Bài 9: Công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
1. Khái niệm Công dân
Công dân là người dân của một quốc gia, có quyền và nghĩa vụ được pháp luật quy định. Điều này thể hiện mối quan hệ pháp lý giữa Nhà nước và công dân, trong đó Nhà nước bảo vệ quyền lợi hợp pháp của công dân, đồng thời công dân phải thực hiện các nghĩa vụ của mình đối với Nhà nước.
Quốc tịch là cơ sở pháp lý để xác định một người là công dân của một quốc gia. Quốc tịch phản ánh mối quan hệ giữa Nhà nước và cá nhân, thể hiện quyền lợi và nghĩa vụ mà Nhà nước trao cho cá nhân, cũng như trách nhiệm của cá nhân đối với đất nước.
2. Căn cứ xác định công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Theo quy định pháp luật Việt Nam, công dân nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam là người có quốc tịch Việt Nam. Việc xác định quốc tịch Việt Nam được quy định dựa trên các trường hợp sau:
Sinh ra trong hoặc ngoài lãnh thổ Việt Nam mà cha và mẹ đều là công dân Việt Nam:
Trẻ em được mặc nhiên mang quốc tịch Việt Nam theo nguyên tắc huyết thống.
Sinh ra có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam, còn người kia là công dân nước ngoài:
Trong trường hợp này, quốc tịch của đứa trẻ sẽ được xác định dựa trên thỏa thuận bằng văn bản giữa cha mẹ tại thời điểm đăng ký khai sinh.
Sinh ra trên lãnh thổ Việt Nam mà cha mẹ không thỏa thuận được việc lựa chọn quốc tịch cho con:
Trẻ em trong trường hợp này sẽ được mặc định mang quốc tịch Việt Nam.
Sinh ra trên lãnh thổ Việt Nam mà cha mẹ đều không có quốc tịch nhưng có nơi thường trú tại Việt Nam:
Trẻ em được mang quốc tịch Việt Nam nhằm đảm bảo quyền lợi và tránh tình trạng không quốc tịch.
Sinh ra trên lãnh thổ Việt Nam mà mẹ là người không quốc tịch nhưng có nơi thường trú tại Việt Nam, còn cha không rõ là ai:
Quốc tịch Việt Nam được trao cho trẻ em để đảm bảo quyền lợi hợp pháp và nhân đạo.
Trẻ sơ sinh bị bỏ rơi hoặc trẻ em được tìm thấy trên lãnh thổ Việt Nam mà không rõ cha mẹ là ai:
Trẻ em sẽ được mang quốc tịch Việt Nam theo nguyên tắc bảo vệ quyền lợi tối đa cho trẻ.
Ý nghĩa của việc xác định quốc tịch
Bảo vệ quyền con người: Xác định quốc tịch giúp đảm bảo các quyền lợi cơ bản của công dân như giáo dục, y tế, lao động, và an sinh xã hội.
Thực hiện nghĩa vụ công dân: Công dân có trách nhiệm tham gia bảo vệ và xây dựng đất nước thông qua việc thực hiện các nghĩa vụ pháp lý như đóng thuế, bảo vệ tổ quốc, tuân thủ pháp luật.
Thể hiện tinh thần nhân đạo: Những trường hợp trẻ em sinh ra không rõ cha mẹ hoặc bị bỏ rơi vẫn được đảm bảo quốc tịch, thể hiện tinh thần nhân đạo và trách nhiệm của Nhà nước.
