BÀI 6. VĂN HÓA ỨNG XỬ QUA PHƯƠNG TIỆN TRUYỀN THÔNG SỐ
PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK
KHỞI ĐỘNG
Theo em, làm thế nào để tận dụng những lợi ích và phòng tránh rủi ro, hạn chế khi giao tiếp qua mạng.
1. GIAO TIẾP QUA MẠNG
Làm 1: Theo em, khi giao tiếp qua mạng, nên hay không nên thực hiện những việc nào dưới đây?
Sử dụng họ, tên thật của bản thân.
Tìm hiểu quy định của nhà cung cấp trước khi đăng kí dịch vụ.
Bảo mật thông tin tài khoản cá nhân.
Chia sẻ những thông tin từ nguồn chính thống, tích cực.
A dua theo đám đông khi nhận xét.
Dùng tiếng Việt không dấu, từ lóng, tiếng lóng, nói tắt, viết tắt.
Nhờ sự hỗ trợ của người lớn đáng tin cậy khi bị mất quyền kiểm soát tài khoản mạng.
Chia sẻ thông tin cá nhân, bài viết của người khác khi chưa được phép.
K. Nói tục, chửi bậy, kì thị, phỉ báng, xúc phạm người khác.
L. Thể hiện lịch sự, văn minh, lễ phép thân thiện.
Làm 2: Khi bị bắt bạt trên mạng em sẽ làm gì?
Nhờ bố mẹ, thầy cô hỗ trợ giải quyết.
Nhờ bạn giúp đỡ đe dọa lại người bắt nạt mình.
Xúc phạm người bắt nạt mình.
Âm thầm chịu đựng.
Thử gõ tên tài khoản, mật khẩu để mở tài khoản mạng xã hội của người khác.
2. TRUY CẬP KHÔNG HỢP LỆ
Làm 1: Thanh nghỉ học nên đã mượn vở của Long để chép bài. Thanh đọc được trong vở mật khẩu hộp thư điện tử của Long. Thanh sử dụng mật khẩu đó để mở và xem thư điện tử của Long. Em suy nghĩ gì về việc làm của Thanh?
Làm 2: Theo em những việc làm nào dưới đây là truy cập không hợp lệ?
Tự tiện sử dụng điện thoại di động hay máy tính của người khác.
Truy cập vào trang web có nội dung phản cảm, bạo lực.
Kết nối vào mạng không dây của nhà trường cung cấp miễn phí cho học sinh.
Làm 3: Thông tin xấu có thể được phát tán qua những kênh thông tin nào?
A. Thư điện tử C. Tin nhắn điện thoại
B. Mạng xã hội D. Trang thông tin điện tử của cơ quan nhà nước.
Làm 4: Theo em, nên hay không nên làm những việc nào dưới đây?
Xóa thư điện tử, tin nhắn, bài viết có nội dung xấu được gửi đến tài khoản của em.
Không truy cập vào liên kết trong thư điện tử, tin nhắn có nội dung không phù hợp.
Đóng ngay cửa sổ trình duyệt khi thấy trang web có nội dung không phù hợp.
Gửi cho bạn bè địa chỉ trang web có thông tin không phù hợp em gặp trên mạng.
Nhờ người hỗ trợ cài đặt chế độ chặn thư rác, tin rác, trang web không phù hợp với em.
3. TÁC HẠI VÀ CÁCH PHÒNG TRÁNH NGHIỆN INTERNET
Làm 1: Em hãy nêu những hậu quả có thể xảy ra khi bị nghiện Internet.
Làm 2: Thực hiện những điều nào dưới đây sẽ giúp em phòng tránh nghiện Internet?
Chỉ truy cập Internet khi có mục đích rõ ràng.
Tự giác tuân thủ quy định về thời gian sửu dụng Internet một cách hợp lí của bản thân.
Không thức khuya, trốn học để lên mạng.
Luyện tập thể thao, giao lưu lành mạnh với bạn bè.
Thường xuyên chơi trò chơi trực tuyến, sử dụng mạng xã hội.
LUYỆN TẬP
Luyện tập 1: Em sẽ làm gì trong mỗi tình huống dưới đây?
Bị người khác nhắn tin, xúc phạm đe dọa.
Khi cần đăng kí sử dụng một mạng xã hội mà em chưa biết quy định của mạng xã hội đó.
Bạn gửi cho em địa chỉ web có nội dung không phù hợp.
Luyện tập 2: Tình huống nào sau đây là truy cập không hợp lệ?
A. Tại phòng thực hành Tin học, khi mở máy tính, Hoa thấy tài khoản email của một bạn khác đang mở (bạn này đã quên thoát khỏi hộp thư). Hoa đã thực hiện ngay thao tác thoát khỏi hộp thư của bạn đó.
B. Phong cho Mạnh mượn máy tính để sử dụng. Do Phong đặt chế độ ghi nhớ mật khẩu nên Mạnh đã truy cập, xem được thông tin trong tài khoản mạng xã hội của Phong mà không cần biết mật khẩu.
Luyện tập 3: Theo em, yếu tố nào là quan trọng nhất giúp tránh nghiện Internet?
Sự theo dõi, nhắc nhở của người thân.
Ý thức tự giác của bản thân.
Cài đặt phần mềm giới hạn thời gian sử dụng Internet.
VẬN DỤNG
Vận dụng 1: Một người bạn mới được người thân tặng điện thoại thông minh. Em khuyên bạn như thế nào để phòng tránh nghiện Internet?
Vận dụng 2: Hãy cùng với bạn tìm hiểu một ví dụ thực tiễn về giao tiếp qua mạng dẫn đến hiểu lầm hay xung đột. Trao đổi với bạn để chỉ ra những người trong ví dụ đó đã thực hiện hành vi, ứng xử nào không phù hợp.
PHẦN II .Lời giải tham khảo
PHẦN KHỞI ĐỘNG: Để tận dụng lợi ích và phòng tránh rủi ro khi giao tiếp qua mạng, cần thực hiện các bước sau:
Tận dụng lợi ích: Sử dụng mạng xã hội để học tập, trao đổi kiến thức, giữ liên lạc với bạn bè, người thân. Tìm kiếm thông tin từ các nguồn đáng tin cậy, phát triển các kỹ năng số.
Phòng tránh rủi ro: Bảo mật thông tin cá nhân, không chia sẻ dữ liệu nhạy cảm, kiểm tra nguồn tin trước khi chia sẻ, tránh tham gia các hoạt động xấu hoặc vi phạm pháp luật trên mạng.
1. GIAO TIẾP QUA MẠNG
Làm 1:
Nên thực hiện:
Sử dụng họ, tên thật của bản thân.
Tìm hiểu quy định của nhà cung cấp trước khi đăng ký dịch vụ.
Bảo mật thông tin tài khoản cá nhân.
Chia sẻ thông tin từ nguồn chính thống, tích cực.
Nhờ sự hỗ trợ của người lớn đáng tin cậy khi mất quyền kiểm soát tài khoản mạng.
Thể hiện lịch sự, văn minh, lễ phép thân thiện.
Không nên thực hiện:
A dua theo đám đông khi nhận xét.
Dùng tiếng Việt không dấu, từ lóng, tiếng lóng, nói tắt, viết tắt.
Chia sẻ thông tin cá nhân, bài viết của người khác khi chưa được phép.
Nói tục, chửi bậy, kỳ thị, phỉ báng, xúc phạm người khác.
Làm 2: Khi bị bắt nạt trên mạng:
Nên làm: Nhờ bố mẹ, thầy cô hỗ trợ giải quyết.
Không nên làm: Nhờ bạn giúp đỡ đe dọa lại, xúc phạm người bắt nạt, âm thầm chịu đựng, hoặc thử gõ tài khoản và mật khẩu của người khác.
2. TRUY CẬP KHÔNG HỢP LỆ
Làm 1: Việc làm của Thanh là sai vì:
Xâm phạm quyền riêng tư của người khác.
Hành động này có thể gây mất lòng tin và vi phạm quy định về bảo mật thông tin.
Làm 2: Những việc làm truy cập không hợp lệ:
Tự tiện sử dụng điện thoại di động hay máy tính của người khác.
Truy cập vào trang web có nội dung phản cảm, bạo lực.
Kết nối vào mạng không dây mà không có sự cho phép của người quản lý mạng.
Làm 3: Thông tin xấu có thể được phát tán qua:
Thư điện tử.
Mạng xã hội.
Tin nhắn điện thoại.
Làm 4:
Nên làm:Xóa thư điện tử, tin nhắn, bài viết có nội dung xấu.
Không truy cập vào liên kết không phù hợp.
Đóng cửa sổ trình duyệt khi thấy nội dung không phù hợp.
Nhờ người hỗ trợ cài đặt chế độ chặn thư rác, trang web không phù hợp.
Không nên làm: Gửi địa chỉ trang web có thông tin không phù hợp cho bạn bè.
3. TÁC HẠI VÀ CÁCH PHÒNG TRÁNH NGHIỆN INTERNET
Làm 1: Hậu quả của nghiện Internet:
Ảnh hưởng xấu đến sức khỏe, như mất ngủ, căng thẳng.
Kém tập trung học tập, làm việc.
Giảm tương tác xã hội, mất cân bằng trong cuộc sống.
Dễ rơi vào các hành vi xấu như chơi game quá độ, tiêu cực hóa bản thân.
Làm 2: Những việc làm giúp phòng tránh nghiện Internet:
Chỉ truy cập Internet khi có mục đích rõ ràng.
Tự giác tuân thủ thời gian sử dụng hợp lý.
Không thức khuya, trốn học để lên mạng.
Tham gia các hoạt động thể thao, giao lưu lành mạnh với bạn bè.
LUYỆN TẬP
Luyện tập 1:
Khi bị xúc phạm đe dọa: Báo ngay với người lớn hoặc thầy cô để được hỗ trợ.
Khi đăng ký mạng xã hội mới: Tìm hiểu kỹ các quy định trước khi sử dụng.
Khi nhận địa chỉ web không phù hợp: Báo cáo hoặc bỏ qua, không truy cập.
Luyện tập 2: Tình huống truy cập không hợp lệ:
Trường hợp B (Mạnh truy cập tài khoản của Phong mà không được phép) là không hợp lệ.
Luyện tập 3: Yếu tố quan trọng nhất để tránh nghiện Internet:
Ý thức tự giác của bản thân.
VẬN DỤNG
Vận dụng 1: Khi bạn mới có điện thoại thông minh, khuyên bạn:
Quản lý thời gian sử dụng hợp lý.
Hạn chế sử dụng mạng xã hội nếu không cần thiết.
Chỉ sử dụng khi có mục đích học tập, giải trí lành mạnh.
Vận dụng 2: Ví dụ về xung đột khi giao tiếp qua mạng:
Ví dụ: Một bạn đăng trạng thái tiêu cực, nhưng một người khác hiểu lầm và đưa ra bình luận xúc phạm. Hành vi không phù hợp bao gồm: thiếu kiểm chứng thông tin, sử dụng từ ngữ xúc phạm, không tìm hiểu kỹ trước khi phản hồi. Cần giải quyết bằng cách trao đổi lịch sự, làm rõ ý nghĩa ban đầu.
