CH: Hãy chia sẻ một trải nghiệm đẹp của tuổi thơ em. Ghi lại một số từ ngữ diễn tả cảm xúc của em khi nghĩ về trải nghiệm đó.
ĐỌC VĂN BẢN
CH 1: Chi tiết nào được lặp lại trong những lời nói của nhân vật Mon?
CH 2: Bầy chim chìa vôi non có bay được vào bờ không?
CH 3: Cuộc "cất cánh" của bầy chim chìa vôi non ở đây có đúng như dự đoán của em không?
SAU KHI ĐỌC
CH1: Em hãy xác định đề tài và ngôi kể của truyện Bầy chim chìa vôi.
CH2: Chỉ ra đâu là lời người kể chuyện, đâu là lời nhân vật trong đoạn văn sau:
Khoảng hai giờ sáng Mon tỉnh giấc. Nó xoay mình sang phía anh nó, thì thào gọi:
- Anh Mên ơi, anh Mên!
- Gì đấy? Mày không ngủ à? - Thằng Mên hỏi lại, giọng nó ráo hoảnh như đã thức dậy từ lâu lắm rồi.
CH3: Điều gì khiến hai anh em Mên, Mon lo lắng khi thấy mưa to và nước đang dâng cao ngoài bãi sông? Chi tiết nào thể hiện rõ nhất điều đó?
CH4: Trong cuộc trò chuyện ở phần (2), Mon nói với Mên những chuyện gì? Nội dung cuộc trò chuyện ấy giúp em nhận ra được những nét tính cách nào của nhân vật Mon?
CH5: Nêu một số chi tiết miêu tả nhân vật Mên ở phần (3). Em hãy dựa vào các chi tiết đó để khái quát tính cách của nhân vật Mên.
CH6: Khi đọc đoạn văn miêu tả khung cảnh bãi sông trong buổi bình minh, em có ấn tượng nhất với chi tiết nào? Vì sao?
CH7: Trong đoạn kết của truyện, Mên và Mon hình như không hiểu rõ vì sao mình lại khóc. Em hãy giúp các nhân vật lí giải điều đó.
VIẾT KẾT NỐI VÀ ĐỌC
CH: Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) kể lại sự việc bầy chim chìa vôi bay lên khỏi bãi sông bằng lời của một trong hai nhân vật Mon hoặc Mên (ngôi kể thứ nhất).
Phần II. Trả lời câu hỏi
PHẦN I: CÂU HỎI TRONG SGK
TRƯỚC KHI ĐỌC
CH: Hãy chia sẻ một trải nghiệm đẹp của tuổi thơ em. Ghi lại một số từ ngữ diễn tả cảm xúc của em khi nghĩ về trải nghiệm đó. Một trải nghiệm đẹp của tuổi thơ em là lần em cùng các bạn thả diều trên cánh đồng gần nhà vào một buổi chiều mùa hè. Những từ ngữ diễn tả cảm xúc của em khi nhớ về trải nghiệm đó: háo hức, vui sướng, hạnh phúc, thoải mái, tự do, trong trẻo.
ĐỌC VĂN BẢN
CH1: Chi tiết nào được lặp lại trong những lời nói của nhân vật Mon? Chi tiết được lặp lại trong lời nói của Mon là nỗi lo lắng về việc bầy chim chìa vôi non có thể bị chết đuối do nước lũ dâng cao và hy vọng chúng có thể bay thoát khỏi bãi sông.
CH2: Bầy chim chìa vôi non có bay được vào bờ không? Bầy chim chìa vôi non đã bay được vào bờ thành công, thoát khỏi mối nguy hiểm của nước lũ.
CH3: Cuộc "cất cánh" của bầy chim chìa vôi non ở đây có đúng như dự đoán của em không? Cuộc "cất cánh" của bầy chim chìa vôi non không hoàn toàn đúng như dự đoán của em. Em tưởng rằng chúng sẽ bay lên một cách mạnh mẽ và dễ dàng, nhưng thực tế, chúng phải vất vả và chật vật để có thể bay lên khỏi bãi sông, thể hiện sự nỗ lực lớn.
SAU KHI ĐỌC
CH1: Em hãy xác định đề tài và ngôi kể của truyện Bầy chim chìa vôi. Đề tài của truyện là tình yêu thiên nhiên, sự đồng cảm và trách nhiệm của con người đối với thế giới tự nhiên. Ngôi kể của truyện là ngôi thứ ba, nhưng có xen kẽ lời thoại trực tiếp của nhân vật.
CH2: Chỉ ra đâu là lời người kể chuyện, đâu là lời nhân vật trong đoạn văn sau:
Lời người kể chuyện: "Khoảng hai giờ sáng Mon tỉnh giấc. Nó xoay mình sang phía anh nó, thì thào gọi."
Lời nhân vật:
Mon: "Anh Mên ơi, anh Mên!"
Mên: "Gì đấy? Mày không ngủ à?"
CH3: Điều gì khiến hai anh em Mên, Mon lo lắng khi thấy mưa to và nước đang dâng cao ngoài bãi sông? Chi tiết nào thể hiện rõ nhất điều đó? Hai anh em lo lắng vì bầy chim chìa vôi non có thể bị cuốn trôi hoặc chết đuối do nước lũ dâng cao. Chi tiết thể hiện rõ nhất điều đó là Mon không thể ngủ, luôn miệng hỏi han anh về số phận của bầy chim, còn Mên thì liên tục kiểm tra tình hình ngoài bãi.
CH4: Trong cuộc trò chuyện ở phần (2), Mon nói với Mên những chuyện gì? Nội dung cuộc trò chuyện ấy giúp em nhận ra được những nét tính cách nào của nhân vật Mon? Mon nói với Mên về nỗi lo lắng cho bầy chim chìa vôi, thắc mắc liệu chúng có thể bay được không, và bày tỏ sự tiếc nuối nếu chúng không thể thoát thân. Nội dung này cho thấy Mon là một cậu bé nhạy cảm, giàu lòng thương yêu, và luôn quan tâm đến sự sống của các sinh vật nhỏ bé.
CH5: Nêu một số chi tiết miêu tả nhân vật Mên ở phần (3). Em hãy dựa vào các chi tiết đó để khái quát tính cách của nhân vật Mên. Một số chi tiết miêu tả Mên ở phần (3): Mên tỉnh dậy sớm, lặng lẽ kiểm tra tình hình, hướng dẫn Mon cách quan sát và động viên em trai bình tĩnh. Điều này cho thấy Mên là người điềm tĩnh, chín chắn, có trách nhiệm và luôn quan tâm đến người khác.
CH6: Khi đọc đoạn văn miêu tả khung cảnh bãi sông trong buổi bình minh, em có ấn tượng nhất với chi tiết nào? Vì sao? Em ấn tượng nhất với chi tiết ánh sáng mặt trời vàng rực chiếu xuống dòng sông, phản chiếu lấp lánh như dát bạc. Chi tiết này gợi lên sự sống và hy vọng, làm nổi bật vẻ đẹp thiên nhiên và tạo cảm giác bình yên sau những lo lắng.
CH7: Trong đoạn kết của truyện, Mên và Mon hình như không hiểu rõ vì sao mình lại khóc. Em hãy giúp các nhân vật lí giải điều đó. Hai anh em khóc vì cảm thấy xúc động trước nỗ lực sinh tồn của bầy chim chìa vôi, vì niềm vui khi thấy chúng vượt qua nguy hiểm, và có lẽ cả vì sự giải tỏa những lo lắng, căng thẳng suốt đêm. Đó là những giọt nước mắt của tình yêu thiên nhiên và lòng nhân ái.
VIẾT KẾT NỐI VÀ ĐỌC
CH: Viết đoạn văn (khoảng 5 - 7 câu) kể lại sự việc bầy chim chìa vôi bay lên khỏi bãi sông bằng lời của một trong hai nhân vật Mon hoặc Mên (ngôi kể thứ nhất).
Tôi đứng nhìn chăm chú vào bầy chim chìa vôi non. Lúc đầu, chúng run rẩy, chần chừ, đôi cánh mỏng manh không ngừng vỗ. Tôi thầm nghĩ, liệu chúng có bay được không? Nhưng rồi, từng con một cất cánh, chao đảo trên bầu trời sớm mai. Chúng bay thấp, quạt cánh chật vật, nhưng cuối cùng cũng vượt qua được mặt nước đang dâng cao. Cảm giác hân hoan lạ lùng khiến tôi và em Mon như vỡ òa trong niềm vui. Chúng tôi nhìn nhau, nước mắt trào ra, mà chính tôi cũng không hiểu vì sao mình lại khóc.
