Mở đầu trang 57 SGK Công nghệ 10 Kết nối trí thức - KNTT
Giống cây trồng là gì? Chúng có vai trò như thế nào đối với trồng trọt?
Giống cây trồng là tập hợp các cây trồng có đặc điểm di truyền tương đối đồng nhất và được nhân giống từ những cá thể cây trồng có đặc tính ưu việt để truyền lại những đặc điểm đó cho thế hệ sau. Những giống cây trồng này có thể là các giống cây được chọn lọc qua nhiều năm nhằm cải thiện năng suất, chất lượng, khả năng chống chịu với sâu bệnh và khả năng thích ứng với điều kiện môi trường. Giống cây trồng có thể là giống bản địa, giống lai hoặc giống nhập nội tùy thuộc vào mục đích sử dụng và phương pháp chọn giống.
Vai trò của giống cây trồng đối với trồng trọt là rất quan trọng, vì giống cây trồng tốt có thể quyết định năng suất và chất lượng nông sản. Những giống cây trồng có năng suất cao, khả năng chống chịu tốt với các điều kiện bất lợi của thời tiết và sâu bệnh sẽ giúp người nông dân tăng trưởng năng suất, giảm thiểu chi phí và bảo vệ môi trường nông nghiệp. Việc chọn giống tốt cũng là một yếu tố then chốt trong việc phát triển nền nông nghiệp bền vững và hiệu quả. Giống cây trồng còn có vai trò trong việc cải tạo đất, vì nhiều giống cây có khả năng cải thiện cấu trúc đất hoặc giúp tái tạo đất sau khi đã sử dụng lâu dài.
Trong nông nghiệp hiện đại, việc phát triển các giống cây trồng chất lượng cao được coi là một yếu tố quyết định trong việc đảm bảo an ninh lương thực, nâng cao thu nhập cho nông dân và phục vụ nhu cầu tiêu thụ ngày càng cao của thị trường. Vì vậy, việc nghiên cứu, phát triển và ứng dụng các giống cây trồng phù hợp với từng vùng đất và nhu cầu thị trường là rất cần thiết.
Khám phá trang 58 SGK Công nghệ 10 Kết nối tri thức - KNTT
Kể tên các giống cây trồng phổ biến ở địa phương em. Chúng có đặc điểm gì nổi bật so với các giống khác cùng loài?
Các giống cây trồng phổ biến ở mỗi địa phương có thể khác nhau tùy thuộc vào điều kiện khí hậu, đất đai và nhu cầu sản xuất nông nghiệp của địa phương đó. Tại Việt Nam, các giống cây trồng phổ biến có thể bao gồm các giống lúa, ngô, khoai tây, cà chua, lúa mì, các loại cây ăn quả như cam, bưởi, dưa hấu, và các cây công nghiệp như cà phê, tiêu, chè.
Ví dụ, ở miền Bắc Việt Nam, giống lúa như giống lúa Thái Bình và giống lúa Bắc Thơm 7 được trồng rất phổ biến. Những giống lúa này có đặc điểm nổi bật là khả năng chịu rét tốt, năng suất cao và chống chịu sâu bệnh tốt. So với các giống lúa khác, những giống lúa này có hạt gạo thơm ngon, được người tiêu dùng ưa chuộng, đồng thời cũng có khả năng sinh trưởng tốt ở những vùng đất thấp, dễ bị ngập úng.
Ở miền Nam, giống lúa IR64 là một giống lúa phổ biến, nổi bật với khả năng chống chịu sâu bệnh cao và khả năng thích nghi tốt với môi trường nhiệt đới, đặc biệt là đất phèn và mặn. Cây lúa này cho năng suất cao, dễ chăm sóc và là một trong những giống lúa chủ yếu được xuất khẩu.
Ngoài ra, ở các vùng khác nhau của Việt Nam, các giống cây ăn quả như bưởi da xanh, cam sành, và dưa hấu đều có đặc điểm nổi bật phù hợp với đặc thù khí hậu, đất đai, và nhu cầu của người tiêu dùng. Những giống cây này không chỉ đem lại giá trị kinh tế cao mà còn góp phần cải thiện chất lượng sống và dinh dưỡng cho người dân.
Kết nối năng lực trang 58 SGK Công nghệ 10 Kết nối tri thức - KNTT
Tìm hiểu các khái niệm giống bản địa, giống nhập nội, giống lai.
Giống bản địa là giống cây trồng có nguồn gốc từ chính khu vực hoặc quốc gia nơi chúng đang được trồng. Những giống cây này thường có khả năng thích ứng tốt với điều kiện môi trường tự nhiên của địa phương và có thể phát triển mạnh mà không cần quá nhiều sự chăm sóc đặc biệt. Các giống bản địa thường có giá trị di truyền đặc biệt và phù hợp với nền nông nghiệp bền vững, nhờ vào khả năng chống chịu với bệnh tật và các yếu tố khí hậu cực đoan.
Giống nhập nội là giống cây trồng được nhập khẩu từ các quốc gia khác và được đưa vào trồng ở một vùng hoặc quốc gia mới. Các giống này có thể có đặc tính di truyền ưu việt như năng suất cao, khả năng chống chịu sâu bệnh tốt hoặc khả năng thích nghi với các điều kiện đất đai khác biệt so với giống bản địa. Tuy nhiên, việc sử dụng giống nhập nội cần phải kiểm tra kỹ lưỡng và có các biện pháp phòng ngừa để tránh sự lây lan của các bệnh dịch hoặc sinh vật có hại.
Giống lai là giống cây trồng được tạo ra từ việc lai giống giữa hai hoặc nhiều giống khác nhau với mục đích cải thiện các đặc tính như năng suất, chất lượng, hoặc khả năng chống chịu. Giống lai thường có tính ưu việt hơn so với giống bố mẹ và thường được sử dụng trong sản xuất nông nghiệp hiện đại để tăng cường hiệu quả sản xuất.
Khám phá trang 59 SGK Công nghệ 10 Kết nối tri thức - KNTT
Hình 11.5 thể hiện cơ cấu mùa vụ trong năm. Quan sát Hình 11.5 và cho biết giống mới giúp tăng vụ và thay đổi cơ cấu cây trồng như thế nào?
Giống cây trồng mới có thể giúp tăng vụ và thay đổi cơ cấu cây trồng bằng cách giảm thiểu thời gian sinh trưởng của cây hoặc cải thiện khả năng sinh trưởng của cây trong các mùa vụ khác nhau. Điều này có thể giúp tăng số lượng vụ mùa trong năm và làm cho đất đai được sử dụng hiệu quả hơn.
Ví dụ, giống lúa ngắn ngày có thể giúp giảm thời gian từ khi gieo trồng đến khi thu hoạch, từ đó tạo ra cơ hội để trồng thêm một vụ nữa trong cùng năm. Điều này đặc biệt quan trọng trong những vùng đất có điều kiện khí hậu thuận lợi, như khu vực đồng bằng sông Cửu Long. Bằng cách sử dụng giống ngắn ngày, nông dân có thể sản xuất lúa trong hai hoặc ba vụ mỗi năm, giúp tăng thu nhập và giảm rủi ro do các yếu tố bất lợi về thời tiết.
Các giống cây trồng mới cũng có thể giúp thay đổi cơ cấu cây trồng trong một vùng đất. Các giống cây trồng có khả năng chống chịu tốt với các yếu tố bất lợi như hạn hán, ngập úng hoặc sâu bệnh sẽ giúp nông dân giảm thiểu thiệt hại trong các mùa vụ và nâng cao hiệu quả sản xuất nông nghiệp.
Kết nối năng lực trang 59 SGK Công nghệ 10 Kết nối tri thức - KNTT
Sử dụng internet, sách, báo, … để tìm hiểu thêm về vai trò của giống cây trồng?
Giống cây trồng có vai trò cực kỳ quan trọng trong việc phát triển nền nông nghiệp. Giống cây không chỉ ảnh hưởng đến năng suất và chất lượng nông sản mà còn góp phần bảo vệ môi trường và đảm bảo sự bền vững của nông nghiệp. Việc chọn lựa giống cây trồng phù hợp với điều kiện khí hậu, đất đai và nhu cầu thị trường là yếu tố quyết định đến sự thành công trong sản xuất nông nghiệp.
Giống cây trồng có thể được chia thành các loại khác nhau như giống bản địa, giống nhập nội và giống lai, mỗi loại giống đều có những ưu điểm và nhược điểm riêng. Trong khi giống bản địa thường có khả năng chống chịu tốt với các điều kiện môi trường tự nhiên, thì giống nhập nội và giống lai lại có thể mang lại những đặc tính di truyền vượt trội về năng suất và chất lượng.
Cải tiến giống cây trồng là một trong những lĩnh vực nghiên cứu quan trọng trong nông nghiệp hiện đại. Các tiến bộ trong công nghệ sinh học đã mở ra cơ hội để tạo ra các giống cây trồng mới có thể chịu được những điều kiện môi trường khắc nghiệt hơn, từ đó giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm nông sản.
Luyện tập trang 59 SGK Công nghệ 10 Kết nối năng lực - KNTT
Giống cây trồng là gì? Trình bày các vai trò của giống cây trồng?
Giống cây trồng là tập hợp những cây có đặc điểm di truyền tương đối đồng nhất và được nhân giống để truyền lại các đặc tính ưu việt cho thế hệ sau. Giống cây trồng đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo năng suất và chất lượng nông sản, tạo ra sự phát triển bền vững cho nền nông nghiệp, đồng thời có ảnh hưởng lớn đến việc cải tạo đất và bảo vệ môi trường.
Các vai trò của giống cây trồng bao gồm cung cấp năng suất cao, khả năng chống chịu tốt với điều kiện môi trường khắc nghiệt, bảo vệ môi trường và giữ gìn sự đa dạng sinh học. Chọn giống tốt và phát triển giống cây trồng mới là yếu tố then chốt trong việc đảm bảo sự phát triển của nền nông nghiệp hiện đại và đáp ứng nhu cầu ngày càng cao của xã hội.
Vận dụng trang 59 SGK Công nghệ 10 Kết nối năng lực - KNTT
Khảo sát các giống cây trồng ở địa phương em và đề xuất một số phương án giúp cơ cấu mùa vụ hợp lí.
Trong khảo sát các giống cây trồng ở địa phương, có thể thấy một số giống cây như lúa, ngô, khoai tây, cây ăn quả (cam, bưởi) và cây công nghiệp (cà phê, tiêu) thường được trồng. Để cơ cấu mùa vụ hợp lý, cần phải lựa chọn giống cây trồng có khả năng thích ứng với điều kiện khí hậu và đất đai, cũng như nhu cầu thị trường.
Các phương án có thể bao gồm việc sử dụng giống lúa ngắn ngày để tăng số vụ trong năm hoặc chọn lựa các giống cây có thể trồng xen với nhau để tối ưu hóa sử dụng đất. Chuyển đổi giống cây trồng theo mùa cũng có thể giúp cải thiện thu nhập cho nông dân và giảm thiểu rủi ro do biến đổi khí hậu.
