BÀI 11. CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT (1914 – 1918) VÀ CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917
PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
I. CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT (1914 - 1918)
CH: Khai thác thông tin và các hình trong mục 1, nêu nguyên nhân bùng nổ chiến tranh thế giới thứ nhất.
CH: Dựa vào thông tin, bảng 11 và các hình trong mục 2, phân tích hậu quả và tác động của Chiến tranh thế giới thứ nhất đối với lịch sử phân loại.
II. CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917
CH1: Nêu những nét chính về nguyên nhân làm bùng nổ Cách mạng tháng Mười Nga.
CH2: Nêu những nét chính về diễn biến của Cách mạng tháng Mười Nga. Cho biết vai trò của Lê-nin đối với cuộc cách mạng.
CH3: Nêu ý nghĩa lịch sử và tác động của Cách mạng tháng Mười Nga đối với nước Nga năm 1917 và lịch sử nhân loại.
LUYỆN TẬP
CH1: Trình bày nguyên nhân dẫn đến các phong trào đấu tranh của giai cấp công nhân chống lại giai cấp tư sản.
CH2: Trình bày những nét chính về Công xã Pari và nêu ý nghĩa lịch sử của việc thành lập nhà nước kiểu mới.
CH3: Những biểu hiện chứng tỏ Công xã Pa-ri là nhà nước kiểu mới là gì?
CH4: Trình bày những nét chính về phong trào cộng sản và công nhân quốc tế từ năm 1871 đến đầu thế kỉ XX. Nêu sự ra đời và hoạt động của Quốc tế thứ hai.
CH5: Lập bảng tóm tắt một số hoạt động tiêu biểu của phong trào cộng sản và công nhân quốc tế cuối thế kỉ XIX, đầu thế kỉ XX.
VẬN DỤNG
CH: Sưu tầm một số mẩu chuyện về hoạt động của C. Mác, Ph. Ăng-ghen và V.I. Lênin. Giới thiệu những mẩu chuyện đó với thầy cô và bạn học.
PHẦN II: Câu hỏi ôn tập
I. CHIẾN TRANH THẾ GIỚI THỨ NHẤT (1914 - 1918)
CH: Nguyên nhân sâu xa:
Sự phát triển không đều về kinh tế và chính trị của chủ nghĩa tư bản cuối thế kỷ XIX - đầu thế kỷ XX đã làm thay đổi sâu sắc so sánh lực lượng giữa các nước đế quốc.
Mâu thuẫn giữa các nước đế quốc về vấn đề thuộc địa ngày càng trở nên gay gắt và không thể tránh khỏi.
Sự hình thành hai khối quân sự đối lập: khối Liên minh (Đức, Áo - Hung, I-ta-li-a) và khối Hiệp ước (Anh, Pháp, Nga).
⟹ Đây là nguyên nhân cơ bản dẫn đến chiến tranh.
Nguyên nhân trực tiếp:
Ngày 28-6-1914, Thái tử Áo - Hung bị ám sát tại Bô-xni-a bởi một người Xéc-bi. Nhân cơ hội này, giới quân phiệt Đức và Áo tuyên chiến.
⟹ Chiến tranh bùng nổ và nhanh chóng trở thành chiến tranh thế giới.
Chiến tranh thế giới thứ nhất kết thúc với sự thất bại của phe Liên minh, gây nên thiệt hại nặng nề về người và của:
Nhiều thành phố, làng mạc, đường sá, cầu cống, nhà máy bị phá hủy. Chiến phí lên tới 85 tỉ đôla.
10 triệu người chết, hơn 20 triệu người bị thương.
Các nước Châu Âu trở thành con nợ của Mĩ.
+ Bản đồ thế giới được chia lại: Đức mất hết thuộc địa; Anh, Pháp, Mĩ mở rộng thêm thuộc địa của mình.
+ Từ trong cuộc chiến tranh, cách mạng tháng Mười Nga thành công đánh dấu bước chuyển lớn trong cục diện chính trị thế giới.
II. CÁCH MẠNG THÁNG MƯỜI NGA NĂM 1917
CH1: Nguyên nhân bùng nổ Cách mạng tháng Mười Nga:
Sau Cách mạng tháng Hai, Nga tồn tại 2 chính quyền song song. Mỗi chính quyền đại diện cho lợi ích của các giai cấp khác nhau nên không thể cùng tồn tại lâu dài.
Trước tình hình đó, Lê-nin và Đảng Bônsêvích xác định cách mạng Nga sẽ chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa (lật đổ chính quyền tư sản lâm thời).
Đầu tháng 10/1917, không khí cách mạng bao trùm cả nước. Lê-nin về nước trực tiếp lãnh đạo khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền.
CH2: Diễn biến chính của Cách mạng tháng Mười Nga năm 1917:
Tháng 4/1917: Lê-nin thông qua Đảng Bônsêvích bản Luận cương tháng 4 chỉ ra mục tiêu tiếp theo của cách mạng Nga là chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Đêm 24/10/1917: bắt đầu khởi nghĩa.
Đêm 25/10: Tấn công cung điện Mùa Đông, bắt giữ các bộ trưởng của Chính phủ tư sản.
⟹ Khởi nghĩa Pêtơrôgrát giành thắng lợi.
Ngày 3/11/1918: Chính quyền Xô viết giành thắng lợi trên khắp nước Nga rộng lớn.
Vai trò của Lênin đối với Cách mạng tháng 10 Nga năm 1917:
Lênin đã thành lập chính đảng của giai cấp công nhân, bảo vệ và phát triển lý luận của chủ nghĩa Mác. Người đã nhận thấy sự quan trọng của việc thành lập một đảng lãnh đạo để cách mạng thành công.
Lênin đã xác định đường lối đúng đắn và tổ chức cuộc khởi nghĩa vũ trang nhanh chóng, lãnh đạo cách mạng giành thắng lợi.
CH3: Ý nghĩa của Cách mạng tháng Mười Nga:
Đối với nước Nga:
Đập tan ách áp bức, bóc lột của phong kiến và tư sản, giải phóng công nhân và nhân dân lao động.
Công nhân và nông dân làm chủ đất nước và vận mệnh của mình, xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Đối với thế giới:
Cách mạng tháng Mười Nga đã làm thay đổi cục diện thế giới.
Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho các cuộc cách mạng thế giới.
LUYỆN TẬP
CH: Cách mạng tháng Mười Nga
Diễn biến:
Tháng 4/1917: Lê-nin đã thông qua Đảng Bônsêvích bản Luận cương tháng 4 chỉ ra mục tiêu đường lối tiếp theo của cách mạng Nga là chuyển từ cách mạng dân chủ tư sản sang cách mạng xã hội chủ nghĩa.
Đêm 24/10/1917: bắt đầu khởi nghĩa.
Đêm 25/10: Tấn công cung điện Mùa Đông, bắt giữ các bộ trưởng của Chính phủ tư sản.
Ngày 3/11/1918: Chính quyền Xô viết giành thắng lợi trên khắp nước Nga rộng lớn.
Ý nghĩa:
Đập tan ách áp bức, bóc lột của phong kiến và tư sản, giải phóng công nhân và nhân dân lao động.
Công nhân và nông dân làm chủ đất nước và vận mệnh của mình, xây dựng chủ nghĩa xã hội.
Tác động:
Làm thay đổi cục diện thế giới.
Cổ vũ và để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng thế giới.
CH: Chế độ phong kiến Nga sụp đổ vào tháng 2/1917 nhưng nhân dân Nga vẫn tiếp tục làm cách mạng vì Chiến tranh thế giới thứ nhất là cuộc chiến tranh đế quốc phi nghĩa.
Đây là cuộc chiến tranh do giai cấp tư sản gây ra, chỉ mang lại lợi ích cho họ mà thôi.
Cuộc chiến không chỉ tàn phá về người mà còn đẩy nhân dân vào cảnh nghèo đói, chịu sự hy sinh nặng nề.
VẬN DỤNG
CH: Tác động của Cách mạng tháng Mười Nga đối với Cách mạng Việt Nam:
Thắng lợi của Cách mạng tháng Mười Nga (1917) và sự ra đời của nước Nga Xô viết đã tác động sâu sắc tới sự lựa chọn con đường cứu nước của Nguyễn Ái Quốc, mở đầu quá trình giải quyết tình trạng khủng hoảng về đường lối và giai cấp lãnh đạo cho cách mạng Việt Nam.
Sự bùng nổ, quá trình phát triển và giành thắng lợi của Cách mạng tháng Mười đã để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho cách mạng Việt Nam, như vai trò
