1. Em biết những phương thức giao tiếp qua mạng nào? Em đã từng sử dụng những phương thức nào?
2. Theo em những đặc điểm khác nhau giữa giao tiếp gặp gỡ trực tiếp và giao tiếp qua mạng là gì?
3. Tại sao có những bạn khi giao tiếp qua mạng lại thiếu văn minh hơn so với khi giao tiếp trực tiếp?
Hoạt động 2:
Em hãy cùng các bạn thảo luận những điều các em nghĩ là nên và không nên làm khi giao tiếp qua mạng rồi sắp xếp vào 2 nhóm tương ứng. Các em có thể sử dụng những gợi ý sau:
a) Tôn trọng mọi người khi giao tiếp qua mạng.
b) Giấu bố mẹ, thầy cô vấn đề khiến em căng thẳng, sợ hãi khi sử dụng mạng.
c) Sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, biểu tượng,… văn minh, lịch sự.
d) Bảo vệ tài khoản các nhân trên mạng (ví dụ thư điện tử) của mình.
e) Nói bậy, nói xấu người khác, sử dụng tiếng lóng, hình ảnh không lành mạnh.
f) Tìm sự hỗ trợ của bố mẹ, thầy cô, người tư vấn khi bị bắt nạt trên mạng.
g) Đưa thông tin, hình ảnh cá nhân của người khác lên mạng khi chưa được họ cho phép.
h) Dành quá nhiều thới gian truy cập mạng, ảnh hưởng tới học tập và sinh hoạt của bản thân.
i) Tự chủ bản thân để sử dụng mạng hợp lí
j) Đọc thông tin trong hộp thư điện tử của người khác.
Câu hỏi 1: Cách tốt nhất em nên làm khi bị ai đó bắt nạt trên mạng là gì?
A. Nói lời xúc phạm người đó.
B. Cố gắng quên đi và tiếp tục chịu đựng.
C. Nhờ bố mẹ, thầy cô giúp đỡ, tư vấn.
D. Đe dọa người bắt nạt mình.
Câu hỏi 2: Là một người ứng xử có văn hóa khi tham gia giao tiếp qua mạng, em sẽ có những hành động cụ thể nào?
2. LÀM GÌ KHI GẶP THÔNG TIN CÓ NỘI DUNG XẤU TRÊN MẠNG
Hoạt động 3:
1. Khi em đang truy cập mạng, máy tính thỉnh thoảng lại hiện lên những trang web có nội dung bạo lực, nội dung không phù hợp với lứa tuổi của em, em sẽ làm gì?
2. Những cách ứng xử nào sau đây là hợp lí khi truy cập một trang web có nội dung xấu?
A. Tiếp tục truy cập trang web đó.
B. Đóng ngay trang web đó.
C. Đề nghị bố mẹ, thầy cô hoặc người có trách nhiệm ngăn chặn truy cập trang web đó.
D. Gửi trang web đó cho bạn bè xem.
2. LÀM GÌ KHI GẶP THÔNG TIN CÓ NỘI DUNG XẤU TRÊN MẠNG
Hoạt động 4:
1. Trung bình một ngày em sử dụng máy tính bao nhiêu giờ?
2. Em có chơi trò chơi điện tử và sử dụng mạng xã hội không? Nếu có thì khoảng bao nhiêu giờ một tuần?
3. Theo em các biểu hiện và tác hại của bệnh nghiện internet là gì?
Câu hỏi 1: Em có các biểu hiện nào trong các hành vi sau đây?
a) Bỏ bê việc học hành để lên mạng
b) Hay thức khuya để sử dụng mạng
c) Thấy tức giận, cáu kỉnh khi không được sử dụng máy tính
d) Nói dối khi có người hỏi về thời gian truy cập mạng
e) Thích dành thời gian trên mạng hơn là với gia đình, bạn bè
f) Mất hứng thú với những hoạt động thú vị trước đây, khi em chưa sử dụng mạng.
Hoạt động 5:
Người bị bệnh nghiện Internet có thể được ví như một cái cây có nguy cơ úa tàn. Em hãy cùng các bạn trong nhóm của mình vẽ một cây tương tự như hình bên lên một tờ giấy to để tạo một tấm áp phích bằng cách vẽ thêm lá, hoa cho cây và ghi trên đó những điều nên làm để phòng tránh nghiện Internet, giúp cây xanh tươi trở lại.
LUYỆN TẬP
Luyện tập 1: Khi giao tiếp qua mạng, những điều nào sau đây nên tránh?
A. Tôn trọng người đang giao tiếp với mình.
B. Nói bất cứ điều gì xuất hiện trong đầu
C. Kết bạn với những người không quen biết.
D. Bảo vệ thông tin cá nhân của mình.
E. Truy cập bất cứ liên kết nào nhận được.
Luyện tập 2: Theo em, hai hoạt động trên mạng nào sau đây dễ gây bệnh nghiện internet nhất?
A. Chơi trò chơi trực tuyến B. Đọc tin tức
C. Sử dụng mạng xã hội D. Học tập trực tuyến.
E. Trao đổi thông tin qua thư điện tử.
VẬN DỤNG
Vận dụng 1: Em hãy cùng một nhóm bạn của mình tạo ra một sản phẩmm (áp phích, đoạn kịch ngắn, sơ đồ tư duy, bài trình chiếu, …) về chủ đề Ứng xử trên mạng để trình bày với các bạn trong lớp.
Vận dụng 2: Nếu một trong những người bạn của em có biểu hiện nghiện trò chơi trực tuyến. Em sẽ làm gì để giúp bạn?
PHẦN II .Lời giải tham khảo
1. GIAO TIẾP, ỨNG XỬ CÓ VĂN HÓA QUA MẠNG
Hoạt động 1:
Em biết những phương thức giao tiếp qua mạng nào? Em đã từng sử dụng những phương thức nào?
Các phương thức giao tiếp qua mạng bao gồm:
Em có thể đã sử dụng một số phương thức như nhắn tin qua Messenger, tham gia mạng xã hội Facebook và sử dụng các ứng dụng họp trực tuyến như Zoom, Google Meet.
Gửi thư điện tử (Email)
Nhắn tin qua các ứng dụng như Zalo, Messenger, Viber, Telegram
Gọi điện thoại hoặc gọi video qua mạng
Tham gia các diễn đàn, mạng xã hội như Facebook, Instagram, TikTok
Tham gia các lớp học trực tuyến
Chơi trò chơi trực tuyến có tích hợp tính năng trò chuyện.
Theo em, những đặc điểm khác nhau giữa giao tiếp gặp gỡ trực tiếp và giao tiếp qua mạng là gì?
Giao tiếp trực tiếp:Có thể nhìn thấy biểu cảm khuôn mặt, cử chỉ của người đối diện.
Dễ dàng cảm nhận được cảm xúc và tâm trạng của đối phương.
Phù hợp cho những cuộc trò chuyện mang tính chất thân mật, cá nhân.
Giao tiếp qua mạng:Không cần gặp mặt trực tiếp, chỉ cần kết nối internet.
Thường phụ thuộc vào văn bản, biểu tượng cảm xúc hoặc giọng nói.
Thông tin có thể bị hiểu lầm do thiếu yếu tố phi ngôn ngữ như biểu cảm hoặc giọng điệu.
Tiện lợi, nhanh chóng, có thể trò chuyện mọi lúc, mọi nơi.
Tại sao có những bạn khi giao tiếp qua mạng lại thiếu văn minh hơn so với khi giao tiếp trực tiếp?
Một số lý do:
Tính ẩn danh: Khi giao tiếp qua mạng, người dùng thường không phải đối mặt trực tiếp với đối phương, dẫn đến thiếu sự kiểm soát hành vi.
Sự thiếu trách nhiệm: Nhiều bạn nghĩ rằng hành động trên mạng không để lại hậu quả trong đời thực.
Văn hóa mạng chưa được nâng cao, nhiều bạn chưa ý thức được tầm quan trọng của việc ứng xử văn minh trên mạng.
Hoạt động 2:
Sắp xếp vào 2 nhóm tương ứng:
Những điều nên làm khi giao tiếp qua mạng:
Tôn trọng mọi người khi giao tiếp qua mạng.
Sử dụng ngôn ngữ, hình ảnh, biểu tượng,… văn minh, lịch sự.
Bảo vệ tài khoản cá nhân trên mạng.
Tìm sự hỗ trợ của bố mẹ, thầy cô, người tư vấn khi bị bắt nạt trên mạng.
Tự chủ bản thân để sử dụng mạng hợp lý.
Những điều không nên làm khi giao tiếp qua mạng:
Giấu bố mẹ, thầy cô vấn đề khiến em căng thẳng, sợ hãi khi sử dụng mạng.
Nói bậy, nói xấu người khác, sử dụng tiếng lóng, hình ảnh không lành mạnh.
Đưa thông tin, hình ảnh cá nhân của người khác lên mạng khi chưa được họ cho phép.
Dành quá nhiều thời gian truy cập mạng, ảnh hưởng đến học tập và sinh hoạt của bản thân.
Đọc thông tin trong hộp thư điện tử của người khác.
Câu hỏi 1: Cách tốt nhất em nên làm khi bị ai đó bắt nạt trên mạng là gì?
Đáp án đúng: C. Nhờ bố mẹ, thầy cô giúp đỡ, tư vấn.
Câu hỏi 2: Là một người ứng xử có văn hóa khi tham gia giao tiếp qua mạng, em sẽ có những hành động cụ thể nào?
Luôn tôn trọng ý kiến người khác, sử dụng ngôn ngữ lịch sự.
Không lan truyền thông tin sai lệch, không bôi nhọ người khác.
Không quấy rối, xúc phạm hay bắt nạt người khác.
Giữ thông tin cá nhân an toàn, không chia sẻ bừa bãi.
2. LÀM GÌ KHI GẶP THÔNG TIN CÓ NỘI DUNG XẤU TRÊN MẠNG
Hoạt động 3:
Khi em đang truy cập mạng, máy tính thỉnh thoảng lại hiện lên những trang web có nội dung bạo lực, nội dung không phù hợp với lứa tuổi của em, em sẽ làm gì?
Đóng ngay trang web đó.
Báo cáo cho bố mẹ, thầy cô hoặc người có trách nhiệm để tìm cách ngăn chặn.
Những cách ứng xử nào sau đây là hợp lí khi truy cập một trang web có nội dung xấu?
Đáp án đúng: B. Đóng ngay trang web đó và C. Đề nghị bố mẹ, thầy cô hoặc người có trách nhiệm ngăn chặn truy cập trang web đó.
Hoạt động 4:
Trung bình một ngày em sử dụng máy tính bao nhiêu giờ?
Trả lời tùy thuộc vào thực tế của em, nhưng cần lưu ý không để ảnh hưởng đến học tập và sức khỏe.
Em có chơi trò chơi điện tử và sử dụng mạng xã hội không? Nếu có thì khoảng bao nhiêu giờ một tuần?
Tùy tình hình thực tế, nhưng cần hạn chế chơi trò chơi và sử dụng mạng xã hội quá nhiều.
Theo em các biểu hiện và tác hại của bệnh nghiện internet là gì?
Biểu hiện:
Thức khuya để lướt mạng.
Bỏ bê học tập, công việc.
Cảm thấy bực bội, khó chịu khi không được lên mạng.
Tác hại:Suy giảm sức khỏe, đặc biệt là mắt và hệ thần kinh.
Ảnh hưởng tiêu cực đến kết quả học tập, công việc.
Giảm tương tác trong đời sống thực.
Câu hỏi 1: Em có các biểu hiện nào trong các hành vi sau đây?
Nếu có, em nên cân nhắc điều chỉnh thói quen sử dụng mạng để tránh các tác hại lâu dài.
Hoạt động 5: Vẽ cây giúp phòng tránh nghiện internet:
Thân cây: Hiện trạng nghiện internet.
Lá và hoa: Những biện pháp tích cực như tự chủ, lập thời gian biểu, tham gia các hoạt động ngoại khóa.
LUYỆN TẬP
Luyện tập 1: Khi giao tiếp qua mạng, những điều nên tránh:
Đáp án đúng: B. Nói bất cứ điều gì xuất hiện trong đầu.C. Kết bạn với những người không quen biết.E. Truy cập bất cứ liên kết nào nhận được.
Luyện tập 2: Hai hoạt động dễ gây nghiện internet nhất:
Đáp án đúng: A. Chơi trò chơi trực tuyến.C. Sử dụng mạng xã hội.
VẬN DỤNG
Vận dụng 1: Tạo sản phẩm về ứng xử trên mạng: Lập sơ đồ tư duy hoặc áp phích, tập trung vào các nguyên tắc giao tiếp văn hóa, phòng tránh nghiện internet.
