Để tăng năng suất của vật nuôi, người nông dân thường sử dụng những biện pháp gì? Tại sao?
Người nông dân thường sử dụng các biện pháp như chọn giống tốt, cung cấp thức ăn giàu dinh dưỡng, quản lý điều kiện môi trường sống, bổ sung các loại thuốc bổ, tiêm phòng các bệnh dịch, và sử dụng hormone sinh trưởng. Những biện pháp này nhằm đảm bảo vật nuôi có môi trường sống thuận lợi, ít bệnh tật, tăng khả năng chuyển hóa thức ăn thành năng lượng và chất dinh dưỡng, từ đó phát triển nhanh chóng và đạt năng suất cao hơn. Ví dụ, bổ sung hormone tăng trưởng giúp kích thích tăng trọng và tích lũy protein, làm tăng khối lượng cơ ở vật nuôi. Tuy nhiên, những biện pháp này cần được thực hiện khoa học để đảm bảo an toàn và chất lượng sản phẩm chăn nuôi.
Giải Câu hỏi 1 trang 126 SGK Sinh học 11 Cánh Diều
Quan sát hình 19.1 và hình 19.2, đọc thông tin và hoàn thành bảng 19.1.
Hình 19.1 và 19.2 minh họa sự ảnh hưởng của các yếu tố bên ngoài và bên trong đến sinh trưởng và phát triển ở động vật. Bảng 19.1 cần hoàn thiện theo nội dung liên quan như sau:
Yếu tố bên trong: Hormone sinh trưởng (GH) từ tuyến yên, hormone sinh dục (testosterone, estrogen). Hormone GH kích thích sự phân chia tế bào và tăng kích thước cơ thể, còn hormone sinh dục giúp phát triển các đặc điểm sinh dục phụ và tăng tốc độ sinh trưởng trong giai đoạn dậy thì.
Yếu tố bên ngoài: Dinh dưỡng, ánh sáng, nhiệt độ. Ví dụ, cung cấp dinh dưỡng đầy đủ giúp vật nuôi phát triển khỏe mạnh, trong khi ánh sáng ảnh hưởng đến sự điều hòa hormone sinh sản.
Việc hoàn thành bảng dựa trên các thông tin này sẽ giúp học sinh hiểu rõ hơn về mối quan hệ giữa các nhân tố tác động đến sinh trưởng và phát triển.
Luyện tập 1 trang 127 SGK Sinh học 11 Cánh Diều
Nếu một người bị nhược năng tuyến yên (giảm khả năng tiết hormone của tuyến yên) trong giai đoạn dậy thì thì chiều cao của người đó sẽ thay đổi như thế nào so với chiều cao của người bình thường? Giải thích?
Nhược năng tuyến yên làm giảm tiết hormone GH, hormone quan trọng nhất trong quá trình sinh trưởng chiều cao. Khi hormone GH thiếu hụt, sự phân chia tế bào xương và sụn chậm lại, dẫn đến xương không phát triển về chiều dài. Do đó, người bị nhược năng tuyến yên trong giai đoạn dậy thì thường có chiều cao thấp hơn đáng kể so với người bình thường. Tuy nhiên, nếu được phát hiện và bổ sung hormone GH kịp thời, quá trình phát triển chiều cao có thể được cải thiện, mặc dù khó đạt chiều cao tối ưu như người không bị ảnh hưởng.
Luyện tập 2 trang 127 SGK Sinh học 11 Cánh Diều
Nêu ví dụ ảnh hưởng của các nhân tố bên ngoài đến sinh trưởng và phát triển ở gia súc.
Một ví dụ điển hình là chế độ dinh dưỡng. Khi gia súc được cung cấp thức ăn giàu protein và khoáng chất, chúng sẽ phát triển nhanh hơn và đạt trọng lượng lớn hơn. Ngược lại, nếu khẩu phần ăn thiếu cân bằng hoặc thiếu năng lượng, gia súc sẽ chậm lớn và dễ mắc bệnh. Ngoài ra, điều kiện môi trường như nhiệt độ cũng có vai trò quan trọng. Ví dụ, ở các vùng có khí hậu khắc nghiệt, gia súc cần tiêu hao nhiều năng lượng hơn để duy trì nhiệt độ cơ thể, điều này có thể làm giảm tốc độ sinh trưởng.
Giải Câu hỏi 2 trang 128 SGK Sinh học 11 Cánh Diều
Để cải thiện chất lượng cuộc sống ở người và tăng năng suất vật nuôi cần có những biện pháp nào?
Để cải thiện chất lượng cuộc sống ở người, cần chú trọng vào chế độ dinh dưỡng hợp lý, giáo dục thể chất, khám sức khỏe định kỳ, và môi trường sống trong lành. Việc cải thiện năng suất vật nuôi có thể đạt được thông qua chọn lọc giống tốt, quản lý môi trường nuôi, áp dụng công nghệ chăn nuôi hiện đại và sử dụng các loại vaccine hoặc thuốc bổ trợ. Ngoài ra, việc kiểm soát dịch bệnh và đảm bảo tiêu chuẩn an toàn thực phẩm trong sản phẩm chăn nuôi cũng rất cần thiết.
Luyện tập 3 trang 128 SGK Sinh học 11 Cánh Diều
Nêu cơ sở khoa học của một số thành tựu giúp điều khiển sinh trưởng và phát triển đang được sử dụng trong chăn nuôi.
Các thành tựu khoa học như kỹ thuật lai tạo giống, công nghệ sinh học, và hormone sinh trưởng đang được áp dụng để điều khiển sinh trưởng và phát triển ở động vật. Ví dụ, việc sử dụng hormone GH giúp tăng tốc độ phát triển cơ bắp và cải thiện hiệu quả sử dụng thức ăn. Công nghệ gen được áp dụng để lai tạo các giống vật nuôi có năng suất cao và khả năng chống chịu bệnh tốt. Những tiến bộ này dựa trên sự hiểu biết sâu sắc về di truyền, sinh lý học và dinh dưỡng.
Tìm hiểu thêm trang 129 SGK Sinh học 11 Cánh Diều
Quy trình chăn nuôi theo những tiêu chuẩn VietGAP, VietGAHP hoặc Global GAP cần đảm bảo những tiêu chí gì?
Các tiêu chí chính bao gồm an toàn thực phẩm, bảo vệ môi trường, phúc lợi động vật, và đảm bảo sức khỏe người lao động. Quy trình này yêu cầu kiểm soát chặt chẽ nguồn thức ăn, nước uống, quy trình nuôi dưỡng, và điều kiện vệ sinh. Việc quản lý chăn nuôi theo tiêu chuẩn giúp sản phẩm đạt chất lượng cao, an toàn và thân thiện với môi trường.
Vận dụng 1 trang 129 SGK Sinh học 11 Cánh Diều
Sử dụng thực phẩm có tồn dư hormone tăng trưởng hoặc thuốc kháng sinh có thể gây ra hậu quả gì?
Thực phẩm có tồn dư hormone tăng trưởng hoặc thuốc kháng sinh có thể gây ảnh hưởng xấu đến sức khỏe con người, như làm rối loạn hormone, tăng nguy cơ ung thư, hoặc gây kháng kháng sinh. Đặc biệt, tồn dư kháng sinh có thể làm giảm hiệu quả điều trị bệnh, dẫn đến các vấn đề sức khỏe nghiêm trọng.
Vận dụng 2 trang 129 SGK Sinh học 11 Cánh Diều
Tìm hiểu một số biện pháp giúp nâng cao năng suất trong chăn nuôi ở địa phương em. Theo em, các biện pháp đó có ưu, nhược điểm gì?
Một số biện pháp như sử dụng giống vật nuôi năng suất cao, áp dụng công nghệ chuồng trại hiện đại, và sử dụng thức ăn công nghiệp đã giúp nâng cao năng suất. Tuy nhiên, các biện pháp này có nhược điểm như chi phí đầu tư cao, rủi ro dịch bệnh lớn khi nuôi thâm canh, và nguy cơ ảnh hưởng đến môi trường nếu không quản lý tốt.
Vận dụng 3 trang 129 SGK Sinh học 11 Cánh Diều
Thiến động vật (cắt bỏ tinh hoàn ở cá thể đực) có làm tăng năng suất trong chăn nuôi không? Giải thích.
Thiến động vật giúp hạn chế tiêu hao năng lượng cho các hoạt động sinh sản và tính khí hung hăng, từ đó tập trung năng lượng cho sự phát triển cơ thể. Do vậy, thiến động vật có thể làm tăng năng suất, đặc biệt trong sản xuất thịt.
Vận dụng 4 trang 129 SGK Sinh học 11 Cánh Diều
Nêu một số biện pháp giúp nâng cao tầm vóc và thể lực cho con người.
Các biện pháp bao gồm chế độ dinh dưỡng cân bằng, tập luyện thể dục thể thao thường xuyên, ngủ đủ giấc, và duy trì môi trường sống trong lành. Ngoài ra, giáo dục về chăm sóc sức khỏe và khám bệnh định kỳ cũng đóng vai trò quan trọng trong việc nâng cao thể lực và tầm vóc.
