Mục đích của thí nghiệm này là nghiên cứu sự phát triển qua các giai đoạn của sinh vật trong tự nhiên, qua đó giúp nhận biết và so sánh kiểu biến thái của một số động vật như bướm, ếch. Bài thực hành cũng nhằm làm rõ các sự thay đổi hình thái qua từng giai đoạn phát triển và sự thích nghi của chúng với môi trường sống.
Kết quả và giải thích
So sánh hình thái của sâu bướm, nhộng và bướm trưởng thành:
Sâu bướm: Đây là giai đoạn ấu trùng của bướm, có hình dạng dài, thân mềm và nhiều chân. Màu sắc của sâu bướm thường rất đa dạng, giúp chúng dễ dàng hòa mình vào môi trường xung quanh để tránh kẻ thù.
Nhộng: Là giai đoạn chuyển tiếp giữa ấu trùng và trưởng thành. Nhộng có hình dạng giống như một cái kén, bên trong cơ thể chúng đang trải qua quá trình biến hình. Trong giai đoạn này, sâu bướm không ăn uống mà chỉ tồn tại để thay đổi thành bướm.
Bướm trưởng thành: Đây là giai đoạn cuối cùng trong vòng đời của bướm. Bướm có cánh đẹp, cơ thể nhẹ, thích bay lượn để tìm bạn tình và giao phối. Cánh của bướm có màu sắc rực rỡ giúp chúng thu hút bạn tình, đồng thời chúng sử dụng cánh để bay đi tìm nguồn thức ăn.
So sánh hình thái nòng nọc và ếch trưởng thành:
Nòng nọc: Đây là giai đoạn đầu của ếch khi vừa mới nở từ trứng. Nòng nọc có hình dáng giống một con cá nhỏ, không có chân, cơ thể tròn và có đuôi dài để di chuyển dưới nước. Chúng ăn tảo và các sinh vật nhỏ trong nước.
Ếch trưởng thành: Khi trải qua giai đoạn biến thái, ếch trưởng thành có thân hình rõ rệt, có 4 chân (2 chân trước và 2 chân sau), khả năng di chuyển linh hoạt cả dưới nước và trên cạn. Ếch trưởng thành không còn đuôi và sống chủ yếu ở môi trường đất liền, săn mồi bằng cách nuốt con mồi bằng lưỡi.
Kết luận về kiểu biến thái của các sinh vật đã quan sát:
Bướm thể hiện kiểu biến thái hoàn toàn (biến thái hoàn chỉnh) vì chúng trải qua tất cả các giai đoạn: trứng → sâu bướm → nhộng → bướm trưởng thành, với sự thay đổi rõ rệt về hình thái giữa các giai đoạn.
Ếch thể hiện kiểu biến thái không hoàn chỉnh (biến thái không hoàn chỉnh), khi nòng nọc phát triển thành ếch trưởng thành, nhưng không có sự thay đổi về hình thái cấu trúc cơ thể một cách hoàn toàn như ở bướm.
Trả lời câu hỏi
a) Phát triển của bướm và ếch thuộc kiểu nào? Giải thích.
Phát triển của bướm thuộc kiểu biến thái hoàn toàn (biến thái hoàn chỉnh) vì chúng trải qua các giai đoạn khác biệt nhau về hình thái: từ trứng đến sâu bướm, nhộng, và cuối cùng là bướm trưởng thành. Trong mỗi giai đoạn, hình thái cơ thể thay đổi hoàn toàn.
Phát triển của ếch thuộc kiểu biến thái không hoàn chỉnh (biến thái không hoàn chỉnh) vì nòng nọc phát triển thành ếch trưởng thành qua quá trình biến hình, nhưng không có sự thay đổi hoàn toàn về cấu trúc cơ thể. Giai đoạn nòng nọc có đuôi và chỉ có thể sống dưới nước, còn ếch trưởng thành không có đuôi và có thể sống cả trên cạn và dưới nước.
b) Các giai đoạn phát triển của bướm và ếch thể hiện khía cạnh tiến hoá thích nghi như thế nào?
Bướm: Các giai đoạn phát triển của bướm thể hiện một sự thích nghi tiến hoá rất rõ rệt. Giai đoạn sâu bướm giúp chúng ăn nhiều để tích trữ năng lượng cho giai đoạn nhộng. Nhộng là giai đoạn chuyển hóa, nơi sâu bướm không ăn và chuẩn bị cho sự biến đổi hoàn toàn thành bướm trưởng thành. Sự biến đổi này giúp bướm có thể bay đi tìm bạn tình và sinh sản ở giai đoạn trưởng thành, một chiến lược sinh tồn rất hiệu quả trong môi trường tự nhiên. Bướm có sự thay đổi hình thái rõ rệt, giúp chúng thích nghi với các môi trường sống khác nhau và tránh được kẻ thù.
Ếch: Giai đoạn phát triển của ếch cũng thể hiện sự thích nghi đáng kể. Nòng nọc sống dưới nước để tránh sự săn mồi và dễ dàng tìm kiếm thức ăn. Khi phát triển thành ếch trưởng thành, chúng có thể di chuyển lên cạn để tìm kiếm thức ăn, sinh sản và tránh những môi trường nước tạm thời không phù hợp. Quá trình biến thái này giúp ếch linh hoạt trong việc tìm kiếm môi trường sống và duy trì sự sinh tồn ở cả hai môi trường nước và cạn.
