1. SỰ HÌNH THÀNH VÀ TỒN TẠI CỦA TRẬT TỰ HAI CỰC I- AN- TA
CH: Trình bày quá trình hình thành Trật tự thế giới hai cực I-an-ta.
CH: Trình bày quá trình tồn tại Trật tự thế giới hai cực I-an-ta.
2. NGUYÊN NHÂN VÀ TÁC ĐỘNG CỦA SỰ SỤP ĐỔ TRẬT TỰ THẾ GIỚI HAI CỰC I-AN-TA
CH: Nêu nguyên nhân sụp đổ Trật tự thế giới hai cực I-an-ta.
CH: Sự sụp đổ Trật tự thế giới hai cực I-an-ta đã tác động như thế nào tới tình hình thế giới?
LUYỆN TẬP
CH: Lập bảng thống kê quá trình hình thành và tồn tại của Trật tự thế giới hai cực I-an-ta (theo gợi ý: thời gian, nội dung chính).
CH2: Tại sao chạy đua vũ trang là một trong những nguyên nhân quan trọng làm sụp đổ Trật tự thế giới hai cực I-an-ta?
VẬN DỤNG
CH: Sưu tầm tư liệu và vận dụng những kiến thức đã học, em hãy cho biết sự sụp đổ của Trật tự thế giới hai cực I-an-ta đã tác động như thế nào đến Việt Nam.
PHẦN II .Lời giải tham khảo
BÀI 2. TRẬT TỰ THẾ GIỚI TRONG CHIẾN TRANH LẠNH
PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
SỰ HÌNH THÀNH VÀ TỒN TẠI CỦA TRẬT TỰ HAI CỰC I- AN- TA
Trình bày quá trình hình thành Trật tự thế giới hai cực I-an-ta.
Trật tự thế giới hai cực I-an-ta được hình thành sau Chiến tranh thế giới thứ hai, khi thế giới bị chia thành hai phe đối lập: một bên là Liên Xô và các nước xã hội chủ nghĩa, và bên kia là Mỹ cùng các nước tư bản phương Tây. Hai cường quốc này đứng đầu các khối quân sự đối địch, Liên Xô lãnh đạo khối xã hội chủ nghĩa, còn Mỹ đứng đầu khối tư bản. Quá trình hình thành này bắt đầu từ việc thành lập Liên Hợp Quốc vào năm 1945, nhằm duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, nhưng trên thực tế lại tạo ra một sự phân chia thế giới rõ rệt, với hai cực đối kháng. Sự đối đầu giữa Liên Xô và Mỹ trở nên rõ nét, biểu hiện trong các cuộc chiến tranh lạnh, như cuộc chiến tranh ở Triều Tiên (1950-1953) và cuộc chiến tranh ở Việt Nam (1955-1975). Trật tự này tồn tại cho đến khi Liên Xô tan rã vào năm 1991.
Trình bày quá trình tồn tại Trật tự thế giới hai cực I-an-ta.
Trật tự thế giới hai cực I-an-ta tồn tại gần bốn thập kỷ, từ 1945 đến 1991. Trong giai đoạn này, thế giới luôn bị chia rẽ thành hai phe đối lập, với sự căng thẳng và đối đầu giữa Liên Xô và Mỹ. Mỗi bên đều có các đồng minh của mình, tạo thành hai hệ thống quân sự riêng biệt, gồm NATO do Mỹ dẫn đầu và Hiệp ước Warszawa do Liên Xô lãnh đạo. Sự căng thẳng này không chỉ diễn ra trên chiến trường mà còn trong các lĩnh vực như kinh tế, văn hóa, và chính trị. Tuy nhiên, hai cường quốc này không trực tiếp tham gia vào các cuộc chiến tranh lớn với nhau mà chủ yếu đối đầu qua các cuộc chiến tranh ủy nhiệm, các cuộc khủng hoảng chính trị và chiến tranh lạnh về mặt quân sự và ý thức hệ.
NGUYÊN NHÂN VÀ TÁC ĐỘNG CỦA SỰ SỤP ĐỔ TRẬT TỰ THẾ GIỚI HAI CỰC I-AN-TA
Nêu nguyên nhân sụp đổ Trật tự thế giới hai cực I-an-ta.
Nguyên nhân sụp đổ Trật tự thế giới hai cực I-an-ta chủ yếu là do sự bất đồng về chính trị, kinh tế và quân sự giữa Liên Xô và các nước phương Tây, dẫn đến sự tan rã của Liên Xô vào năm 1991. Trước đó, nhiều yếu tố đã làm suy yếu trật tự này, như sự gia tăng chi phí cho cuộc chạy đua vũ trang, khủng hoảng kinh tế toàn cầu, và các phong trào đòi tự do dân chủ tại các quốc gia thuộc khối xã hội chủ nghĩa. Liên Xô đã gặp phải các khó khăn trong việc duy trì sự kiểm soát các quốc gia vệ tinh ở Đông Âu, và các cuộc cải cách của Mikhail Gorbachev, như chính sách "glasnost" (công khai) và "perestroika" (cải cách), đã không thể cứu vãn được sự trì trệ của hệ thống chính trị, khiến cho khối xã hội chủ nghĩa dần sụp đổ. Sự tan rã của Liên Xô đã đánh dấu sự kết thúc của trật tự hai cực và tạo ra một thế giới đơn cực với Mỹ là cường quốc duy nhất.
Sự sụp đổ Trật tự thế giới hai cực I-an-ta đã tác động như thế nào tới tình hình thế giới?
Sự sụp đổ Trật tự thế giới hai cực I-an-ta đã dẫn đến một sự thay đổi lớn trong chính trị quốc tế. Từ một thế giới chia thành hai cực đối lập, nó chuyển sang một thế giới đơn cực với sự thống trị của Mỹ. Các cuộc chiến tranh ủy nhiệm và căng thẳng giữa các cường quốc giảm đi, nhưng các cuộc xung đột mới, như chiến tranh vùng Vịnh, chiến tranh ở các khu vực Nam Tư, và các xung đột dân tộc khác, lại nảy sinh. Liên Xô tan rã và các quốc gia Đông Âu chuyển sang chế độ dân chủ, nhưng sự chia rẽ ở các quốc gia này cũng tạo ra những vấn đề mới về sắc tộc và chính trị. Bên cạnh đó, sự sụp đổ này cũng tạo ra cơ hội cho các nền kinh tế chuyển đổi, đặc biệt là các nước thuộc Liên Xô cũ, nhưng đồng thời cũng khiến cho nhiều quốc gia phải đối mặt với sự khó khăn về cải cách kinh tế và chính trị.
LUYỆN TẬP
Lập bảng thống kê quá trình hình thành và tồn tại của Trật tự thế giới hai cực I-an-ta (theo gợi ý: thời gian, nội dung chính).
Thời gian
Nội dung chính
1945
Thế giới chia thành hai cực đối lập: Liên Xô và Mỹ; thành lập Liên Hợp Quốc.
1947-1991
Chiến tranh lạnh giữa hai cường quốc, với các cuộc chiến tranh ủy nhiệm, khủng hoảng chính trị và quân sự.
1991
Liên Xô tan rã, kết thúc Trật tự thế giới hai cực, bắt đầu thời kỳ thế giới đơn cực.
Tại sao chạy đua vũ trang là một trong những nguyên nhân quan trọng làm sụp đổ Trật tự thế giới hai cực I-an-ta?
Chạy đua vũ trang giữa Liên Xô và Mỹ là một trong những nguyên nhân quan trọng dẫn đến sự sụp đổ của Trật tự thế giới hai cực I-an-ta vì nó tạo ra gánh nặng tài chính cực kỳ lớn đối với cả hai quốc gia. Liên Xô không thể duy trì được chi phí cho cuộc chạy đua vũ trang khi nền kinh tế của họ đang gặp nhiều khó khăn. Sự căng thẳng này không chỉ khiến các nguồn lực quốc gia bị phân tán mà còn làm suy yếu nền kinh tế, chính trị và xã hội của Liên Xô, từ đó thúc đẩy sự suy tàn của chế độ cộng sản và kết thúc trật tự thế giới hai cực.
VẬN DỤNG
Sưu tầm tư liệu và vận dụng những kiến thức đã học, em hãy cho biết sự sụp đổ của Trật tự thế giới hai cực I-an-ta đã tác động như thế nào đến Việt Nam.
Sự sụp đổ của Trật tự thế giới hai cực I-an-ta đã có những tác động đáng kể đến Việt Nam. Trước khi Liên Xô tan rã, Việt Nam đã nhận được sự hỗ trợ đáng kể từ Liên Xô, đặc biệt trong các lĩnh vực kinh tế và quân sự. Sau sự kiện này, Việt Nam phải đối mặt với những thay đổi lớn trong chính trị và kinh tế. Mặc dù Việt Nam vẫn duy trì quan hệ với các quốc gia xã hội chủ nghĩa còn lại như Trung Quốc, Cuba, và một số nước Đông Âu, nhưng sự thay đổi trong cấu trúc thế giới đã khiến cho Việt Nam phải tìm cách thích ứng với tình hình mới. Đồng thời, sự chuyển đổi này cũng thúc đẩy Việt Nam tiến hành cải cách kinh tế và mở cửa để hòa nhập vào nền kinh tế thế giới.
