BÀI 27. PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP, LÂM NGHIỆP, THUỶ SẢN Ở BẮC TRUNG BỘ
PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
MỞ ĐẦU
Theo nghị quyết số 81/2023/QH15 ngày 09 tháng 01 năm 2023 của Quốc hội về Quy hoạch tổng thể quốc gia thời kì 2021 - 2030, tầm nhìn đến năm 2050, nước ta quy hoạch thành 6 vùng kinh tế – xã hội gồm: Trung du và miền núi phía Bắc, Đồng bằng sông Hồng, Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung, Tây Nguyên, Đông Nam Bộ, Đông bằng sông Cửu Long. Như vậy, Bắc Trung Bộ là một bộ phận lãnh thổ của vùng Bắc Trung Bộ và duyên hải miền Trung. Với đặc trưng địa hình có sự phân hoá rõ nét từ núi – đổi ở phía tây đến đồng bằng – biển - đảo ở phía đông, Bắc Trung Bộ có điều kiện thuận lợi để hình thành cơ cấu nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản; từ đó tạo thế liên hoàn trong phát triển kinh tế theo không gian. Vậy, Bắc Trung Bộ có những thế mạnh, hạn chế như thế nào và những đặc điểm nổi bật gì về nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản?
I. KHÁI QUÁT
CH: Dựa vào hình 27.1 và thông tin trong bài, hãy:
- Trình bày vị trí địa lí, phạm vi lãnh thổ của Bắc Trung Bộ.
- Nêu một số đặc điểm dân số của Bắc Trung Bộ.
II. PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP, LÂM NGHIỆP, THUỶ SẢN
CH1: Dựa vào hình 27.1 và thông tin trong bài, hãy phân tích các thế mạnh, hạn chế đối với việc hình thành và phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp và thuỷ sản của Bắc Trung Bộ.
CH2: Dựa vào hình 27.2 và thông tin trong bài, hãy trình bày một số đặc điểm nổi bật về nông nghiệp của Bắc Trung Bộ.
CH3: Dựa vào hình 27.2 và thông tin trong bài, hãy trình bày một số đặc điểm nổi bật về lâm nghiệp của Bắc Trung Bộ.
CH4: Dựa vào hình 27.2 và thông tin trong bài, hãy trình bày một số đặc điểm nổi bật về thuỷ sản của Bắc Trung Bộ.
LUYỆN TẬP
CH: Cho một số ví dụ cụ thể về thế mạnh đối với sự hình thành và phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản ở Bắc Trung Bộ.
CH: Dựa vào bảng 27.3, vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu sản lượng thuỷ sản khai thác và nuôi trồng ở Bắc Trung Bộ, giai đoạn 2010 – 2021.
VẬN DỤNG
CH: Sưu tầm thông tin và viết báo cáo ngắn về một mô hình trồng rừng ở Bắc Trung Bộ.
PHẦN II .Lời giải tham khảo
Dưới đây là nội dung giải chi tiết cho bài 27 về phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản ở Bắc Trung Bộ:
I. KHÁI QUÁT
Vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ của Bắc Trung Bộ:
Bắc Trung Bộ nằm ở phần phía Bắc của dải đất duyên hải miền Trung Việt Nam, tiếp giáp:
Phạm vi lãnh thổ gồm 6 tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế. Đây là vùng có vị trí chiến lược quan trọng trong kết nối giữa miền Bắc và miền Nam.Phía Bắc: giáp vùng Trung du và miền núi phía Bắc.Phía Nam: giáp Duyên hải Nam Trung Bộ.Phía Tây: giáp nước Lào.Phía Đông: giáp biển Đông.
Một số đặc điểm dân số của Bắc Trung Bộ:
Dân số: Dân cư tập trung đông ở các đồng bằng ven biển, mật độ dân số giảm dần khi tiến về phía Tây (vùng núi).Cơ cấu dân cư: Bao gồm các dân tộc như Kinh, Thái, Mường, Bru - Vân Kiều,... với sự đa dạng văn hóa, góp phần tạo nên bản sắc vùng.Lao động: Lực lượng lao động trong nông nghiệp chiếm tỉ lệ cao, phù hợp với đặc điểm sản xuất của vùng.
II. PHÁT TRIỂN NÔNG NGHIỆP, LÂM NGHIỆP, THỦY SẢN
CH1: Phân tích các thế mạnh và hạn chế đối với phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản ở Bắc Trung Bộ.
Thế mạnh:
Nông nghiệp:Đất đai đa dạng, bao gồm đất phù sa ở các đồng bằng ven biển (phù hợp trồng lúa, hoa màu) và đất feralit ở vùng đồi núi (phù hợp cây công nghiệp dài ngày).Khí hậu nhiệt đới gió mùa, có mùa đông lạnh (thích hợp cho cây trồng cận nhiệt như chè, cây ăn quả ôn đới).Lâm nghiệp:Diện tích rừng lớn, chủ yếu là rừng tự nhiên và rừng phòng hộ.Địa hình núi thấp xen kẽ đồi núi trung bình, phù hợp trồng rừng kinh tế.Thủy sản:Bờ biển dài với nhiều ngư trường lớn như ngư trường Cửa Lò, Cửa Hội.Hệ thống đầm phá, cửa sông phong phú (ví dụ: đầm phá Tam Giang), thích hợp nuôi trồng thủy sản nước lợ và nước mặn.
Hạn chế:
Nông nghiệp:Khí hậu khắc nghiệt, thường xuyên chịu ảnh hưởng của bão, lũ, hạn hán.Đồng bằng hẹp, quỹ đất nông nghiệp hạn chế.Lâm nghiệp:Nạn phá rừng vẫn còn diễn ra ở một số nơi.Rừng bị suy thoái do khai thác quá mức và chiến tranh.Thủy sản:Thiếu đầu tư về công nghệ, phương tiện khai thác.Ô nhiễm môi trường biển ở một số khu vực ảnh hưởng đến nguồn lợi thủy sản.
CH2: Một số đặc điểm nổi bật về nông nghiệp của Bắc Trung Bộ.
Chủ yếu trồng lúa ở các đồng bằng ven biển, đặc biệt ở Thanh Hóa, Nghệ An.
Cây công nghiệp (như mía, thuốc lá, lạc) phát triển ở vùng đồi.
Cây ăn quả (cam, bưởi, vải) trồng ở các khu vực đồi núi thấp.
Sản xuất nông nghiệp chịu tác động lớn từ thiên tai, đòi hỏi các biện pháp thích ứng và quy hoạch hợp lý.
CH3: Một số đặc điểm nổi bật về lâm nghiệp của Bắc Trung Bộ.
Tỷ lệ che phủ rừng cao, đứng đầu cả nước.
Rừng được chia thành ba loại: rừng phòng hộ, rừng đặc dụng và rừng sản xuất.
Phát triển mô hình trồng rừng kinh tế, đặc biệt là các loại cây như keo, bạch đàn, thông.
Vai trò quan trọng của rừng trong việc bảo vệ môi trường, giảm thiểu thiên tai.
CH4: Một số đặc điểm nổi bật về thủy sản của Bắc Trung Bộ.
Nghề đánh bắt cá phát triển mạnh ở vùng biển Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh.
Nghề nuôi trồng thủy sản nước lợ và nước mặn phát triển tại các đầm phá ven biển.
Các sản phẩm thủy sản chính: tôm, cá, ngao, sò.
Tăng cường khai thác gắn với bảo vệ nguồn lợi thủy sản và phát triển bền vững.
LUYỆN TẬP
CH: Cho một số ví dụ cụ thể về thế mạnh đối với sự hình thành và phát triển nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản ở Bắc Trung Bộ.
Nông nghiệp: Đồng bằng Thanh Hóa và Nghệ An có đất phù sa màu mỡ, thích hợp trồng lúa và hoa màu.
Lâm nghiệp: Quảng Bình và Hà Tĩnh có diện tích rừng lớn, phát triển mô hình trồng rừng kinh tế với cây keo.
Thủy sản: Nghề nuôi tôm ở đầm phá Tam Giang (Thừa Thiên Huế) là một thế mạnh lớn.
CH: Dựa vào bảng 27.3, vẽ biểu đồ thể hiện cơ cấu sản lượng thủy sản khai thác và nuôi trồng ở Bắc Trung Bộ, giai đoạn 2010 – 2021.
Hãy cung cấp dữ liệu cụ thể từ bảng 27.3, mình sẽ hỗ trợ bạn vẽ biểu đồ chi tiết và phân tích xu hướng.
VẬN DỤNG
CH: Sưu tầm thông tin và viết báo cáo ngắn về một mô hình trồng rừng ở Bắc Trung Bộ.
Ví dụ: Mô hình trồng rừng kinh tế tại Quảng Bình, với sự kết hợp giữa cây keo và cây bản địa, đã mang lại hiệu quả kinh tế cao. Mô hình này giúp cải thiện sinh kế cho người dân địa phương, đồng thời bảo vệ môi trường, giảm thiểu tác động của thiên tai.
