Nếu sinh vật không phản ứng kịp thời đối với kích thích đến từ môi trường thì sẽ dẫn đến hậu quả như thế nào?
Nếu sinh vật không phản ứng kịp thời đối với các kích thích từ môi trường, chúng sẽ không thể duy trì sự sống, không thể sinh tồn, phát triển và thích nghi với thay đổi môi trường. Việc không có sự phản ứng kịp thời có thể khiến sinh vật bị tổn thương, gặp nguy hiểm hoặc bị tiêu diệt. Ví dụ, nếu động vật không phản ứng với mối nguy hiểm (như tiếng động lạ hoặc sự xuất hiện của kẻ săn mồi), chúng có thể bị tấn công. Tương tự, nếu thực vật không phản ứng với sự thay đổi của môi trường như thiếu ánh sáng hoặc sự thay đổi nhiệt độ, chúng sẽ không thể phát triển đúng cách, thậm chí chết đi.
I. KHÁI NIỆM VÀ VAI TRÒ CỦA CẢM ỨNG
Câu 1. Cho ví dụ về cảm ứng ở động vật, thực vật và phân tích vai trò của các cảm ứng đó.
Cảm ứng ở động vật: Một ví dụ điển hình là phản ứng của động vật trước sự xuất hiện của mối nguy hiểm, như con thỏ nghe thấy tiếng động và phản xạ bỏ chạy khi phát hiện có kẻ săn mồi. Vai trò của cảm ứng này là giúp động vật tránh được nguy hiểm, duy trì sự sống và bảo vệ bản thân.
Cảm ứng ở thực vật: Một ví dụ về cảm ứng ở thực vật là hiện tượng thực vật quay lá về phía ánh sáng, gọi là quang hợp ứng. Vai trò của cảm ứng này là giúp thực vật tiếp nhận ánh sáng để thực hiện quá trình quang hợp, cung cấp năng lượng cần thiết cho sự sống và phát triển của cây. Cảm ứng là một cơ chế quan trọng giúp sinh vật duy trì sự sống, điều chỉnh hành vi và hoạt động của mình phù hợp với môi trường xung quanh. Cảm ứng có thể giúp động vật tránh được mối nguy hiểm, tìm kiếm thức ăn, hoặc giúp thực vật tiếp nhận ánh sáng và dinh dưỡng cần thiết.
II. CƠ CHẾ CẢM ỨNG Ở SINH VẬT
Câu 1. Cơ chế cảm ứng ở thực vật giống với động vật như thế nào?
Cơ chế cảm ứng ở thực vật và động vật đều bao gồm các bước cơ bản là tiếp nhận kích thích, truyền tín hiệu và thực hiện phản ứng.
Ở động vật, các tế bào thần kinh (neurons) tiếp nhận kích thích từ môi trường thông qua các cơ quan cảm giác như mắt, tai, da, mũi, v.v. Những tín hiệu này được truyền qua hệ thần kinh và cuối cùng đến não hoặc các bộ phận khác để thực hiện phản ứng (ví dụ, phản xạ tránh khỏi vật nguy hiểm).
Ở thực vật, cơ chế cảm ứng không liên quan đến hệ thần kinh mà chủ yếu là qua các tế bào cảm ứng, hormone và tín hiệu hóa học. Ví dụ, khi cây bị thiếu ánh sáng, các hormone trong cây sẽ điều chỉnh sự tăng trưởng của lá và thân cây để hướng về nguồn sáng (quang hợp ứng). Dù cơ chế khác nhau, cả thực vật và động vật đều có khả năng tiếp nhận các kích thích từ môi trường và đưa ra những phản ứng để duy trì sự sống, thích nghi và phát triển.
LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
Câu 1. Những bộ phận nào của cơ thể thực vật và động vật tham gia vào quá trình cảm ứng?
Ở động vật, các bộ phận tham gia vào quá trình cảm ứng bao gồm:
Các cơ quan cảm giác (mắt, tai, da, mũi, v.v.) tiếp nhận các kích thích từ môi trường.
Hệ thần kinh (bao gồm não, tủy sống, và các dây thần kinh) giúp truyền tín hiệu từ cơ quan cảm giác đến các phần khác của cơ thể để thực hiện phản ứng.
Các cơ quan phản ứng (cơ, tuyến, v.v.) thực hiện hành động dựa trên tín hiệu từ hệ thần kinh.
Ở thực vật, các bộ phận tham gia vào quá trình cảm ứng bao gồm:
Các tế bào cảm ứng và các cơ chế hóa học trong các mô thực vật giúp nhận diện và phản ứng với các kích thích.
Hormone thực vật giúp điều chỉnh sự tăng trưởng và phát triển của cây để đáp ứng với môi trường như ánh sáng, nhiệt độ và độ ẩm. Cả hai cơ thể đều sử dụng các bộ phận khác nhau để nhận diện và phản ứng lại với các kích thích, dù cơ chế và cấu trúc có sự khác biệt.
Câu 2. Hiện tượng người quay đầu lại khi nghe tiếng người khác gọi tên mình từ phía sau có phải là cảm ứng không? Giải thích.
Hiện tượng người quay đầu lại khi nghe tiếng gọi tên mình từ phía sau chính là một ví dụ điển hình của cảm ứng ở động vật, cụ thể là con người. Khi người nghe thấy tiếng gọi, cơ quan thính giác (tai) tiếp nhận âm thanh, sau đó tín hiệu âm thanh được truyền qua hệ thần kinh đến não. Não xử lý thông tin và ra lệnh cho cơ thể quay đầu lại để tìm nguồn phát ra âm thanh.
Đây là một phản ứng nhanh và tự nhiên, phản ánh khả năng cảm ứng của cơ thể trước một kích thích (tiếng gọi), giúp con người nhận biết và phản ứng kịp thời với môi trường xung quanh.
