Hoạt động 1: Khi thuật toán được chuyển giao cho máy tính, để máy tính có thể hiểu và thực hiện, cần chuyển đổi thuật toán từ ngôn ngữ tự nhiên sang ngôn ngữ lập trình mà máy tính có thể hiểu, chẳng hạn như Scratch, Python, hoặc C++. Ngôn ngữ lập trình là công cụ để biểu diễn các bước của thuật toán dưới dạng các lệnh cụ thể. Máy tính sau đó sẽ thực hiện các lệnh này theo trình tự để đạt được kết quả mong muốn.
Câu hỏi: Dựa vào chương trình tính tổng hai số bằng ngôn ngữ tự nhiên và chương trình Scratch ở Hình 6.13, bổ sung nội dung vào bảng:
Ngôn ngữ tự nhiên:
Mô tả thuật toán bằng câu chữ: "Nhập hai số vào, tính tổng của chúng, và hiển thị kết quả."Các bước:
Nhập số thứ nhất.
Nhập số thứ hai.
Tính tổng hai số vừa nhập.
Hiển thị kết quả.
Scratch:Các khối lệnh Scratch tương ứng:Khối "Nhập đầu vào": Yêu cầu người dùng nhập số thứ nhất và số thứ hai (sử dụng khối "Hỏi và chờ").
Khối "Xử lý": Dùng phép tính cộng hai biến đã nhập.
Khối "Xuất kết quả": Hiển thị tổng trên màn hình (sử dụng khối "Nói").
2. LUYỆN TẬP
Luyện tập 1: Tìm câu sai.
a) Đúng, vì chương trình máy tính là một tập hợp các lệnh mà máy tính có thể hiểu và thực thi.
b) Đúng, vì chương trình máy tính thường được viết bằng ngôn ngữ lập trình như Python, C++, hoặc Scratch.
c) Sai, vì máy tính thực hiện các lệnh trong chương trình theo trình tự logic xác định, không phải tùy ý.
Luyện tập 2: Cho chương trình Scratch ở Hình 6.15: a) Chương trình thực hiện thuật toán tính tổng của hai số. b) Đầu vào: Hai số do người dùng nhập.
Đầu ra: Tổng của hai số. c) Ví dụ cụ thể:
Đầu vào: Số thứ nhất là 3, số thứ hai là 5.
Kết quả: Tổng là 8.
d) Thuật toán bằng sơ đồ khối:Bắt đầu → Nhập số thứ nhất → Nhập số thứ hai → Tính tổng → Hiển thị kết quả → Kết thúc.
Luyện tập 3: Cho chương trình Scratch ở Hình 6.16: a) Chương trình kiểm tra xem một số có lớn hơn 10 hay không và đưa ra thông báo phù hợp. b)
Cấu trúc tuần tự: Các bước được thực hiện theo trình tự nhập dữ liệu và hiển thị kết quả.
Cấu trúc rẽ nhánh: Sử dụng khối lệnh “nếu...thì” để kiểm tra điều kiện số lớn hơn 10.
Cấu trúc lặp: Không sử dụng. c) Thực hành trên Scratch: Tạo chương trình theo mô tả trên.
4. VẬN DỤNG
Vận dụng 1:
Sơ đồ khối tìm số lớn hơn giữa hai số a và b:
Bắt đầu: Điểm bắt đầu thuật toán.
Nhập số a và b: Dùng hình bình hành để thể hiện bước nhập dữ liệu.
So sánh a và b: Hình thoi để thể hiện điều kiện "a > b".
Nếu Đúng: Hiển thị giá trị a.
Nếu Sai: Hiển thị giá trị b.
Kết thúc: Hoàn tất thuật toán.
Chương trình Scratch thực hiện thuật toán:Dùng khối "Hỏi và chờ" hai lần để nhập giá trị cho a và b.
Dùng khối "Nếu... thì... khác" để kiểm tra điều kiện a > b.
Dùng khối "Nói" để hiển thị giá trị của số lớn hơn.
Ví dụ minh họa:
Nhập a = 7, b = 5.
Kết quả hiển thị: "Số lớn hơn là 7".
VẬN DỤNG 2
Thuật toán tính trung bình cộng của ba số:
Bắt đầu: Điểm khởi đầu của thuật toán.
Nhập ba số x, y, z: Sử dụng ba lần bước nhập để lấy giá trị từ người dùng.
Tính trung bình cộng: Công thức tính trung bình:
\(\text{Trung bình cộng} = \frac{x + y + z}{3}\)
Hiển thị kết quả: Kết quả trung bình cộng được hiển thị ra màn hình.
Kết thúc: Hoàn thành thuật toán.
Chương trình Scratch thực hiện thuật toán:Dùng ba khối "Hỏi và chờ" để nhập giá trị cho x, y, và z.
Dùng khối "Đặt ... thành" để tính giá trị trung bình cộng, với công thức: \(\text{Trung bình cộng} = \frac{x + y + z}{3}\)
Dùng khối "Nói" để hiển thị kết quả trung bình cộng.
