Soạn bài "Ai đã đặt tên cho dòng sông?" (Tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường)
1. Giới thiệu chung về tác phẩm
Bài văn "Ai đã đặt tên cho dòng sông?" của tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường là một tác phẩm nổi bật trong kho tàng văn học hiện đại Việt Nam. Bài viết không chỉ mang giá trị về nội dung mà còn về hình thức biểu đạt, cách nhìn nhận về thiên nhiên và cuộc sống.
1.1. Tác giả
Hoàng Phủ Ngọc Tường (1937-) là một nhà văn, nhà báo nổi tiếng của Việt Nam, có nhiều tác phẩm viết về thiên nhiên, con người, và đất nước. Ông được biết đến qua những tác phẩm như "Cõi mê", "Ai đã đặt tên cho dòng sông?" và các bài viết về cảnh sắc thiên nhiên miền Trung. Ông có một phong cách viết nhẹ nhàng, sâu sắc và đầy tính triết lý.
1.2. Tác phẩm
Tên tác phẩm: "Ai đã đặt tên cho dòng sông?"
Thể loại: Tùy bút
Năm sáng tác: 1981
Bài viết kể lại quá trình tác giả khám phá và suy ngẫm về dòng sông Hương, một dòng sông nổi tiếng ở miền Trung Việt Nam. Đây là một tác phẩm với lối viết nhẹ nhàng, sâu lắng, kết hợp giữa yếu tố miêu tả và triết lý.
2. Tóm tắt tác phẩm
Trong bài tùy bút này, tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường đã đặt ra câu hỏi về tên gọi của dòng sông Hương, một con sông nổi tiếng ở Huế. Thông qua việc miêu tả về dòng sông, tác giả đã thể hiện những suy ngẫm sâu sắc về vẻ đẹp của nó, những giá trị văn hóa, lịch sử mà con sông mang lại cho vùng đất Huế.
Dòng sông Hương không chỉ đẹp trong cảnh sắc thiên nhiên mà còn là một phần trong đời sống văn hóa, lịch sử của con người nơi đây. Câu hỏi "Ai đã đặt tên cho dòng sông?" trở thành một biểu tượng cho sự tìm kiếm và khám phá về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, giữa văn hóa và lịch sử.
3. Phân tích nội dung
3.1. Miêu tả vẻ đẹp của dòng sông Hương
Tác giả đã sử dụng những hình ảnh đẹp và sinh động để mô tả dòng sông Hương, từ lúc nó chảy qua núi Ngự Bình, uốn khúc qua thành phố Huế, đến khi nó đổ ra biển lớn. Mỗi một khúc quanh của dòng sông lại gợi lên một vẻ đẹp riêng biệt, từ sự hùng vĩ của thiên nhiên cho đến những câu chuyện lịch sử, văn hóa mà con sông gắn liền.
Sự dịu dàng của dòng sông: Dòng sông Hương như một "người bạn" thân thuộc, hiền hòa, yêu kiều, mà dòng nước xanh biếc như một tấm gương phản chiếu tâm hồn của con người Huế.
Sự kỳ vĩ của dòng sông: Dòng sông không chỉ mang vẻ đẹp bình dị mà còn có những khúc quanh kỳ vĩ, nơi gắn liền với những sự kiện lịch sử quan trọng của dân tộc.
3.2. Tính triết lý trong bài viết
Câu hỏi "Ai đã đặt tên cho dòng sông?" không chỉ đơn giản là một câu hỏi về nguồn gốc tên gọi, mà còn chứa đựng một sự suy tư về mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Dòng sông mang tên "Hương" không chỉ có vẻ đẹp của thiên nhiên mà còn là biểu tượng cho hương thơm của đất mẹ, hương vị của lịch sử, văn hóa của mảnh đất Huế.
Sự gắn kết giữa con người và thiên nhiên: Dòng sông Hương không chỉ là một con sông mà còn là một phần của tâm hồn con người Huế. Chính người dân nơi đây đã đặt tên cho con sông như một cách để ghi nhớ, tôn vinh mối quan hệ mật thiết giữa họ và dòng nước.
Vẻ đẹp của sông Hương trong văn hóa: Dòng sông Hương không chỉ là một thực thể tự nhiên mà còn là một phần không thể thiếu trong đời sống văn hóa, lịch sử của người dân Huế. Tên gọi "Hương" như một sự tri ân, một cách thể hiện sự gắn bó sâu sắc với thiên nhiên và lịch sử.
3.3. Ý nghĩa tên gọi "Sông Hương"
Tên gọi "Hương" được tác giả giải thích qua nhiều góc độ khác nhau. Có thể hiểu đây là một tên gọi gắn liền với những giá trị văn hóa, lịch sử của Huế. Sông Hương không chỉ đơn thuần là một dòng sông mà là một biểu tượng cho vẻ đẹp thanh khiết, mộc mạc, đầy thi vị.
Hương thơm của sông: Tên gọi "Hương" như một sự mô tả về vẻ đẹp tự nhiên của dòng sông, như một làn gió thoảng qua, mang theo những hương vị của thiên nhiên, đất trời.
Sự kết nối giữa con người và thiên nhiên: Tên gọi này cũng thể hiện mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên, giữa con sông và cuộc sống văn hóa, lịch sử của người dân Huế.
3.4. Câu hỏi "Ai đã đặt tên cho dòng sông?"
Câu hỏi này không chỉ là một câu hỏi thực tế về người đã đặt tên mà còn là một câu hỏi mang tính triết lý, khơi gợi sự suy ngẫm về sự kết nối giữa thiên nhiên và con người, về những gì con người đã mang lại cho thiên nhiên và ngược lại. Nó cũng phản ánh một phần tâm hồn của con người Việt Nam, luôn tôn trọng thiên nhiên và tìm cách hòa hợp với nó.
4. Từ ngữ và hình ảnh trong bài viết
Tác giả Hoàng Phủ Ngọc Tường đã sử dụng rất nhiều hình ảnh đẹp và giàu tính nghệ thuật để miêu tả vẻ đẹp của dòng sông Hương. Những hình ảnh như "dòng sông như một chiếc thảm xanh biếc", "dòng nước uốn lượn như một vầng trăng", "sông Hương như một cuốn sách" đã tạo nên một không gian thơ mộng, lãng mạn.
Bên cạnh đó, tác giả còn sử dụng nhiều từ ngữ mang tính biểu cảm, thể hiện sự trìu mến, yêu thương đối với thiên nhiên, con sông và con người Huế. Những từ ngữ như "thương yêu", "đằm thắm", "ngọt ngào" được lặp lại nhiều lần, giúp tăng thêm sự gần gũi, ấm áp cho bài viết.
5. Kết luận
Tác phẩm "Ai đã đặt tên cho dòng sông?" của Hoàng Phủ Ngọc Tường không chỉ là một bài viết về dòng sông Hương mà còn là một tác phẩm văn học giàu tính triết lý, sâu sắc. Qua việc miêu tả vẻ đẹp của dòng sông, tác giả đã khắc họa một phần hồn cốt của mảnh đất Huế, nơi mà thiên nhiên và con người luôn gắn bó chặt chẽ với nhau.
Bài tùy bút này không chỉ giúp người đọc hiểu hơn về vẻ đẹp của sông Hương mà còn khơi gợi những suy ngẫm về mối quan hệ giữa thiên nhiên và con người, về cách con người tìm kiếm ý nghĩa và sự kết nối với thế giới xung quanh mình.
Tài liệu tham khảo thêm các tài liệu học tập văn học 12 Tại đây
