CH1: Em đã từng thấy bọ dừa chưa? Em đã biết gì về tập tính của bọ dừa? Nếu chưa biết gì về bọ dừa, em hãy hỏi người khác hoặc tìm hiểu thông tin từ sách và Internet.
CH2: Đã bao giờ có một sự việc bất ngờ xảy ra khiến em thay đổi quyết định của mình? Chia sẻ với các bạn về trải nghiệm ấy.
TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
CH1: Theo em, vì sao giọt sương lại làm cho Bọ Dừa quyết định về quê?
CH2: Lời của cụ giáo Cóc có ý nghĩa gì?
SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI
CH1: Truyện được kể theo ngôi thứ mấy? Nhân vật trong truyện gồm những ai?
CH2: Đoạn văn sau được kể bằng lời của người kể chuyện hay lời của nhân vật?
Ai như Tắc Kè khuya khoắt đang gọi cửa. Đêm ở Bờ Giậu thanh vắng đến nỗi nghe rõ cả tiếng Ốc Sên đi làm về, nhẹ nhàng vén tà áo dài trườn qua chiếc lá rụng.
CH3: Dưới đây là một số đoạn văn tóm lược các sự việc trong truyện. Em hãy dùng sơ đồ sự việc đã học ở bài 1 (Lắng nghe lịch sử nước mình) để sắp xếp các sự việc ấy theo đúng trật tự được kể trong truyện.
a. Sáng hôm sau, sau khi kể cho Thằn Lằn nghe về một đêm mất ngủ của mình, Bọ Dừa khoác ba lô hành lí lên vai, chào tạm biệt Thằn Lằn để về quê.
b. Thằn Lằn thông báo với cụ giáo Cóc về sự xuất hiện của nhà buôn Cánh Cứng ở xóm Bờ Giậu đêm ấy.
c. Thằn Lằn đến nhà cụ giáo Cóc kể cho cụ nghe câu chuyện Bò Dừa mất ngủ.
d. Bọ Dừa ngủ dưới vòm lá trúc, nửa đêm, sương rơi trúng cổ làm Bọ Dừa tỉnh ngủ.
e. Bọ Dừa ghé đến xóm Bờ Giậu và hỏi thăm Thằn Lằn về một chỗ trọ qua đêm dưới vòm lá trúc.
Trong những sự việc nêu trên, theo em sự việc là quan trọng nhất? Vì sao?
CH4: Trong đoạn văn sau, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả các loại bọ cánh cứng?
Anh sống trên cây. Anh đào hang dưới đất. Anh lặn xuống nước sâu. Anh béo tốt nhẵn nhụi. Anh gầy còm mảnh mai, Anh trọc đầu không râu. Anh ria dài như hai sợi ăng ten vắt vẻo. Anh hiền lành nhút nhát. Anh ngổ ngáo mọc sừng.
Điều này thể hiện đặc điểm nổi bật gì của truyện đồng thoại?
CH5: Lí do đã khiến Bọ Dừa quyết định về quê sau một đêm mất ngủ ở xóm Bờ Giậu?
CH6: Trải nghiệm mà Bọ Dừa có được trong đêm ấy là gì? Qua đó, tác giả muốn gửi đến chúng ta thông điệp gì?
CH7: Nhận xét về cách kết thúc câu chuyện của tác giả. Nếu là em, em sẽ kết thúc câu chuyện này như thế nào?
Phần II. Trả lời câu hỏi
GIẢI CHI TIẾT
VĂN BẢN. GIỌT SƯƠNG ĐÊM
PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
CHUẨN BỊ ĐỌC
CH1: Em đã từng thấy bọ dừa chưa? Em đã biết gì về tập tính của bọ dừa? Nếu chưa biết gì về bọ dừa, em hãy hỏi người khác hoặc tìm hiểu thông tin từ sách và Internet.
Bọ dừa là một loài côn trùng phổ biến ở Việt Nam, thường được tìm thấy ở những khu vực có cây dừa. Chúng có đặc điểm là màu xanh lá cây, có cánh và thường bay vào ban đêm. Tập tính của bọ dừa bao gồm việc hút mật hoa dừa và có khả năng phát ra âm thanh nhìu khi bay. Bọ dừa thường làm phiền người dân vào ban đêm bằng tiếng hú và sự hiện diện nhiều của chúng xung quanh cây dừa. Ngoài ra, chúng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc thụ phấn cho cây dừa.
CH2: Đã bao giờ có một sự việc bất ngờ xảy ra khiến em thay đổi quyết định của mình? Chia sẻ với các bạn về trải nghiệm ấy.
Có, tôi đã từng trải qua một sự việc bất ngờ khiến tôi thay đổi quyết định. Vào một ngày hè, tôi cùng bạn bè tham gia một chuyến dã ngoại ở rừng. Trong chuyến đi, chúng tôi gặp phải một cơn mưa to bất ngờ, khiến đường đi trở nên trơn trượt và nguy hiểm. Một trong những bạn của tôi bị trượt ngã và bị thương nhẹ. Sự việc này đã khiến tôi nhận ra tầm quan trọng của việc luôn chuẩn bị kỹ càng và cẩn trọng khi tham gia các hoạt động ngoài trời. Tôi quyết định thay đổi cách tiếp cận các hoạt động giải trí, luôn đảm bảo an toàn và chuẩn bị đầy đủ trang thiết bị cần thiết để tránh những rủi ro không đáng có.
TRẢI NGHIỆM CÙNG VĂN BẢN
CH1: Theo em, vì sao giọt sương lại làm cho Bọ Dừa quyết định về quê?
Giọt sương trong đêm đã tạo ra một tình huống bất ngờ và cảm động, khiến Bọ Dừa nhận ra sự cần thiết của việc trở về quê hương. Giọt sương không chỉ đơn thuần là một hiện tượng thiên nhiên mà còn mang ý nghĩa biểu tượng cho sự thay đổi và thức tỉnh. Khi giọt sương rơi trúng cổ, nó làm Bọ Dừa tỉnh ngủ và nhận thức được rằng mình cần phải quay trở lại quê hương để hoàn thành nhiệm vụ hoặc trách nhiệm nào đó. Điều này thể hiện sự gắn bó sâu sắc của Bọ Dừa với quê hương và lòng yêu nước mãnh liệt.
CH2: Lời của cụ giáo Cóc có ý nghĩa gì?
Lời của cụ giáo Cóc trong truyện có ý nghĩa rất sâu sắc. Nó không chỉ là lời khuyên hay thông điệp đơn thuần mà còn chứa đựng những giá trị văn hóa và truyền thống của người dân quê. Cụ giáo Cóc thể đã nhắc nhở Bọ Dừa về trách nhiệm, lòng trung thành và tình yêu quê hương. Những lời này giúp Bọ Dừa nhận ra tầm quan trọng của việc duy trì mối quan hệ gắn bó với nơi chốn thân yêu, từ đó quyết định trở về quê hương sau đêm mất ngủ. Lời của cụ giáo Cóc cũng thể hiện sự khôn ngoan và kinh nghiệm sống của những người lớn tuổi trong cộng đồng.
SUY NGẪM VÀ PHẢN HỒI
CH1: Truyện được kể theo ngôi thứ mấy? Nhân vật trong truyện gồm những ai?
Truyện được kể theo ngôi thứ nhất của nhân vật Bọ Dừa. Nhân vật trong truyện gồm:
Bọ Dừa: Nhân vật chính, người quyết định về quê sau một đêm mất ngủ.
Thằn Lằn: Bạn thân của Bọ Dừa, người lắng nghe và chia sẻ câu chuyện.
Cụ giáo Cóc: Người có vai trò tư vấn, khuyên bảo Bọ Dừa về quyết định của mình.
Nhà buôn Cánh Cứng: Một nhân vật phụ có vai trò trong câu chuyện.
CH2: Đoạn văn sau được kể bằng lời của người kể chuyện hay lời của nhân vật?
Đoạn văn sau được kể bằng lời của người kể chuyện:
"Ai như Tắc Kè khuya khoắt đang gọi cửa. Đêm ở Bờ Giậu thanh vắng đến nỗi nghe rõ cả tiếng Ốc Sên đi làm về, nhẹ nhàng vén tà áo dài trườn qua chiếc lá rụng."
Việc sử dụng ngôi thứ ba và quan sát bên ngoài giúp tạo cảm giác nhìn nhận từ xa, thể hiện môi trường yên bình và trầm lặng của đêm ở Bờ Giậu.
CH3: Dưới đây là một số đoạn văn tóm lược các sự việc trong truyện. Em hãy dùng sơ đồ sự việc đã học ở bài 1 (Lắng nghe lịch sử nước mình) để sắp xếp các sự việc ấy theo đúng trật tự được kể trong truyện.
a. Sáng hôm sau, sau khi kể cho Thằn Lằn nghe về một đêm mất ngủ của mình, Bọ Dừa khoác ba lô hành lí lên vai, chào tạm biệt Thằn Lằn để về quê.
b. Thằn Lằn thông báo với cụ giáo Cóc về sự xuất hiện của nhà buôn Cánh Cứng ở xóm Bờ Giậu đêm ấy.
c. Thằn Lằn đến nhà cụ giáo Cóc kể cho cụ nghe câu chuyện Bò Dừa mất ngủ.
d. Bọ Dừa ngủ dưới vòm lá trúc, nửa đêm, sương rơi trúng cổ làm Bọ Dừa tỉnh ngủ.
e. Bọ Dừa ghé đến xóm Bờ Giậu và hỏi thăm Thằn Lằn về một chỗ trọ qua đêm dưới vòm lá trúc.
Sắp xếp theo trật tự kể trong truyện:
d. Bọ Dừa ngủ dưới vòm lá trúc, nửa đêm, sương rơi trúng cổ làm Bọ Dừa tỉnh ngủ.
c. Thằn Lằn đến nhà cụ giáo Cóc kể cho cụ nghe câu chuyện Bò Dừa mất ngủ.
b. Thằn Lằn thông báo với cụ giáo Cóc về sự xuất hiện của nhà buôn Cánh Cứng ở xóm Bờ Giậu đêm ấy.
e. Bọ Dừa ghé đến xóm Bờ Giậu và hỏi thăm Thằn Lằn về một chỗ trọ qua đêm dưới vòm lá trúc.
a. Sáng hôm sau, sau khi kể cho Thằn Lằn nghe về một đêm mất ngủ của mình, Bọ Dừa khoác ba lô hành lí lên vai, chào tạm biệt Thằn Lằn để về quê.
Trong những sự việc nêu trên, theo em sự việc là quan trọng nhất? Vì sao?
Theo em, sự việc d. Bọ Dừa ngủ dưới vòm lá trúc, nửa đêm, sương rơi trúng cổ làm Bọ Dừa tỉnh ngủ là quan trọng nhất. Đây là sự kiện bất ngờ chính khiến Bọ Dừa nhận ra sự cần thiết của việc trở về quê hương. Giọt sương rơi đã tạo ra sự thức tỉnh trong Bọ Dừa, làm thay đổi quyết định của anh, từ đó dẫn đến các sự kiện tiếp theo như chia sẻ câu chuyện với Thằn Lằn, gặp cụ giáo Cóc và cuối cùng quyết định về quê. Sự kiện này là chìa khóa để hiểu động lực và hành động của nhân vật chính.
CH4: Trong đoạn văn sau, tác giả đã sử dụng biện pháp nghệ thuật gì để miêu tả các loại bọ cánh cứng?
Anh sống trên cây. Anh đào hang dưới đất. Anh lặn xuống nước sâu. Anh béo tốt nhẵn nhụi. Anh gầy còm mảnh mai, Anh trọc đầu không râu. Anh ria dài như hai sợi ăng ten vắt vẻo. Anh hiền lành nhút nhát. Anh ngổ ngáo mọc sừng.
Điều này thể hiện đặc điểm nổi bật gì của truyện đồng thoại?
Tác giả đã sử dụng biện pháp nhân hóa và so sánh để miêu tả các loại bọ cánh cứng. Nhân hóa giúp các loài bọ trở nên sống động và gần gũi hơn với người đọc, đồng thời tạo nên hình ảnh đặc sắc, dễ nhớ. Biện pháp so sánh được sử dụng để làm nổi bật những đặc điểm riêng biệt của từng loại bọ, giúp người đọc dễ hình dung và cảm nhận sự đa dạng của thế giới tự nhiên. Điều này thể hiện sự tinh tế trong cách kể chuyện và giúp làm phong phú thêm nội dung truyện đồng thoại.
CH5: Lí do đã khiến Bọ Dừa quyết định về quê sau một đêm mất ngủ ở xóm Bờ Giậu?
Lí do khiến Bọ Dừa quyết định về quê sau một đêm mất ngủ là sự thức tỉnh từ giọt sương rơi trúng cổ. Sự kiện này không chỉ làm Bọ Dừa tỉnh dậy mà còn nhắc nhở anh về trách nhiệm và lòng yêu quê hương. Qua giọt sương, Bọ Dừa nhận ra tầm quan trọng của việc duy trì mối liên hệ với quê hương, nơi gắn bó sâu sắc với gia đình và cộng đồng. Điều này thúc đẩy anh quyết định trở về để hoàn thành nhiệm vụ hoặc đóng góp vào sự phát triển của quê hương.
CH6: Trải nghiệm mà Bọ Dừa có được trong đêm ấy là gì? Qua đó, tác giả muốn gửi đến chúng ta thông điệp gì?
Trong đêm mất ngủ ở xóm Bờ Giậu, Bọ Dừa trải nghiệm sự yên bình và thanh thản của thiên nhiên qua hình ảnh sương rơi và không gian thanh vắng. Trải nghiệm này giúp anh nhận ra giá trị của sự yên bình, tình cảm yêu quê hương và ý thức về trách nhiệm. Tác giả muốn gửi đến thông điệp rằng dù trong những khoảnh khắc bất ngờ hay khó khăn, tình yêu và trách nhiệm đối với quê hương sẽ thúc đẩy chúng ta hành động tích cực. Ngoài ra, thông điệp còn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc kết nối với thiên nhiên và duy trì mối quan hệ gắn bó với cộng đồng.
CH7: Nhận xét về cách kết thúc câu chuyện của tác giả. Nếu là em, em sẽ kết thúc câu chuyện này như thế nào?
Cách kết thúc câu chuyện của tác giả đã tạo nên một kết thúc mở, để lại nhiều suy ngẫm cho người đọc. Bọ Dừa quyết định về quê sau khi trải qua những trải nghiệm và nhận thức mới, thể hiện sự trưởng thành và lòng yêu quê hương. Nếu là em, em sẽ kết thúc câu chuyện bằng cách miêu tả rõ ràng hơn hành trình trở về của Bọ Dừa và những hành động cụ thể mà anh thực hiện để góp phần vào sự phát triển của quê hương. Điều này sẽ làm tăng tính kết nối và ý nghĩa của câu chuyện, giúp người đọc cảm thấy hài lòng và có thêm động lực để duy trì tình yêu và trách nhiệm đối với quê hương.
