BÀI 9. CÁC NƯỚC ÂU – MỸ TỪ CUỐI THẾ KỶ XIX ĐẾN ĐẦU THẾ KỶ XX
PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
I. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH CỦA CHỦ NGHĨA ĐẾ QUỐC
CH:
Đọc thông tin và tư liệu từ các hình trong SGK, trình bày những nét chính về quá trình hình thành chủ nghĩa đế quốc.
II. CÁC ĐẾ QUỐC ANH, PHÁP, ĐỨC, MỸ
CH:
Nêu những chuyển biến lớn về kinh tế, chính sách đối nội và đối ngoại của đế quốc Anh.
Nêu những chuyển biến lớn về kinh tế, chính sách đối nội và đối ngoại của đế quốc Pháp.
Nêu những chuyển biến lớn về kinh tế, chính sách đối nội và đối ngoại của đế quốc Đức.
Nêu những chuyển biến lớn về kinh tế, chính sách đối nội và đối ngoại của đế quốc Mỹ.
LUYỆN TẬP
CH: Lập bảng tóm tắt về những chuyển biến lớn của đế quốc Anh, Pháp, Đức và Mỹ từ cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX.
VẬN DỤNG
CH: Vì sao trong quá trình chuyển sang chủ nghĩa đế quốc, các đế quốc đều tăng cường xâm chiếm và mở rộng thị trường, thuộc địa?
PHẦN II: Câu hỏi ôn tập
I. QUÁ TRÌNH HÌNH THÀNH CỦA CHỦ NGHĨA ĐẾ QUỐC
CH:
Cuối thế kỷ XIX, chủ nghĩa đế quốc hình thành do những yếu tố như sự phát triển mạnh mẽ của kinh tế tư bản và sự phát minh khoa học, kỹ thuật tạo động lực cho sự phát triển nhanh chóng của các công ty độc quyền và sự ra đời của tư bản tài chính.
Các công ty độc quyền đã chiếm lĩnh thị trường và lũng đoạn nền kinh tế, đồng thời ảnh hưởng mạnh mẽ đến đời sống chính trị và xã hội. Các quốc gia phương Tây, vốn sở hữu nền công nghiệp mạnh mẽ, đã đẩy mạnh khai thác và bóc lột thuộc địa để phục vụ cho sự phát triển không ngừng của nền kinh tế trong nước. Chủ nghĩa đế quốc ra đời trong bối cảnh này, khi các nước phương Tây cạnh tranh nhau để giành giật thị trường và lãnh thổ.
II. CÁC ĐẾ QUỐC ANH, PHÁP, ĐỨC, MỸ
CH:
Đế quốc Anh
Về đối nội: Anh duy trì chế độ quân chủ lập hiến, trong đó hai đảng Tự do và Bảo thủ thay nhau nắm quyền, bảo vệ quyền lợi của giai cấp tư sản.
Về đối ngoại: Anh mở rộng đế quốc thuộc địa, trở thành đế quốc có nhiều thuộc địa nhất thế giới vào năm 1914. Với diện tích 33 triệu km² và 400 triệu dân, Anh đã nắm giữ khoảng 12 lần diện tích thuộc địa của Đức.
Đế quốc Pháp
Về đối nội: Nền Cộng hòa thứ ba của Pháp đã được thành lập nhưng thường xuyên xảy ra khủng hoảng nội các. Chính phủ Cộng hòa đàn áp các cuộc đấu tranh của công nhân và nhân dân.
Về đối ngoại: Pháp cũng thúc đẩy quá trình xâm lược và khai thác thuộc địa, trở thành đế quốc có diện tích thuộc địa lớn thứ hai thế giới (11 triệu km²), chỉ sau Anh. Các thuộc địa của Pháp chủ yếu nằm ở châu Phi và châu Á, trong đó có Việt Nam, Lào, và Campuchia.
Đế quốc Đức
Về đối nội: Đức là một nước liên bang theo chế độ quân chủ lập hiến, với sự liên kết chặt chẽ giữa quý tộc và tư bản độc quyền.
Về đối ngoại: Đức chuyển sang giai đoạn đế quốc chủ nghĩa khi hầu hết các vùng đất trên thế giới đã trở thành thuộc địa của Anh và Pháp. Chính quyền Đức tìm cách mở rộng lãnh thổ thông qua đua vũ trang và sử dụng vũ lực để giành lại thuộc địa.
Đế quốc Mỹ
Về đối nội: Mỹ duy trì chế độ Cộng hòa với hệ thống chính trị do tổng thống lãnh đạo, và các đảng Cộng hòa và Dân chủ thay nhau nắm quyền.
Về đối ngoại: Đến cuối thế kỷ XIX, Mỹ bắt đầu tăng cường sự hiện diện ở khu vực châu Á và Thái Bình Dương. Mỹ đã sử dụng viện trợ kinh tế, đầu tư, và can thiệp quân sự để mở rộng ảnh hưởng tại Trung và Nam Mỹ, đồng thời biến khu vực này thành thuộc địa của mình.
LUYỆN TẬP
CH:
Lập bảng tóm tắt các chuyển biến lớn trong kinh tế và chính sách đối nội, đối ngoại của các đế quốc Anh, Pháp, Đức, và Mỹ từ cuối thế kỷ XIX đến đầu thế kỷ XX.
VẬN DỤNG
CH:
Trong quá trình chuyển sang chủ nghĩa đế quốc, các đế quốc đã tăng cường xâm chiếm và mở rộng thị trường, thuộc địa vì lý do sau:
Cung cấp nguyên liệu và nhân công: Thuộc địa cung cấp nguyên liệu rẻ và nhân công lao động giá thấp, là yếu tố quan trọng giúp các đế quốc phát triển nền kinh tế công nghiệp của mình.
Thị trường tiêu thụ: Các đế quốc cần thị trường tiêu thụ hàng hóa sản xuất tại quê nhà, đem lại lợi nhuận cao.
Tăng cường sức mạnh quân sự: Việc mở rộng thuộc địa giúp các đế quốc củng cố vị thế chiến lược, phục vụ cho các cuộc tranh chấp và chiến tranh trong tương lai.
