lửa của sức sống, khát vọng tự do.
  • Mùa xuân, nghe tiếng sáo gọi bạn tình, Mị nhớ lại tuổi thanh xuân, nhớ lại khát vọng yêu đương, lấy chồng.
  • Mị cũng có lúc muốn chết để thoát khỏi cuộc sống địa ngục, nhưng rồi lại thương sinh mệnh của mình.
  • Đỉnh điểm là khi thấy A Phủ bị trói đứng chờ chết, Mị đã cắt dây trói cho A Phủ, giúp anh thoát chạy. Hành động này chứng tỏ sức sống và khát vọng tự do trong Mị đã bùng lên mạnh mẽ.

• A Phủ:

  • A Phủ là người có lòng tự trọng cao, không cam chịu số phận nô lệ.
  • Anh đã nhiều lần chống cự lại sự áp bức của nhà Thống lý.
  • Khi bị trói đứng chờ chết, A Phủ vẫn mong muốn được sống, được tự do.
  • Sau khi được Mị cứu thoát, A Phủ đã tham gia cách mạng, trở thành một chiến sĩ dũng cảm.

3. Ý nghĩa nhân văn sâu sắc

• Phê phán chế độ phong kiến miền núi tàn bạo, lên án tội ác của thực dân Pháp.
• Ca ngợi sức sống tiềm tàng, khát vọng tự do của con người.
• Khẳng định vai trò của cách mạng trong việc giải phóng con người.

III. Mở rộng

• Đặc sắc nghệ thuật: Tô Hoài thành công trong việc miêu tả bối cảnh Tây Bắc hùng vĩ, hoang sơ, xây dựng tình huống truyện gây cấn, đặc biệt là nghệ thuật miêu tả tâm lý nhân vật tinh tế, sâu sắc.
• Giá trị hiện thực và nhân đạo: Tác phẩm phản ánh chân thực cuộc sống nghèo khổ, bất công của người dân miền núi dưới ách thống trị của bọn thực dân, phong kiến. Đồng thời, tác phẩm cũng thể hiện tình thương yêu và niềm tin của tác giả vào sức mạnh và khát vọng tự do của con người.

IV. Tổng kết

"Vợ chồng A Phủ" là một tác phẩm xuất sắc của Tô Hoài, vừa mang giá trị hiện thực sâu sắc, vừa chan chứa ý nghĩa nhân văn cao cả. Tác phẩm đã khắc họa thành công hình ảnh người dân miền núi với số phận bi thảm nhưng luôn tiềm tàng sức sống mãnh liệt và khát vọng tự do.

V. Luyện tập

1. Phân tích hình tượng nhân vật Mị trong truyện ngắn "Vợ chồng A Phủ".
2. Anh/chị hiểu như thế nào về ý nghĩa nhân văn của tác phẩm?
3. Nêu những nét đặc sắc về nghệ thuật của truyện ngắn "Vợ chồng A Phủ".

Tiêu đề chuẩn SEO:

• Soạn bài Vợ chồng A Phủ | Ngữ văn 12 (Kết nối tri thức)

Mô tả ngắn:

• Phân tích tác phẩm "Vợ chồng A Phủ" của Tô Hoài. Lý thuyết đầy đủ, dàn ý chi tiết, bài tập vận dụng, giúp học sinh lớp 12 học tốt Ngữ văn.

Các từ khóa SEO Meta: