Nguyễn Tuân (1910 – 1987) là một trong những nhà văn, nhà phê bình nổi bật của văn học Việt Nam thế kỷ 20. Ông được biết đến với những tác phẩm văn học sâu sắc, tinh tế, mang đậm ảnh hưởng của lối viết hiện thực và lãng mạn. Nguyễn Tuân là một cây bút tài năng với khả năng quan sát sắc bén và phong cách ngôn ngữ đặc biệt. Ông đã có đóng góp không nhỏ trong việc phát triển văn học Việt Nam hiện đại, đặc biệt là trong các thể loại truyện ngắn và tùy bút.
Quá trình hình thành và phát triển sự nghiệp
1. Từ những năm đầu đời và sự nghiệp văn học
Nguyễn Tuân sinh ra tại Hà Nội trong một gia đình có truyền thống học vấn. Thời niên thiếu, ông tiếp xúc với nhiều tác phẩm văn học cổ điển, đặc biệt là các tác phẩm của các tác giả phương Tây. Điều này ảnh hưởng mạnh mẽ đến lối viết của ông sau này, tạo nên một phong cách văn học độc đáo, kết hợp giữa sự tài hoa trong việc sử dụng ngôn từ và sự sâu sắc trong nội dung.
Vào đầu những năm 1930, Nguyễn Tuân bắt đầu bước chân vào con đường văn học. Ông tham gia vào nhóm Tự Lực Văn Đoàn – một nhóm các nhà văn trẻ có ảnh hưởng lớn trong văn học Việt Nam thời kỳ đó. Nguyễn Tuân viết nhiều thể loại, nhưng nổi bật nhất là các bài viết phê bình văn học, truyện ngắn và tùy bút. Các tác phẩm của ông thường phản ánh cái nhìn sâu sắc về xã hội và con người, đồng thời cũng bộc lộ những nỗi niềm cá nhân của chính tác giả.
2. Thời kỳ kháng chiến và sự thay đổi trong sáng tác
Trong suốt thời kỳ kháng chiến chống Pháp, Nguyễn Tuân đã có những tác phẩm tiêu biểu như "Chí Phèo" (1941) và "Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc" (1943). Tuy nhiên, sự nghiệp văn học của ông không chỉ gói gọn trong những tác phẩm thời chiến mà còn được duy trì qua nhiều thể loại khác nhau. Các tác phẩm của Nguyễn Tuân luôn chú trọng đến cái đẹp của ngôn ngữ và sự sáng tạo trong cách xây dựng nhân vật. Ông cũng không ngừng theo đuổi những đề tài lớn của dân tộc, từ tình yêu đất nước đến những cuộc đấu tranh vì tự do, độc lập.
Phong cách sáng tác
1. Lối viết tài hoa và lãng mạn
Nguyễn Tuân có một phong cách viết rất đặc trưng, vừa tài hoa vừa lãng mạn. Ông thường dùng ngôn ngữ một cách tinh tế, làm nổi bật vẻ đẹp của cuộc sống, dù là qua những chi tiết rất nhỏ nhặt. Nguyễn Tuân viết về những con người bình thường, nhưng cách ông mô tả họ lại khiến chúng ta thấy được vẻ đẹp tiềm ẩn trong họ. Lối viết của ông có xu hướng phóng đại, đôi khi có phần lạ lùng, nhưng lại rất gần gũi với văn hóa và tâm hồn người Việt.
2. Sự kết hợp giữa hiện thực và lãng mạn
Nguyễn Tuân là một người có xu hướng kết hợp hài hòa giữa hiện thực và lãng mạn trong các tác phẩm của mình. Trong khi thể hiện được những khía cạnh hiện thực của cuộc sống, ông cũng khéo léo đưa vào đó những yếu tố lãng mạn, tạo ra những tác phẩm đầy sức hút và chiều sâu. Cách ông sử dụng ngôn từ đầy cảm xúc, đôi khi có phần mơ màng, đã làm cho các tác phẩm của ông không chỉ có giá trị về mặt tư tưởng mà còn có giá trị nghệ thuật cao.
3. Tâm hồn nghệ sĩ và tình yêu đất nước
Một trong những yếu tố đặc biệt trong các tác phẩm của Nguyễn Tuân là tình yêu dành cho quê hương, đất nước. Dù viết về chủ đề gì, ông luôn thể hiện rõ rệt tình yêu đó, đặc biệt là qua các tác phẩm như "Tùy bút sông Đà" hay "Những bài viết về Hà Nội". Nguyễn Tuân yêu vẻ đẹp của những con người bình dị, yêu vẻ đẹp của thiên nhiên và luôn tìm cách ca ngợi những giá trị cao cả của dân tộc.
Các tác phẩm tiêu biểu
1. "Chí Phèo" (1941)
Đây là một trong những tác phẩm xuất sắc nhất của Nguyễn Tuân, phản ánh hiện thực xã hội lúc bấy giờ. Câu chuyện về Chí Phèo, một người dân nghèo bị xã hội đẩy vào con đường tội lỗi, đã chạm đến trái tim của nhiều thế hệ độc giả. Tác phẩm không chỉ nói lên số phận đau khổ của con người mà còn thể hiện sâu sắc bản chất xã hội và những vấn đề đạo đức trong thời kỳ đó.
2. "Tùy bút sông Đà" (1960)
"Tùy bút sông Đà" là một tác phẩm tiêu biểu của Nguyễn Tuân trong thời kỳ kháng chiến chống Mỹ. Tác phẩm này không chỉ khắc họa vẻ đẹp của dòng sông Đà mà còn phản ánh tình yêu đất nước và niềm tự hào dân tộc của tác giả. Nguyễn Tuân đã miêu tả dòng sông với những đặc điểm rất riêng biệt, vừa hùng vĩ vừa êm đềm, tạo nên một hình ảnh sống động và đầy chất thơ.
3. "Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc" (1943)
Là một tác phẩm quan trọng trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp, "Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc" thể hiện sự hy sinh cao cả của những người nghĩa sĩ trong cuộc kháng chiến. Tác phẩm này được viết dưới hình thức một bài văn tế, ngợi ca sự dũng cảm và lòng yêu nước của những người dân miền Nam. Nó không chỉ là một lời kêu gọi, mà còn là một bản hùng ca về lòng trung thành với tổ quốc.
4. "Những bài viết về Hà Nội"
Nguyễn Tuân có một tình yêu đặc biệt đối với Hà Nội. Trong các bài viết của mình, ông luôn tìm cách miêu tả vẻ đẹp của thành phố này, từ những con phố cổ đến những con người bình dị nhưng đầy tự hào. Những tác phẩm này của Nguyễn Tuân không chỉ là sự thể hiện tình yêu Hà Nội mà còn là sự tôn vinh nền văn hóa và lịch sử của thành phố.
Tư tưởng và ảnh hưởng
Nguyễn Tuân là một cây bút có ảnh hưởng lớn trong văn học Việt Nam. Các tác phẩm của ông không chỉ góp phần làm phong phú thêm kho tàng văn học dân tộc mà còn có ảnh hưởng sâu sắc đến nhiều thế hệ nhà văn, nhà thơ và độc giả. Những tác phẩm của ông đã làm nổi bật những giá trị nhân văn cao cả, những quan niệm về cái đẹp, cái thiện và cái anh hùng trong cuộc sống.
Nguyễn Tuân cũng có một tầm ảnh hưởng rộng lớn đối với các thế hệ nhà văn trẻ, đặc biệt trong cách sử dụng ngôn ngữ, thể hiện tình cảm và sáng tạo trong cách viết. Ông đã để lại một di sản văn học đáng tự hào, góp phần xây dựng nền văn học Việt Nam hiện đại.
Kết luận
Nguyễn Tuân không chỉ là một nhà văn lớn mà còn là một biểu tượng của sự tài hoa trong văn học Việt Nam. Những tác phẩm của ông luôn đậm chất nghệ thuật và tư tưởng sâu sắc, phản ánh một cách chân thật và đầy cảm xúc về cuộc sống, con người và đất nước. Tình yêu đất nước, niềm tự hào dân tộc, cùng với lối viết lãng mạn, tài hoa đã giúp Nguyễn Tuân tạo nên những tác phẩm để đời trong kho tàng văn học Việt Nam.
Tài liệu tham khảo thêm các tài liệu học tập văn học 12 Tại đây
