Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ không chỉ góp phần hình thành các đặc điểm tự nhiên mà còn có ảnh hưởng tới kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng của mội quốc gia. Vậy vị trí địa lí, phạm gi lãnh thổ của nước ta có những đặc điểm gì nổi bật và ảnh hưởng như thế nào đến tự nhiên, kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng?
I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ
CH: Dựa vào thông tin và hình 1, hãy:
- Xác định vị trí địa lí của nước ta trên bản đồ
- Trình bày các đặc điểm về vị trí địa lí của nước ta.
CH: Dựa vào thông tin và hình 1, hãy xác định và trình bày đặc điểm các bộ phận của phạm vi lãnh thổ của nước ta?
II. ẢNH HƯỞNG ĐẾN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ AN NINH QUỐC PHÒNG
CH: Dựa vào thông tin bài học, hãy phân tích những ảnh hưởng của vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ đến tự nhiên Việt Nam?.
CH: Dựa vào thông tin bài học, hãy phân tích những ảnh hưởng của vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ của nước ta đến kinh tế, xã hội và an ninh quốc phòng.
LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
Câu 1: Dựa vào hình 1, hãy liệt kê các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương giáp biển ở nước ta.
Câu 2: Thu thập thông tin và trình bày các đặc điểm vê vị trí địa lí của địa phương em (quận, huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh, thành phố). Các đặc điểm đó có ảnh hưởng như thế nào đến kinh tế, xã hội của địa phương?
PHẦN II .Lời giải tham khảo
BÀI 1. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ
MỞ ĐẦU: Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ không chỉ góp phần hình thành các đặc điểm tự nhiên mà còn có ảnh hưởng tới kinh tế, xã hội, an ninh quốc phòng của một quốc gia. Vậy vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ của nước ta có những đặc điểm gì nổi bật và ảnh hưởng như thế nào đến tự nhiên, kinh tế - xã hội và an ninh quốc phòng?
I. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ
Câu hỏi 1:Dựa vào thông tin và hình 1, hãy xác định vị trí địa lí của nước ta trên bản đồ và trình bày các đặc điểm về vị trí địa lí của nước ta.
Xác định vị trí địa lí trên bản đồ:Nước ta nằm trên bán đảo Đông Dương, thuộc khu vực Đông Nam Á, tiếp giáp với Biển Đông ở phía đông, nằm ở vị trí trung tâm của Đông Nam Á lục địa và Đông Nam Á biển đảo.
Các đặc điểm về vị trí địa lí:
Việt Nam nằm ở rìa phía đông của bán đảo Đông Dương, tiếp giáp với Biển Đông.Vị trí địa lí:Phía bắc giáp Trung Quốc.Phía tây giáp Lào và Campuchia.Phía đông và phía nam giáp Biển Đông.Tọa độ địa lí:Điểm cực bắc ở xã Lũng Cú, huyện Đồng Văn, tỉnh Hà Giang (vĩ độ 23°23'B).Điểm cực nam ở xã Đất Mũi, huyện Ngọc Hiển, tỉnh Cà Mau (vĩ độ 8°34'B).Điểm cực tây ở xã Sín Thầu, huyện Mường Nhé, tỉnh Điện Biên (kinh độ 102°09'Đ).Điểm cực đông ở xã Vạn Thạnh, huyện Vạn Ninh, tỉnh Khánh Hòa (kinh độ 109°24'Đ).Vị trí địa lí của Việt Nam mang tính chất cầu nối:Giữa đất liền và biển.Giữa Đông Á và Đông Nam Á.
Câu hỏi 2:Dựa vào thông tin và hình 1, hãy xác định và trình bày đặc điểm các bộ phận của phạm vi lãnh thổ của nước ta.
Phạm vi lãnh thổ của nước ta bao gồm:Đất liền:Diện tích đất liền khoảng 331.212 km².Đường biên giới trên đất liền dài khoảng 4.639 km, tiếp giáp với Trung Quốc (1.449 km), Lào (2.067 km), Campuchia (1.137 km).Đường bờ biển dài khoảng 3.260 km.Biển:Vùng biển rộng khoảng 1 triệu km² thuộc Biển Đông, bao gồm các vùng: nội thủy, lãnh hải, vùng tiếp giáp lãnh hải, vùng đặc quyền kinh tế, thềm lục địa.Có hơn 4.000 đảo lớn nhỏ, nổi bật là hai quần đảo Hoàng Sa và Trường Sa.Vùng trời:Không gian bao trùm trên lãnh thổ đất liền, hải đảo, vùng biển và vùng đặc quyền kinh tế.
II. ẢNH HƯỞNG ĐẾN TỰ NHIÊN, KINH TẾ - XÃ HỘI VÀ AN NINH QUỐC PHÒNG
Câu hỏi 3:Dựa vào thông tin bài học, hãy phân tích những ảnh hưởng của vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ đến tự nhiên Việt Nam.
Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ ảnh hưởng mạnh mẽ đến tự nhiên Việt Nam:
Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa:Việt Nam nằm hoàn toàn trong vùng nội chí tuyến, chịu ảnh hưởng của hai mùa gió (gió mùa đông bắc và gió mùa tây nam). Điều này tạo nên tính chất khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với sự đa dạng về thời tiết theo mùa và vùng miền.
Tài nguyên thiên nhiên phong phú:Vị trí tiếp giáp với biển và nằm trên đường di cư của nhiều loài sinh vật tạo điều kiện thuận lợi cho đa dạng sinh học.Tài nguyên biển phong phú với nguồn hải sản, dầu khí, và khoáng sản.
Địa hình đa dạng:Tiếp giáp với biển và lục địa tạo nên sự đa dạng về địa hình (đồng bằng, núi, cao nguyên, bờ biển).Là cầu nối giữa lục địa và biển, Việt Nam có nhiều vùng đất thấp ven biển, đồng bằng rộng lớn phù sa màu mỡ.
Câu hỏi 4:Dựa vào thông tin bài học, hãy phân tích những ảnh hưởng của vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ của nước ta đến kinh tế, xã hội và an ninh quốc phòng.
Kinh tế:
Vị trí địa lí thuận lợi giúp Việt Nam trở thành cầu nối giao thông giữa các nước Đông Nam Á và thế giới.Tiếp giáp Biển Đông với nhiều cảng biển lớn thuận lợi cho giao thương, xuất nhập khẩu.Tài nguyên thiên nhiên phong phú, đặc biệt là tài nguyên biển và rừng, tạo điều kiện phát triển các ngành kinh tế như nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản và công nghiệp khai thác.
Xã hội:
Là nơi giao thoa giữa nhiều nền văn hóa Á - Âu, vị trí địa lí góp phần tạo nên sự đa dạng văn hóa của dân tộc Việt Nam.Điều kiện tự nhiên thuận lợi giúp các vùng miền phát triển sản xuất, ổn định đời sống.
An ninh quốc phòng:
Vị trí địa lí có vai trò chiến lược trong khu vực Đông Nam Á.Biển Đông là tuyến đường hàng hải quan trọng, việc bảo vệ chủ quyền biển đảo (Hoàng Sa, Trường Sa) là nhiệm vụ quan trọng của quốc gia.
LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
Câu 1:Dựa vào hình 1, hãy liệt kê các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương giáp biển ở nước ta. Các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương giáp biển gồm: Quảng Ninh, Hải Phòng, Thái Bình, Nam Định, Ninh Bình, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị, Thừa Thiên - Huế, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hòa, Ninh Thuận, Bình Thuận, Bà Rịa - Vũng Tàu, TP Hồ Chí Minh, Tiền Giang, Bến Tre, Trà Vinh, Sóc Trăng, Bạc Liêu, Cà Mau, Kiên Giang.
Câu 2:Thu thập thông tin và trình bày các đặc điểm về vị trí địa lí của địa phương em (quận, huyện, thị xã, thành phố trực thuộc tỉnh, thành phố). Các đặc điểm đó có ảnh hưởng như thế nào đến kinh tế, xã hội của địa phương? Câu trả lời này tùy thuộc vào địa phương bạn đang sinh sống. Bạn cần tìm hiểu:
Địa phương bạn nằm ở đâu trên bản đồ Việt Nam?
Tiếp giáp với khu vực nào?
Những lợi thế tự nhiên, kinh tế - xã hội mà vị trí địa lí mang lại (giao thông, sản xuất, du lịch...).
