Tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa là đặc điểm nổi bật của thiên nhiên Việt Nam, được biểu hiện qua khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa và các thành phần tự nhiên khác như địa hình, đất, sông ngòi và sinh vật. Đặc điểm đó ảnh hưỡng như thế nào đến hoạt động sản xuất và đời sống.
I. THIÊN NHIÊN NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA
CH: Dựa vào hình 2 và thông tin trong bài, hãy trình bày các biểu hiện của khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa ở nước ta.
CH: Dựa vào thông tin trong bài, hãy trình bày các biểu hiện của thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa thông qua các thành phần tự nhiên:
- Địa hình và đất.
- Sông ngòi và sinh vật.
II. ẢNH HƯỞNG CỦA THIÊN NHIÊN NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA ĐẾN SẢN XUẤT VÀ ĐỜI SỐNG.
CH: Dựa vào thông tin trong bài, hãy phân tích những thuận lợi và khó khăn của thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa đến sản xuất và đời sống ở nước ta.
LUYỆN TẬP
CH: Dựa vào bảng 2, nhận xét nhiệt độ trung bình năm, biên độ nhiệt trung bình năm và tổng số giờ nắng của ba trạm khí tượng ở nước ta.
CH: Cho ví dụ về tính mùa vụ của các hoạt động kinh tế do ảnh hưởng của thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa.
VẬN DỤNG
CH: Ở địa phương em, tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa của thiên nhiên ảnh hưởng như thế nào đến đời sống người dân?
PHẦN II .Lời giải tham khảo
BÀI 2. THIÊN NHIÊN NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA
PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
MỞ ĐẦU: Tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa là đặc điểm nổi bật của thiên nhiên Việt Nam, được biểu hiện qua khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa và các thành phần tự nhiên khác như địa hình, đất, sông ngòi và sinh vật. Đặc điểm đó ảnh hưởng như thế nào đến hoạt động sản xuất và đời sống?
Tính chất này tác động mạnh đến sản xuất nông nghiệp, lâm nghiệp, ngư nghiệp và các ngành kinh tế khác, đồng thời ảnh hưởng đến đời sống sinh hoạt hàng ngày của người dân.
I. THIÊN NHIÊN NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA
Câu hỏi: Dựa vào hình 2 và thông tin trong bài, hãy trình bày các biểu hiện của khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa ở nước ta.
Biểu hiện của khí hậu nhiệt đới:
Việt Nam nằm trong vùng nội chí tuyến, nên nhận được lượng bức xạ mặt trời lớn, nhiệt độ trung bình năm cao (khoảng 22 - 27°C).Tổng số giờ nắng trung bình năm đạt từ 1400 - 3000 giờ.Biên độ nhiệt trung bình năm nhỏ.
Biểu hiện của tính chất ẩm:
Lượng mưa trung bình năm cao, từ 1500 - 2000mm, phân bố rộng khắp cả nước.Độ ẩm không khí cao, trung bình trên 80%.
Biểu hiện của gió mùa:
Hệ thống gió mùa phân mùa rõ rệt: gió mùa mùa đông và gió mùa mùa hạ.Gió mùa đông từ tháng 11 đến tháng 4 mang không khí lạnh và khô; gió mùa hạ từ tháng 5 đến tháng 10 mang không khí nóng ẩm.
Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, hãy trình bày các biểu hiện của thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa thông qua các thành phần tự nhiên:
Địa hình và đất:
Địa hình chịu tác động mạnh của khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa, gây nên quá trình xâm thực, bào mòn mạnh ở vùng đồi núi, đồng thời bồi tụ ở đồng bằng.Đất đai chịu ảnh hưởng của quá trình feralit, dẫn đến hình thành đất feralit đỏ vàng phổ biến ở vùng đồi núi.
Sông ngòi và sinh vật:
Sông ngòi dày đặc, nhiều nước, có chế độ nước theo mùa: mùa lũ và mùa cạn rõ rệt.Sinh vật phong phú, đa dạng với hệ sinh thái rừng nhiệt đới, các loài cây ưa nhiệt, ưa ẩm chiếm ưu thế. Hệ động vật cũng thích nghi tốt với khí hậu nhiệt đới, ẩm.
II. ẢNH HƯỞNG CỦA THIÊN NHIÊN NHIỆT ĐỚI ẨM GIÓ MÙA ĐẾN SẢN XUẤT VÀ ĐỜI SỐNG
Câu hỏi: Dựa vào thông tin trong bài, hãy phân tích những thuận lợi và khó khăn của thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa đến sản xuất và đời sống ở nước ta.
Thuận lợi:
Khí hậu nhiệt đới ẩm gió mùa với nhiệt độ cao, độ ẩm lớn tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất nông nghiệp, đặc biệt là trồng lúa nước.Lượng mưa phong phú giúp duy trì nguồn nước dồi dào cho thủy lợi, sinh hoạt và sản xuất.Sự đa dạng sinh học cao là nguồn tài nguyên cho lâm nghiệp, du lịch sinh thái và nghiên cứu khoa học.
Khó khăn:
Khí hậu phân mùa rõ rệt, đặc biệt là mùa mưa dễ gây ra lũ lụt, sạt lở đất, ảnh hưởng đến mùa màng và cơ sở hạ tầng.Quá trình bào mòn, xói mòn đất ở vùng đồi núi, làm suy giảm chất lượng đất.Sự xuất hiện của các hiện tượng thời tiết cực đoan như bão, hạn hán, gây thiệt hại lớn về kinh tế và đời sống.
LUYỆN TẬP
Câu hỏi: Dựa vào bảng 2, nhận xét nhiệt độ trung bình năm, biên độ nhiệt trung bình năm và tổng số giờ nắng của ba trạm khí tượng ở nước ta.
Nhiệt độ trung bình năm:
Các trạm khí tượng đều có nhiệt độ trung bình năm cao, dao động từ 22 - 27°C, phản ánh đặc trưng của khí hậu nhiệt đới.
Biên độ nhiệt trung bình năm:
Miền Bắc (Hà Nội) có biên độ nhiệt lớn hơn miền Nam (TP Hồ Chí Minh), do ảnh hưởng của gió mùa đông lạnh.
Tổng số giờ nắng:
Tổng số giờ nắng cao và phân bố không đều, miền Nam (TP Hồ Chí Minh) có số giờ nắng cao hơn miền Bắc.
Câu hỏi: Cho ví dụ về tính mùa vụ của các hoạt động kinh tế do ảnh hưởng của thiên nhiên nhiệt đới ẩm gió mùa.
Tính mùa vụ trong nông nghiệp: vụ đông xuân và vụ hè thu phụ thuộc vào thời tiết và lượng mưa.
Ngư nghiệp: mùa khai thác cá thường tập trung vào các thời điểm gió mùa thuận lợi.
Du lịch: mùa du lịch biển phát triển mạnh vào mùa hè khi thời tiết nắng ráo.
VẬN DỤNG
Câu hỏi: Ở địa phương em, tính chất nhiệt đới ẩm gió mùa của thiên nhiên ảnh hưởng như thế nào đến đời sống người dân?
Ở địa phương em, tính chất này ảnh hưởng rõ rệt đến sản xuất nông nghiệp, với việc trồng lúa và các cây trồng ưa nhiệt, ưa ẩm.
Sinh hoạt hàng ngày phụ thuộc nhiều vào thời tiết, đặc biệt là trong mùa mưa và mùa bão.
Hệ thống kênh rạch phát triển, thuận lợi cho việc đi lại và nuôi trồng thủy sản.
Tuy nhiên, địa phương cũng chịu ảnh hưởng từ lũ lụt vào mùa mưa, gây khó khăn cho đời sống và sản xuất.
