Câu hỏi 1: Ngân sách nhà nước góp phần cho sự phát triển của các tỉnh miền núi thông qua các chương trình hỗ trợ kinh tế - xã hội như đầu tư cơ sở hạ tầng (đường giao thông, trường học, bệnh viện), trợ cấp người nghèo, và hỗ trợ phát triển sản xuất.
Câu hỏi 2: Ngân sách nhà nước là toàn bộ các khoản thu và chi của nhà nước, nhằm đảm bảo hoạt động của bộ máy nhà nước, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội, và duy trì an ninh quốc gia.
Khái niệm, đặc điểm của ngân sách nhà nước
a)
Câu hỏi 1: Ngân sách nhà nước bao gồm các khoản thu như thuế (thu nhập cá nhân, doanh nghiệp, VAT), phí, lệ phí, và viện trợ quốc tế. Các khoản chi bao gồm chi trả lương, xây dựng cơ sở hạ tầng, giáo dục, y tế, quốc phòng và an ninh.
Câu hỏi 2: Các khoản thu, chi của ngân sách nhà nước do Quốc hội quyết định, dựa trên đề xuất của Chính phủ và được quản lý bởi các cơ quan nhà nước.
b)
Câu hỏi 1: Mục đích của việc thu, chi ngân sách nhà nước là đảm bảo hoạt động của bộ máy nhà nước, duy trì an sinh xã hội, thúc đẩy phát triển kinh tế, và xử lý các tình huống khẩn cấp như thiên tai, dịch bệnh.
Câu hỏi 2: Một số quỹ trong ngân sách nhà nước gồm:
Quỹ dự trữ quốc gia: Dự phòng cho các tình huống khẩn cấp như thiên tai, dịch bệnh.
Quỹ phúc lợi xã hội: Hỗ trợ người nghèo, trẻ em mồ côi, người cao tuổi.
Quỹ giáo dục: Đầu tư xây dựng trường học, hỗ trợ học bổng.
Câu hỏi 3: Người dân đóng góp vào ngân sách nhà nước thông qua thuế và phí không được hoàn trả trực tiếp mà được sử dụng để xây dựng cơ sở hạ tầng, cung cấp dịch vụ công và hỗ trợ an sinh xã hội, mang lại lợi ích gián tiếp cho cộng đồng.
Vai trò của ngân sách nhà nước
Câu hỏi 1: Trong sơ đồ, các khoản chi dành cho hoạt động của bộ máy nhà nước bao gồm chi trả lương và chi duy trì hoạt động hành chính.
Câu hỏi 2: Ngân sách nhà nước định hướng sản xuất và điều tiết thị trường thông qua các khoản đầu tư vào ngành mũi nhọn, trợ giá cho sản phẩm thiết yếu, bình ổn giá, và kiềm chế lạm phát bằng cách kiểm soát cung tiền.
Câu hỏi 3: Quỹ dự trữ quốc gia đóng vai trò quan trọng trong phòng chống dịch COVID-19 thông qua việc chi trả cho các chương trình tiêm chủng, cung cấp vật tư y tế, hỗ trợ tài chính cho người dân bị ảnh hưởng.
Câu hỏi 4: Gia đình anh T nhận hỗ trợ từ quỹ phúc lợi nhà nước qua hình thức trợ cấp tiền mặt hoặc các chương trình cung cấp thực phẩm, thuốc men, giúp giảm bớt khó khăn kinh tế.
Quy định cơ bản của pháp luật về quyền và nghĩa vụ công dân trong việc thực hiện pháp luật ngân sách
Câu hỏi 1: Thông tin 2 cho thấy nhà nước đảm bảo quyền giám sát việc thu, chi ngân sách, giúp công dân được minh bạch hóa thông tin và tham gia đóng góp ý kiến.
Câu hỏi 2: Ngư dân xã Q được hưởng quyền lợi như trợ cấp bảo hiểm, hỗ trợ ngư cụ, và các chính sách khuyến khích phát triển ngành nghề. Họ có nghĩa vụ đóng thuế và tuân thủ các quy định về quản lý tài chính.
Luyện tập
Câu hỏi 1:
a. Đúng, vì ngân sách nhà nước bao gồm toàn bộ các khoản thu, chi được hoạch định trong một năm tài chính.
b. Không đúng, vì nguồn thu của ngân sách nhà nước không chỉ từ người dân mà còn từ doanh nghiệp, viện trợ quốc tế và các nguồn khác.
c. Đúng, vì chi phí để duy trì hoạt động của bộ máy nhà nước được lấy từ ngân sách nhà nước.
d. Không đúng, vì người dân có quyền giám sát và yêu cầu minh bạch trong việc sử dụng ngân sách nhà nước.
Câu hỏi 2:
a. Ông N thực hiện đúng pháp luật khi tự nguyện nhường hỗ trợ cho người khác khó khăn hơn.
b. Cán bộ xã vi phạm pháp luật vì không giải trình công khai các khoản thu chi theo yêu cầu của người dân.
c. H thực hiện đúng khi bảo vệ tài sản công và tiết kiệm tài nguyên.
d. Các cơ quan nhà nước thực hiện đúng khi hưởng ứng phong trào tiết kiệm, tránh lãng phí ngân sách.
Câu hỏi 3:
a. Em sẽ giải thích rằng tiền trợ cấp cho cụ già được trích từ các khoản thuế và phí mà người dân đóng góp vào ngân sách nhà nước.
b. Em sẽ nói với T rằng phí qua trạm thu phí được sử dụng để bảo trì và xây dựng đường cao tốc, giúp mọi người đi lại an toàn và thuận tiện hơn.
Vận dụng
Câu hỏi 1: Công trình sử dụng ngân sách nhà nước tại địa phương có thể là một trường học. Công trình này góp phần nâng cao dân trí, cải thiện chất lượng giáo dục và tạo điều kiện học tập cho trẻ em.
Câu hỏi 2: Gia đình em đã thực hiện nghĩa vụ đóng thuế thu nhập cá nhân, thuế sử dụng đất. Quyền lợi nhận được gồm việc sử dụng các dịch vụ công như giáo dục, y tế và cơ sở hạ tầng giao thông được xây dựng từ ngân sách nhà nước.
