CH1: Động vật thủy sản gồm những loài nào? Chúng có vai trò gì đối với đời sống con người? Cần phải làm gì để khai thác và bảo vệ hiệu quả nguồn lợi thủy sản?
I. Vai trò của thủy sản
CH1: Quan sát Hình 14.1 và nêu vai trò của thủy sản tương ứng với mỗi ảnh trong hình:
II. Một số loài thủy sản có giá trị kinh tế cao
CH1: Quan sát Hình 14.2 và sử dụng các từ sau đây: tôm thẻ chân trắng, cá tra, cá song, cá lăng, cua biển, tôm hùm để ghép tên các loài thủy sản có giá trị kinh tế cao của Việt Nam vào từng ảnh cho phù hợp.
III. Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản
CH1: Hãy nêu những hoạt động khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản mà em biết. Ý nghĩa của các hoạt động đó là gì?
Nêu những việc nên làm, những việc không nên làm để bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
IV. Bảo vệ môi trường nuôi thủy sản
CH1: Hãy đề xuất những việc nên làm và không nên làm để bảo vệ môi trường nuôi thủy sản ở gia đình, địa phương em.
LUYỆN TẬP
CH1: Trình bày vai trò của thủy sản và cho ví dụ minh họa. Liên hệ với thực tiễn ở địa phương em.
CH2: Để bảo vệ nguồn lợi thủy sản cần phải thực hiện những biện pháp nào? Vì sao?
VẬN DỤNG
CH1: Kể tên một số loài thủy sản có giá trị kinh tế cao ở địa phương em
CH2: Đề xuất những việc nên làm, không nên làm trong khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
PHẦN II: LỜI GIẢI THAM KHẢO
MỞ ĐẦU
Câu hỏi 1: Động vật thủy sản gồm những loài nào? Chúng có vai trò gì đối với đời sống con người? Cần phải làm gì để khai thác và bảo vệ hiệu quả nguồn lợi thủy sản?
Động vật thủy sản là những loài sinh sống trong môi trường nước, bao gồm các loài sống ở nước ngọt, nước mặn và nước lợ. Các loài thủy sản phổ biến như cá, tôm, cua, nghêu, sò, mực, bạch tuộc, v.v. Những loài thủy sản này có vai trò rất quan trọng đối với đời sống con người. Trước hết, chúng cung cấp nguồn thực phẩm phong phú và giàu dinh dưỡng, đặc biệt là protein và các axit béo omega-3, rất có lợi cho sức khỏe con người. Ngoài ra, thủy sản còn đóng vai trò quan trọng trong nền kinh tế, tạo công ăn việc làm cho hàng triệu người dân trong ngành nuôi trồng và khai thác thủy sản, góp phần thúc đẩy phát triển các ngành công nghiệp chế biến thủy sản và xuất khẩu. Một vai trò khác của thủy sản là duy trì cân bằng sinh thái, bởi chúng tham gia vào chuỗi thức ăn trong hệ sinh thái nước, kiểm soát sự phát triển của các loài sinh vật khác.
Để khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản một cách hiệu quả, con người cần phải thực hiện những biện pháp khoa học và bền vững. Việc đầu tiên là áp dụng các công nghệ khai thác hiện đại, không gây hủy hoại môi trường sinh thái, không đánh bắt quá mức, đảm bảo nguồn lợi thủy sản không bị cạn kiệt. Bên cạnh đó, việc bảo vệ các vùng biển, sông ngòi và các hệ sinh thái thủy sinh là vô cùng quan trọng để duy trì sự phong phú của các loài thủy sản. Ngoài ra, tuyên truyền giáo dục ý thức cộng đồng về bảo vệ nguồn lợi thủy sản cũng đóng vai trò không nhỏ trong việc bảo tồn các nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá này.
I. Vai trò của thủy sản
Câu hỏi 1: Quan sát Hình 14.1 và nêu vai trò của thủy sản tương ứng với mỗi ảnh trong hình.
Trong bài học, Hình 14.1 là một hình minh họa về các hoạt động liên quan đến thủy sản. Các bức tranh trong hình có thể bao gồm những hoạt động như khai thác thủy sản, nuôi trồng thủy sản, chế biến và tiêu thụ thủy sản. Vai trò của thủy sản đối với đời sống con người thể hiện rõ qua những hình ảnh này.
Khai thác thủy sản: Thủy sản là nguồn tài nguyên quan trọng, cung cấp thực phẩm cho con người, đồng thời là một ngành kinh tế chủ lực ở nhiều quốc gia, trong đó có Việt Nam.
Nuôi trồng thủy sản: Đây là một phương thức cung cấp thủy sản ổn định và bền vững. Nuôi trồng thủy sản giúp tăng trưởng sản lượng, giảm áp lực khai thác tự nhiên và đáp ứng nhu cầu thực phẩm ngày càng tăng.
Chế biến và tiêu thụ thủy sản: Các sản phẩm thủy sản chế biến sẵn không chỉ phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước mà còn xuất khẩu ra thị trường quốc tế, góp phần tạo ra nguồn thu nhập đáng kể cho quốc gia.
II. Một số loài thủy sản có giá trị kinh tế cao
Câu hỏi 1: Quan sát Hình 14.2 và sử dụng các từ sau đây: tôm thẻ chân trắng, cá tra, cá song, cá lăng, cua biển, tôm hùm để ghép tên các loài thủy sản có giá trị kinh tế cao của Việt Nam vào từng ảnh cho phù hợp.
Trong hình 14.2, mỗi ảnh minh họa một loài thủy sản đặc trưng, và những loài này đều có giá trị kinh tế cao ở Việt Nam. Các loài này bao gồm:
Tôm thẻ chân trắng: Đây là loài tôm nuôi phổ biến ở Việt Nam, đặc biệt là ở các tỉnh ven biển miền Trung và miền Nam. Tôm thẻ chân trắng có giá trị xuất khẩu cao và đóng góp đáng kể vào nền kinh tế thủy sản.
Cá tra: Là một trong những loài cá nuôi phổ biến ở Đồng bằng sông Cửu Long, cá tra không chỉ cung cấp thực phẩm trong nước mà còn xuất khẩu sang nhiều thị trường quốc tế.
Cá song: Loài cá này có giá trị lớn trong ngành thủy sản, đặc biệt trong chế biến thực phẩm cao cấp như cá hộp, cá đông lạnh.
Cá lăng: Là loài cá nước ngọt có giá trị cao, được nuôi và khai thác chủ yếu ở các khu vực ven sông, đặc biệt là các tỉnh miền Bắc và miền Trung.
Cua biển: Cua biển có giá trị kinh tế cao, được tiêu thụ rộng rãi trong và ngoài nước. Ngoài việc cung cấp thực phẩm, cua biển còn có giá trị trong các sản phẩm chế biến sẵn.
Tôm hùm: Là loài thủy sản có giá trị rất cao, đặc biệt trong ngành xuất khẩu, tôm hùm chủ yếu được nuôi ở các vùng biển như Khánh Hòa, Phú Yên.
III. Khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản
Câu hỏi 1: Hãy nêu những hoạt động khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản mà em biết. Ý nghĩa của các hoạt động đó là gì?
Các hoạt động khai thác thủy sản bao gồm đánh bắt thủy sản từ các nguồn tự nhiên như biển, sông, hồ, và các hệ sinh thái nước ngọt. Ngoài ra, còn có các hoạt động nuôi trồng thủy sản, trong đó có nuôi tôm, cá, và các loài thủy sản khác trong môi trường nhân tạo như ao, đầm, lồng bè. Những hoạt động bảo vệ nguồn lợi thủy sản bao gồm việc hạn chế khai thác quá mức, bảo vệ môi trường nước, và phát triển các khu bảo tồn biển hoặc sông ngòi.
Ý nghĩa của những hoạt động này là giúp bảo vệ nguồn tài nguyên thiên nhiên, đảm bảo nguồn lợi thủy sản bền vững trong tương lai. Các biện pháp này cũng giúp duy trì sự đa dạng sinh học của các loài thủy sản, giảm thiểu sự cạn kiệt tài nguyên và góp phần ổn định hệ sinh thái.
Câu hỏi 2: Nêu những việc nên làm, những việc không nên làm để bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Những việc nên làm bao gồm: áp dụng các biện pháp khai thác bền vững, chẳng hạn như quy định về kích thước tối thiểu của thủy sản khai thác, cấm đánh bắt trong mùa sinh sản của các loài cá, tôm; khôi phục các hệ sinh thái thủy sinh như rừng ngập mặn, thảm cỏ biển; tuyên truyền nâng cao ý thức cộng đồng về bảo vệ tài nguyên thủy sản. Những việc không nên làm là khai thác quá mức, sử dụng phương tiện và kỹ thuật đánh bắt phá hủy môi trường sinh sống của thủy sản, hoặc nuôi trồng thủy sản trong điều kiện không bảo đảm vệ sinh và môi trường.
IV. Bảo vệ môi trường nuôi thủy sản
Câu hỏi 1: Hãy đề xuất những việc nên làm và không nên làm để bảo vệ môi trường nuôi thủy sản ở gia đình, địa phương em.
Để bảo vệ môi trường nuôi thủy sản ở gia đình và địa phương, những việc nên làm bao gồm: lựa chọn các phương pháp nuôi trồng thủy sản bền vững, sử dụng thức ăn tự nhiên hoặc thức ăn có nguồn gốc an toàn; kiểm soát chất thải từ ao nuôi và đảm bảo chất lượng nước luôn ở mức thích hợp; thực hiện các biện pháp kiểm soát dịch bệnh cho thủy sản, giảm thiểu việc sử dụng thuốc kháng sinh và hóa chất. Những việc không nên làm là xả thải ô nhiễm ra môi trường; nuôi thủy sản quá dày, gây thiếu hụt oxy và ô nhiễm nước; sử dụng các loại hóa chất không rõ nguồn gốc trong quá trình nuôi trồng.
LUYỆN TẬP
Câu hỏi 1: Trình bày vai trò của thủy sản và cho ví dụ minh họa. Liên hệ với thực tiễn ở địa phương em.
Thủy sản đóng vai trò quan trọng trong đời sống con người, không chỉ cung cấp thực phẩm mà còn là nguồn tài nguyên quý giá cho nền kinh tế. Ví dụ, tại địa phương tôi, nghề nuôi tôm và cá tra phát triển mạnh, mang lại thu nhập cho hàng nghìn gia đình và là một trong những mặt hàng xuất khẩu chủ lực của tỉnh. Các cơ sở chế biến thủy sản cũng tạo ra nhiều công ăn việc làm cho người dân địa phương.
Câu hỏi 2: Để bảo vệ nguồn lợi thủy sản cần phải thực hiện những biện pháp nào? Vì sao?
Để bảo vệ nguồn lợi thủy sản, chúng ta cần thực hiện các biện pháp như: quy hoạch và quản lý chặt chẽ các khu vực khai thác, hạn chế khai thác quá mức, tăng cường bảo vệ môi trường sống của thủy sản, phát triển các khu bảo tồn biển. Việc này giúp bảo vệ sự đa dạng sinh học, duy trì nguồn tài nguyên lâu dài và tránh tình trạng cạn kiệt tài nguyên thủy sản trong tương lai.
VẬN DỤNG
Câu hỏi 1: Kể tên một số loài thủy sản có giá trị kinh tế cao ở địa phương em.
Tại địa phương tôi, một số loài thủy sản có giá trị kinh tế cao bao gồm tôm thẻ chân trắng, cá tra, cua biển, tôm hùm.
Câu hỏi 2: Đề xuất những việc nên làm, không nên làm trong khai thác và bảo vệ nguồn lợi thủy sản.
Những việc nên làm bao gồm thực hiện các biện pháp khai thác bền vững, bảo vệ môi trường sống của thủy sản và tăng cường các biện pháp tuyên truyền bảo vệ nguồn lợi thủy sản. Những việc không nên làm là khai thác quá mức, sử dụng phương pháp đánh bắt hủy hoại môi trường sống và nuôi trồng thủy sản trong điều kiện không đảm bảo vệ sinh môi trường.
