Kỹ thuật trồng cây nhãn là một phần quan trọng trong nông nghiệp, đặc biệt là ở các vùng nhiệt đới như Việt Nam, nơi khí hậu rất phù hợp cho sự phát triển của loại cây ăn quả này. Cây nhãn không chỉ mang lại giá trị kinh tế cao nhờ vào quả nhãn thơm ngon, bổ dưỡng, mà còn có thể chế biến thành nhiều sản phẩm như mứt nhãn, nhãn sấy, hoặc được sử dụng trong các ngành công nghiệp thực phẩm và dược phẩm. Tuy nhiên, để cây nhãn sinh trưởng và phát triển tốt, người trồng cần phải nắm vững các kỹ thuật trồng, chăm sóc cây từ khâu chọn giống cho đến thu hoạch.
Bước đầu tiên trong việc trồng cây nhãn là chọn giống. Giống cây nhãn có ảnh hưởng lớn đến năng suất và chất lượng quả. Cây nhãn có thể được nhân giống bằng hạt hoặc bằng phương pháp chiết cành. Tuy nhiên, để đảm bảo cây nhãn có chất lượng tốt và đồng đều, người trồng thường lựa chọn phương pháp chiết cành hoặc ghép cành. Các giống nhãn nổi tiếng tại Việt Nam như nhãn lồng Hưng Yên, nhãn xuân Lai Vung, nhãn Mắt Xanh đều được ưa chuộng nhờ vào chất lượng quả ngon và khả năng thích nghi với nhiều điều kiện khí hậu khác nhau. Việc lựa chọn giống cần phải được thực hiện cẩn thận để đảm bảo cây nhãn phát triển tốt và cho quả chất lượng.
Sau khi chọn giống, bước tiếp theo là chuẩn bị đất trồng. Cây nhãn thích hợp với đất có độ pH từ 5,5 đến 6,5, đất tơi xốp, thoát nước tốt và giàu dinh dưỡng. Để chuẩn bị đất trồng, người nông dân cần phải cải tạo đất, bón vôi để điều chỉnh độ pH nếu cần, đồng thời bổ sung phân hữu cơ để cải thiện chất lượng đất. Cây nhãn cũng rất nhạy cảm với đất đọng nước, do đó, trong trường hợp đất không thoát nước tốt, người trồng cần phải cải tạo đất bằng cách lên luống cao hoặc tạo hệ thống thoát nước hợp lý để tránh tình trạng úng ngập, làm hư hại rễ cây.
Kỹ thuật trồng cây nhãn cần phải chú ý đến khoảng cách giữa các cây để cây có đủ không gian phát triển. Khoảng cách lý tưởng giữa các cây nhãn là từ 4 đến 6 mét, giúp cây có đủ ánh sáng và không gian để phát triển cành lá. Khi trồng, cây giống phải được trồng ở độ sâu vừa phải, không nên trồng quá sâu vì sẽ làm ảnh hưởng đến sự phát triển của rễ. Cây giống cần được tưới nước đều đặn sau khi trồng để giúp cây hồi phục nhanh chóng và ổn định trong môi trường mới.
Chăm sóc cây nhãn là một yếu tố quan trọng quyết định đến sự sinh trưởng và năng suất quả của cây. Cây nhãn cần được tưới nước đều đặn, đặc biệt là trong mùa khô hoặc khi cây mới trồng, để giúp cây phát triển mạnh mẽ. Tuy nhiên, việc tưới nước cần được điều chỉnh hợp lý để tránh tình trạng ngập úng, ảnh hưởng đến sự phát triển của cây. Khi cây bắt đầu phát triển, người trồng cần chú ý đến việc bón phân. Bón phân hữu cơ và phân hóa học đúng cách là yếu tố quyết định đến sự sinh trưởng của cây và chất lượng quả. Các loại phân bón như phân chuồng đã ủ hoai mục, phân đạm, phân lân và phân kali sẽ giúp cây có đủ dinh dưỡng để phát triển.
Trong quá trình chăm sóc, việc cắt tỉa cây nhãn cũng là một kỹ thuật quan trọng. Cắt tỉa giúp cây nhãn phát triển theo hướng thẳng đứng, loại bỏ các cành già cỗi, khô héo, tạo điều kiện cho cây phát triển cành nhánh mới. Việc cắt tỉa cũng giúp cây nhãn đón được nhiều ánh sáng, tăng khả năng quang hợp, từ đó giúp cây khỏe mạnh và tăng năng suất quả. Thời điểm cắt tỉa tốt nhất là sau khi thu hoạch quả, hoặc vào mùa đông khi cây đã ngừng phát triển.
Ngoài ra, bảo vệ cây khỏi sâu bệnh cũng là một yếu tố quan trọng trong quá trình chăm sóc cây nhãn. Cây nhãn thường gặp phải một số loại bệnh như bệnh phấn trắng, bệnh thối rễ, bệnh cháy lá hoặc sâu ăn lá. Để phòng ngừa và điều trị các bệnh này, người trồng cần theo dõi thường xuyên và áp dụng các biện pháp bảo vệ như phun thuốc bảo vệ thực vật khi cần thiết. Tuy nhiên, việc sử dụng thuốc bảo vệ thực vật cần phải được kiểm soát chặt chẽ để tránh gây hại cho sức khỏe của người tiêu dùng và ảnh hưởng đến chất lượng quả.
Quá trình thu hoạch quả nhãn diễn ra vào mùa hè hoặc mùa thu, tùy vào giống cây và điều kiện khí hậu. Để thu hoạch quả đạt chất lượng, người trồng cần chú ý đến thời điểm thu hoạch. Quả nhãn được thu hoạch khi vỏ quả có màu vàng sáng, không còn xanh và khi quả có mùi thơm đặc trưng. Quá trình thu hoạch phải được thực hiện nhẹ nhàng để tránh làm dập nát quả, vì nhãn rất dễ bị vỡ nếu bị va đập mạnh. Sau khi thu hoạch, quả nhãn cần được xử lý sơ bộ như rửa sạch và đóng gói trước khi đưa ra thị trường hoặc chế biến.
Cây nhãn là một trong những cây ăn quả có giá trị kinh tế cao, tuy nhiên, để đạt được năng suất cao và chất lượng tốt, người trồng phải thực hiện đúng kỹ thuật trồng và chăm sóc cây từ khi chọn giống, chuẩn bị đất, trồng cây, chăm sóc cây, bảo vệ cây khỏi sâu bệnh cho đến thu hoạch. Việc áp dụng các phương pháp khoa học kỹ thuật trong trồng trọt sẽ giúp cây nhãn phát triển mạnh mẽ, năng suất cao và chất lượng quả ổn định, đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của thị trường.