Trong văn học dân tộc, các tác phẩm cổ điển luôn chứa đựng những giá trị nhân văn sâu sắc và phản ánh những vấn đề xã hội đặc biệt của từng thời kỳ. Chuyện người con gái Nam Xương của Nguyễn Dữ là một trong những tác phẩm tiêu biểu của văn học trung đại Việt Nam, thuộc bộ Truyền kỳ mạn lục. Được sáng tác trong bối cảnh xã hội phong kiến với những bất công, câu chuyện này không chỉ thể hiện bi kịch cuộc đời người phụ nữ mà còn là một lời tố cáo mạnh mẽ về sự phân biệt giới tính và những hệ lụy của định kiến xã hội. Vũ Nương, nhân vật chính trong câu chuyện, là hình mẫu của người phụ nữ trung trinh, hiếu thảo, nhưng bi kịch của cô lại phản ánh sự yếu đuối và sự thiếu công bằng trong xã hội phong kiến đối với phụ nữ.
Câu chuyện kể về Vũ Nương, một người con gái xinh đẹp, hiền thục, đoan trang và rất mực yêu chồng, nhưng cuộc đời cô lại rơi vào bi kịch vì những nghi ngờ vô lý và sự thiếu công bằng. Vũ Nương kết hôn với Trương Sinh, một người chồng yêu vợ tha thiết. Họ sống hạnh phúc, cho đến khi chiến tranh xảy ra và Trương Sinh phải đi lính, bỏ lại vợ nơi quê nhà. Trong thời gian anh vắng mặt, Vũ Nương đã gặp phải những lời đồn đại ác ý của những kẻ xấu xa trong làng, khiến cho danh dự của cô bị tổn hại. Dù rằng những lời đồn đại là vô căn cứ và không có chứng cứ xác thực, Vũ Nương vẫn phải chịu đựng sự lạnh nhạt và xa lánh từ chồng khi anh trở về.
Điều đáng tiếc là trong xã hội phong kiến, người phụ nữ không có quyền tự bảo vệ mình, và họ luôn bị đánh giá qua những định kiến và phẩm hạnh của người khác. Trương Sinh, mặc dù yêu vợ và hiểu rõ sự trung thành của cô, nhưng anh ta lại dễ dàng tin vào những lời đồn đại và không tin tưởng vào lời giải thích của vợ. Sự nghi ngờ ấy, mặc dù không có cơ sở, lại làm tổn thương tâm hồn Vũ Nương, và từ đó bắt đầu là một chuỗi những đau khổ và bi kịch. Cô không thể chứng minh sự trong sạch của mình, không thể bảo vệ danh dự và lòng tự trọng, và cuối cùng, trong sự tuyệt vọng, Vũ Nương đã chọn cái chết như một cách để giải thoát khỏi sự dằn vặt tinh thần và sự oan uổng mà cô phải chịu đựng.
Cái chết của Vũ Nương không chỉ là sự kết thúc của một cuộc đời đau khổ mà còn là một biểu tượng cho sự bất công mà người phụ nữ phải gánh chịu trong xã hội phong kiến. Dù sống với lòng chung thủy, hiền thục, nhưng Vũ Nương lại không thể thoát khỏi những thế lực vô hình, những định kiến xã hội, khiến cho cô không thể tự quyết định số phận của mình. Chính trong cái chết đau đớn ấy, hình ảnh của Vũ Nương dần chuyển từ một người phụ nữ yếu đuối, chịu đựng trong im lặng thành một nữ thần, mang theo sứ mệnh minh oan cho chính mình. Hồn ma của Vũ Nương hiện lên trong một dáng vẻ thần thánh, minh oan cho mình và tố cáo sự bất công mà cô phải chịu đựng trong suốt cuộc đời. Đó là một hình ảnh mang đậm tính chất thần thoại, thể hiện khát vọng công lý và sự phục thù cho những người phụ nữ bị oan ức.
Qua cái chết của Vũ Nương, câu chuyện thể hiện một vấn đề quan trọng về xã hội phong kiến: sự phân biệt đối xử và sự thiếu công bằng đối với người phụ nữ. Vũ Nương, dù là một người vợ chung thủy, hiền thục, vẫn không thể thoát khỏi định kiến và sự thiếu thấu hiểu của xã hội. Trong xã hội ấy, phẩm hạnh của phụ nữ luôn dễ dàng bị đánh giá qua lời đồn thổi, qua cái nhìn của người khác mà không có sự công nhận thực sự. Dù có tài đức vẹn toàn, phụ nữ vẫn luôn phải sống trong bóng tối của sự nghi ngờ và sự khắc nghiệt của những định kiến ấy.
Tuy nhiên, Chuyện người con gái Nam Xương không chỉ là câu chuyện của riêng Vũ Nương mà còn phản ánh nỗi đau của những người phụ nữ trong xã hội phong kiến nói chung. Đó là những người phụ nữ không có quyền lên tiếng, không có quyền tự bảo vệ mình, và luôn bị gò bó trong những khuôn khổ chặt chẽ của xã hội. Họ không chỉ phải đối mặt với sự bất công trong gia đình mà còn phải chịu đựng sự phân biệt, sự kìm hãm trong xã hội mà không thể thoát ra. Những người phụ nữ như Vũ Nương, dù có đức hạnh, có tài năng, nhưng cuối cùng cũng không được xã hội trân trọng và công nhận, mà chỉ bị đẩy đến tận cùng của đau khổ.
Bài học từ Chuyện người con gái Nam Xương vẫn có giá trị cho đến tận ngày nay. Mặc dù xã hội hiện đại đã có nhiều thay đổi, nhưng vấn đề bất công giới tính vẫn còn tồn tại dưới nhiều hình thức khác nhau. Phụ nữ trong xã hội hiện đại, dù được trao quyền bình đẳng trong nhiều lĩnh vực, nhưng vẫn phải đối mặt với những khó khăn, sự phân biệt và kỳ thị. Các định kiến về vai trò của phụ nữ, đặc biệt là trong gia đình và công việc, vẫn là một vấn đề nhức nhối. Hình ảnh của Vũ Nương, dù đã chết, vẫn sống mãi trong tâm trí chúng ta như một biểu tượng của những người phụ nữ hiền thục, trung trinh nhưng không được công nhận đúng mức trong xã hội. Câu chuyện của Vũ Nương chính là một lời nhắc nhở về sự cần thiết của việc nhìn nhận lại vị trí của phụ nữ trong xã hội, cần phải thay đổi nhận thức, để những người phụ nữ như Vũ Nương không còn phải chịu đựng sự oan ức và đau khổ nữa.
Trong xã hội ngày nay, dù đã có những bước tiến lớn trong việc đấu tranh vì quyền lợi của phụ nữ, nhưng câu chuyện của Vũ Nương vẫn còn nguyên giá trị nhân văn sâu sắc. Đó là bài học về lòng trung thủy, sự hy sinh, nhưng cũng là lời kêu gọi về công bằng, sự tôn trọng và sự nhận thức lại về vai trò của phụ nữ trong xã hội. Cái chết của Vũ Nương, tuy bi thảm, nhưng đã mở ra một vấn đề lớn về đạo đức, về sự công bằng mà trong đó, người phụ nữ không thể và không bao giờ bị bỏ quên.
