BÀI 10. PHONG TRÀO CÔNG NHÂN VÀ SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA MÁC
PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
I. SỰ RA ĐỜI CỦA GIAI CẤP CÔNG NHÂN
Ch: Đọc thông tin và tư liệu, nêu sự ra đời của giai cấp công nhân.
Trả lời:
Giai cấp công nhân xuất hiện trong bối cảnh cuộc cách mạng công nghiệp diễn ra mạnh mẽ ở châu Âu vào thế kỷ XIX. Sau khi công nghiệp phát triển, các nông dân không còn đất đai, bị buộc phải ra thành thị làm thuê trong các nhà máy, hầm mỏ. Giai cấp công nhân này bị bóc lột lao động khổ sai, sống trong điều kiện tồi tệ và thiếu thốn. Chính điều này đã tạo ra một tầng lớp công nhân mới, đứng đối lập với giai cấp tư sản giàu có. Họ trở thành lực lượng xã hội chủ yếu thúc đẩy các phong trào đấu tranh đòi quyền lợi, bảo vệ cuộc sống của mình.
II. NHỮNG HOẠT ĐỘNG CỦA C. MÁC, PH. ĂNG-GHEN VÀ SỰ RA ĐỜI CỦA CHỦ NGHĨA XÃ HỘI KHOA HỌC
Ch: Dựa vào thông tin trong mục II, trình bày một số hoạt động chính của C. Mác, Ph. Ăng-ghen và sự ra đời của chủ nghĩa xã hội khoa học.
Trả lời:
C. Mác và Ph. Ăng-ghen là hai nhà lý luận vĩ đại của chủ nghĩa xã hội khoa học. Ph. Ăng-ghen sang Anh để nghiên cứu tình hình phong trào công nhân, từ đó ông viết tác phẩm nổi tiếng "Tình cảnh giai cấp công nhân Anh". C.Mác tham gia vào các phong trào cách mạng ở Pháp và cùng với Ăng-ghen thành lập "Đồng minh những người cộng sản". Cả hai đã viết "Tuyên ngôn của Đảng Cộng sản" vào năm 1848, công bố lý thuyết về chủ nghĩa cộng sản, và làm cơ sở cho sự hình thành của chủ nghĩa xã hội khoa học.
III. PHONG TRÀO CỘNG SẢN VÀ CÔNG NHÂN QUỐC TẾ TỪ GIỮA THẾ KỈ XIX ĐẾN ĐẦU THẾ KỈ XX
Ch: Trình bày những nét chính về phong trào cộng sản và công nhân quốc tế từ năm 1848 đến 1870. Nêu sự ra đời và hoạt động của Quốc tế thứ nhất.
Trả lời:
Phong trào cộng sản và công nhân quốc tế bắt đầu mạnh mẽ từ giữa thế kỷ XIX, khi công nhân tại các nước châu Âu bắt đầu đấu tranh chống lại sự bóc lột của giai cấp tư sản. Năm 1864, Quốc tế thứ nhất (Hội Liên hiệp lao động quốc tế) được thành lập tại Luân Đôn, với sự tham gia của nhiều đại biểu công nhân từ các nước châu Âu. Quốc tế thứ nhất là tổ chức quốc tế đầu tiên nhằm liên kết các phong trào công nhân trên toàn thế giới, đấu tranh đòi quyền lợi cho công nhân và truyền bá học thuyết Mác. Tuy nhiên, sau một thời gian hoạt động, Quốc tế thứ nhất bị tan rã vào năm 1870 do các yếu tố mâu thuẫn nội bộ và sự đàn áp của chính quyền các nước.
LUYỆN TẬP
CH1:
Trình bày nguyên nhân dẫn đến các phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân chống lại giai cấp tư sản.
Trả lời:
Giai cấp công nhân bị bóc lột sức lao động trong những điều kiện tồi tệ, bị chèn ép trong công việc và sống trong nghèo đói. Những chính sách của giai cấp tư sản, như sử dụng máy móc để thay thế lao động thủ công và tăng cường sản xuất mà không quan tâm đến quyền lợi công nhân, đã tạo ra mâu thuẫn gay gắt giữa công nhân và giai cấp tư sản. Chính những điều kiện này đã thúc đẩy công nhân đấu tranh bằng các hình thức như đình công, biểu tình, đập phá máy móc, và yêu cầu cải thiện đời sống và giảm thiểu sự bóc lột.
CH2:
Trình bày những nét chính về Công xã Pa-ri và nêu ý nghĩa lịch sử của việc thành lập nhà nước kiểu mới.
Trả lời:
Công xã Pa-ri là một sự kiện quan trọng trong lịch sử phong trào công nhân. Được thành lập vào năm 1871, Công xã Pa-ri là lần đầu tiên trong lịch sử công nhân thực hiện một cuộc cách mạng và thành lập một chính quyền xã hội chủ nghĩa. Đây là một nhà nước kiểu mới, với các chính sách phục vụ lợi ích của người lao động, như xóa bỏ sự phân biệt giai cấp, tách nhà thờ khỏi nhà nước, thực hiện giáo dục miễn phí, và đảm bảo quyền lợi cho công nhân. Mặc dù Công xã bị quân đội Pháp đàn áp trong vòng 2 tháng, nhưng ý nghĩa của nó vẫn sâu sắc, là hình mẫu đầu tiên của chính quyền công nhân và sự đấu tranh cho một xã hội không có giai cấp.
CH3:
Những biểu hiện chứng tỏ Công xã Pa-ri là nhà nước kiểu mới là gì?
Trả lời:
Công xã Pa-ri có những biểu hiện đặc trưng của một nhà nước kiểu mới, bao gồm:
Hội đồng Công xã là cơ quan cao nhất có quyền quyết định các vấn đề chính trị, kinh tế và xã hội.
Chính phủ của công nhân quản lý các cơ sở sản xuất, đảm bảo quyền lợi cho công nhân.
Tách nhà thờ khỏi nhà nước và thực hiện giáo dục bắt buộc, miễn học phí cho học sinh.
Quy định lương tối thiểu cho công nhân và cấm các hình thức bóc lột.
Thời gian
Địa bàn
Hoạt động tiêu biểu
9/1864
Pa-ri (Pháp)
Thành lập Quốc tế thứ nhất
1/5/1886
Mỹ
Hàng chục vạn công nhân đình công đòi ngày làm 8 giờ
1889
Pa-ri (Pháp)
Thành lập Quốc tế thứ 2
1893
Pháp
Công nhân giành thắng lợi trong cuộc bầu cử Quốc hội
1899
Anh
Nhiều cuộc bãi công đã nổ ra, tiêu biểu là đấu tranh của công nhân khuân vác Luân Đôn
CH4:
Trình bày những nét chính về phong trào cộng sản và công nhân quốc tế từ năm 1871 đến đầu thế kỉ XX. Nêu sự ra đời và hoạt động của Quốc tế thứ hai.
Trả lời:
Phong trào cộng sản và công nhân quốc tế tiếp tục phát triển sau khi Quốc tế thứ nhất tan rã. Năm 1889, Quốc tế thứ hai được thành lập tại Pari nhân dịp kỷ niệm 100 năm cuộc cách mạng Pháp và sự kiện phá ngục Ba-xti. Quốc tế thứ hai có mục tiêu liên kết các công đoàn, các đảng cộng sản và tổ chức công nhân trên toàn thế giới. Tuy nhiên, do những mâu thuẫn nội bộ và sự phân hóa giữa các khuynh hướng cách mạng và cơ hội, Quốc tế thứ hai cũng gặp khó khăn và dần tan rã vào đầu thế kỷ XX.
CH5:
Lập bảng tóm tắt một số hoạt động tiêu biểu của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế cuối thế kỷ XIX, đầu thế kỷ XX.
Trả lời:
VẬN DỤNG
CH:
Sưu tầm một số mẩu chuyện về hoạt động của C. Mác, Ph. Ăng-ghen và V.I. Lênin. Giới thiệu những mẩu chuyện đó với thầy cô và bạn học.
Trả lời:
Một trong những mẩu chuyện nổi bật về C. Mác và Ph. Ăng-ghen là mối quan hệ sâu sắc giữa hai nhà lý luận. Mặc dù sống trong hoàn cảnh khó khăn, nhưng họ đã cùng nhau sáng tác những công trình khoa học vĩ đại. Ph. Ăng-ghen giúp Mác vượt qua khó khăn tài chính và đóng góp vào việc hoàn thiện những tác phẩm lý thuyết của Mác. Câu chuyện tình bạn và sự hợp tác của họ đã tạo nên những bước ngoặt quan trọng trong phong trào công nhân và sự ra đời của chủ nghĩa cộng sản khoa học.
