BÀI 14: GIỚI THIỆU VỀ HIẾN PHÁP NƯỚC CÔNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Mở đầu
Câu hỏi 1: Một khẩu hiệu về hiến pháp là "Sống và làm việc theo Hiến pháp và pháp luật". Ý nghĩa của khẩu hiệu này là khẳng định tầm quan trọng của Hiến pháp trong việc định hướng hành vi, tạo nền tảng pháp lý vững chắc để đảm bảo trật tự và công bằng trong xã hội.
Khái niệm và vị trí của hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Câu hỏi 1: Nhà nước cần ban hành hiến pháp để thiết lập nền tảng pháp lý tối cao, điều chỉnh các mối quan hệ trong xã hội, bảo vệ quyền và nghĩa vụ của công dân, và xác định cơ cấu tổ chức, hoạt động của bộ máy nhà nước.
Câu hỏi 2: Hiến pháp là đạo luật cơ bản, có hiệu lực pháp lý cao nhất trong hệ thống pháp luật Việt Nam. Hiến pháp hiện hành là Hiến pháp năm 2013.
Câu hỏi 3: Luật Trẻ em năm 2016 phải căn cứ vào Hiến pháp năm 2013 vì mọi văn bản luật đều phải phù hợp và không được trái với nội dung của Hiến pháp, nhằm đảm bảo tính hợp pháp và thống nhất trong hệ thống pháp luật.
Đặc điểm của hiến pháp nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam
Câu hỏi 1: Những chi tiết cho thấy hiến pháp là đạo luật cơ bản gồm: Hiến pháp quy định về quyền lực nhà nước, quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, nguyên tắc tổ chức xã hội và hoạt động của nhà nước.
Câu hỏi 2: Hiến pháp Việt Nam có hiệu lực pháp lý lâu dài và tương đối ổn định để đảm bảo sự bền vững của hệ thống pháp luật. Hiến pháp được bổ sung hoặc sửa đổi khi tình hình chính trị, kinh tế, xã hội có những thay đổi lớn hoặc yêu cầu thực tiễn đòi hỏi.
Câu hỏi 3: Quy trình làm và sửa đổi hiến pháp đặc biệt vì chỉ Quốc hội - cơ quan quyền lực cao nhất - mới có quyền thông qua và sửa đổi Hiến pháp. Ngoài ra, việc sửa đổi cần lấy ý kiến nhân dân để đảm bảo tính đại diện và hợp pháp.
Luyện tập
Câu hỏi 1:
a. Sai. Hiến pháp không phải luật của Quốc hội mà là đạo luật cơ bản của Nhà nước, có hiệu lực pháp lý cao nhất.
b. Đúng. Hiến pháp cần sửa đổi để phù hợp với sự phát triển của đất nước và yêu cầu thực tiễn.
c. Sai. Lấy ý kiến nhân dân là cần thiết để đảm bảo Hiến pháp phản ánh ý chí và nguyện vọng của toàn dân.
d. Đúng. Mọi văn bản trái với Hiến pháp đều bị hủy bỏ vì Hiến pháp có hiệu lực pháp lý cao nhất.
Câu hỏi 2:
a. Luật Giáo dục cụ thể hóa Điều 61 Hiến pháp năm 2013 về quyền học tập và phát triển giáo dục.
b. Luật Bảo vệ môi trường cụ thể hóa Điều 43 Hiến pháp năm 2013 về quyền được sống trong môi trường trong lành.
Câu hỏi 3:
a. Điều khoản này thể hiện Hiến pháp bảo vệ quyền và lợi ích cơ bản của con người, cụ thể là quyền bất khả xâm phạm về thân thể và danh dự.
b. Điều khoản này thể hiện Hiến pháp là nền tảng pháp lý cao nhất trong tổ chức và quản lý nhà nước.
c. Điều này cho thấy Hiến pháp là cơ sở pháp lý để ban hành các luật và văn bản quy phạm pháp luật khác.
d. Điều khoản này khẳng định quyền lực nhà nước thống nhất, nhưng có sự phân công, phối hợp và kiểm soát giữa ba quyền lập pháp, hành pháp và tư pháp.
Câu hỏi 4: Các quyền và nghĩa vụ cơ bản trong Hiến pháp năm 2013 được thực hiện:
Quyền tự do ngôn luận: Người dân tham gia thảo luận, đóng góp ý kiến về các vấn đề xã hội.
Quyền học tập: Trẻ em được tiếp cận giáo dục miễn phí ở cấp tiểu học.
Nghĩa vụ bảo vệ môi trường: Các hộ gia đình thực hiện phân loại rác thải và trồng cây xanh.
Vận dụng
Câu hỏi 1: Viết bài luận về vai trò của Hiến pháp: Hiến pháp định hình cơ cấu tổ chức nhà nước, bảo vệ quyền và lợi ích của công dân, tạo nền tảng pháp lý cho mọi hoạt động xã hội, và đảm bảo sự ổn định, phát triển bền vững của đất nước.
Câu hỏi 2: Thiết kế sản phẩm truyền thông: Vẽ tranh minh họa Hiến pháp với hình ảnh người dân đọc Hiến pháp, tham gia bầu cử và đóng góp ý kiến cho việc sửa đổi luật pháp. Thuyết trình nhấn mạnh Hiến pháp là nền tảng pháp lý cao nhất, đảm bảo công bằng và quyền lợi cho tất cả mọi người. Tài liệu tham khảo giáo dục kinh tế & pháp luật 10
