BÀI 12. SỰ PHÁT TRIỂN CỦA KHOA HỌC, KĨ THUẬT, VĂN HỌC NGHỆ THUẬT TRONG CÁC THẾ KỈ XVIII - XIX
PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
I. THÀNH TỰU TIÊU BIỂU
Khoa học và Kỹ thuật:
Những thành tựu này không chỉ làm thay đổi nền tảng lý thuyết khoa học mà còn mở ra hướng đi mới cho công nghiệp hóa, tác động sâu sắc đến các lĩnh vực từ công nghiệp, y tế đến môi trường sống của con người.
Vật lý: Thuyết vạn vật hấp dẫn của Isaac Newton vào đầu thế kỷ XVIII đã giải thích mối quan hệ giữa các thiên thể, giúp thay đổi hoàn toàn nhận thức về vũ trụ.
Hóa học: Mikhail Lomonosov (giữa thế kỷ XVIII) đưa ra Định lý bảo toàn và chuyển hóa năng lượng, thiết lập những nguyên lý cơ bản trong nghiên cứu vật lý và hóa học.
Sinh học: Charles Darwin (giữa thế kỷ XIX) với thuyết tiến hóa, khẳng định sự biến đổi của loài qua thời gian và cơ chế chọn lọc tự nhiên.
Văn học và Nghệ thuật:
Văn học: Sự phát triển mạnh mẽ của văn học trong thế kỷ XVIII - XIX, nổi bật với các tác phẩm của các tác giả như Victor Hugo, với tiểu thuyết “Những người khốn khổ”, và các tác phẩm của Alexandre Dumas hay Charles Dickens.
Nghệ thuật: Thời kỳ này chứng kiến sự phát triển của các phong trào nghệ thuật như Cổ điển, Lãng mạn và Ấn tượng. Nghệ sĩ như Eugène Delacroix, Claude Monet đã có những đóng góp nổi bật trong lĩnh vực hội họa.
II. TÁC ĐỘNG
Sự phát triển vượt bậc của khoa học, kỹ thuật, văn học và nghệ thuật trong các thế kỷ XVIII - XIX đã không chỉ làm thay đổi cách con người nhìn nhận thế giới mà còn thúc đẩy các phong trào xã hội và cách mạng. Khoa học và công nghệ tạo ra nền tảng cho sự phát triển công nghiệp, tạo ra những sản phẩm mới và thay đổi căn bản đời sống vật chất của nhân loại. Văn học và nghệ thuật không chỉ phản ánh thực tại xã hội mà còn lên án những bất công, đánh thức tinh thần đấu tranh của quần chúng lao động, cổ vũ cho những giá trị tự do và bình đẳng.
LUYỆN TẬP
Sơ đồ tư duy: Vẽ sơ đồ thể hiện thành tựu tiêu biểu về khoa học, kỹ thuật, văn học và nghệ thuật trong các thế kỷ XVIII - XIX, nêu rõ các ngành, các tác phẩm và ảnh hưởng của chúng đối với xã hội.
VẬN DỤNG
Sưu tầm tư liệu: Tìm kiếm hình ảnh, tài liệu về một trong những thành tựu tiêu biểu của khoa học, kỹ thuật, văn học, nghệ thuật trong các thế kỷ XVIII - XIX và giới thiệu những thông tin đó với thầy cô và bạn học.
PHẦN II: Câu hỏi ôn tập
I. THÀNH TỰU TIÊU BIỂU
Khoa học tự nhiên:
Vật lý: Thuyết vạn vật hấp dẫn của Newton (đầu thế kỷ XVIII) là một bước ngoặt lớn trong lĩnh vực vật lý học, làm sáng tỏ các quy luật về lực hấp dẫn và chuyển động của các thiên thể.
Hóa học: Mikhail Lomonosov đã đóng góp vào việc phát triển lý thuyết về bảo toàn năng lượng, mở ra những kiến thức quan trọng trong lĩnh vực hóa học.
Sinh học: Charles Darwin với thuyết tiến hóa và chọn lọc tự nhiên đã làm thay đổi hoàn toàn hiểu biết về nguồn gốc các loài sinh vật trên trái đất.
Tác động:
Văn học và nghệ thuật: Thế kỷ XVIII - XIX chứng kiến sự phát triển mạnh mẽ của các tác phẩm văn học và các phong trào nghệ thuật như lãng mạn, ấn tượng, phản ánh các mâu thuẫn trong xã hội và đấu tranh cho tự do, bình đẳng.
Các tác phẩm văn học nổi bật như "Những người khốn khổ" của Victor Hugo đã phản ánh sự bất công trong xã hội và khuyến khích người dân đấu tranh vì quyền lợi của mình.
II. TÁC ĐỘNG CỦA SỰ PHÁT TRIỂN KHOA HỌC, KỸ THUẬT, VĂN HỌC VÀ NGHỆ THUẬT
Khoa học và kỹ thuật:
Những khám phá về lực hấp dẫn và nguyên lý bảo toàn năng lượng đã không chỉ thay đổi nhận thức về tự nhiên mà còn tạo ra những cơ sở lý thuyết giúp phát triển công nghiệp và cải thiện đời sống con người.
Các phát minh công nghệ đã giúp tăng trưởng kinh tế, thúc đẩy nền công nghiệp và cải thiện hệ thống giao thông, sản xuất nông nghiệp.
Văn học và nghệ thuật:
Các tác phẩm văn học, đặc biệt là từ các nhà văn như Victor Hugo, đã khắc họa những vấn đề xã hội, đấu tranh cho công lý và tự do, khích lệ tinh thần quần chúng.
Nghệ thuật, đặc biệt là hội họa và âm nhạc, phản ánh sâu sắc những phong trào xã hội và những đổi mới trong nhận thức của con người.
LUYỆN TẬP
Sơ đồ tư duy: Để củng cố kiến thức, học sinh có thể vẽ sơ đồ tư duy về sự phát triển các lĩnh vực khoa học, kỹ thuật, văn học và nghệ thuật trong các thế kỷ XVIII - XIX.
VẬN DỤNG
Giới thiệu tiểu thuyết “Những người khốn khổ”:
"Những người khốn khổ" của Victor Hugo là một tác phẩm kinh điển phản ánh cuộc sống của người lao động nghèo khổ và những bất công trong xã hội Pháp. Qua câu chuyện của Giăng Van-giăng, tác giả phê phán xã hội phong kiến và tư sản, đồng thời truyền tải thông điệp về tình yêu thương và sự tha thứ. Tác phẩm này không chỉ có ảnh hưởng sâu rộng đối với văn học mà còn khơi dậy phong trào đấu tranh cho quyền lợi con người trong xã hội.
