Lãnh thổ Việt Nam phần đất liền có thiên nhiên rất đa dạng và có sự phân hoá. Vậy thiên nhiên Việt Nam có sự phân hoá như thế nào và có ảnh hưởng gì đến phát triển kinh tế - xã hội nước ta?
I. SỰ PHÂN HÓA ĐA DẠNG CỦA THIÊN NHIÊN
CH1: Dựa vào thông tin và hình 3.1, hãy chứng minh thiên nhiên nước ta phân hóa theo Bắc – Nam.
CH2: Dựa vào thông tin bài học, chứng minh thiên nhiên nước ta phân hóa theo Đông – Tây.
CH3: Dựa vào thông tin bài học, hãy chứng minh thiên nhiên nước ta có sự phân hóa theo độ cao.
II. CÁC MIỀN ĐỊA LÍ TỰ NHIÊN
CH: Dựa vào thông tin và hình 3.2, hãy trình bày đặc điểm tự nhiên của miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ.
CH: Dựa vào thông tin và hình 3.3, hãy trình bày đặc điểm tự nhiên của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ.
CH: Dựa vào thông tin và hình 3.4, hãy trình bày đặc điểm tự nhiên của miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ.
III. ẢNH HƯỞNG CỦA SỰ PHÂN HÓA THIÊN NHIÊN ĐẾN PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI.
CH: Dựa vào thông tin bài học, hãy phân tích ảnh hưởng của sự phân hóa đa dạng thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội nước ta.
LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
Câu 1: Lập bảng so sánh 3 miền địa lí tự nhiên của nước ta.
PHẦN II .Lời giải tham khảo
BÀI 3. SỰ PHÂN HÓA ĐA DẠNG CỦA THIÊN NHIÊN
PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
MỞ ĐẦU
Lãnh thổ Việt Nam phần đất liền có thiên nhiên rất đa dạng và có sự phân hoá. Vậy thiên nhiên Việt Nam có sự phân hoá như thế nào và có ảnh hưởng gì đến phát triển kinh tế - xã hội nước ta?
I. SỰ PHÂN HÓA ĐA DẠNG CỦA THIÊN NHIÊN
CH1: Dựa vào thông tin và hình 3.1, hãy chứng minh thiên nhiên nước ta phân hóa theo Bắc – Nam. Thiên nhiên Việt Nam có sự phân hóa rõ rệt theo chiều Bắc – Nam do sự khác biệt về vĩ độ và khí hậu:
Khí hậu: Miền Bắc nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới gió mùa, chịu ảnh hưởng mạnh mẽ của gió mùa Đông Bắc, có mùa đông lạnh và mùa hè nóng ẩm. Trong khi đó, miền Nam có khí hậu cận xích đạo, nhiệt độ cao quanh năm, phân chia thành hai mùa rõ rệt là mùa mưa và mùa khô.
Hệ sinh thái: Miền Bắc có hệ sinh thái rừng nhiệt đới gió mùa và rừng ôn đới núi cao. Miền Nam phổ biến hệ sinh thái rừng nhiệt đới ẩm và rừng ngập mặn ven biển.
Thổ nhưỡng và sinh vật: Miền Bắc có đất feralit đỏ vàng và đất phù sa sông Hồng, thích hợp cho các cây lương thực và cây ăn quả ôn đới. Miền Nam với đất bazan, đất phù sa sông Cửu Long, phát triển mạnh cây công nghiệp như cao su, cà phê, hồ tiêu và lúa nước.
CH2: Dựa vào thông tin bài học, chứng minh thiên nhiên nước ta phân hóa theo Đông – Tây. Sự phân hóa thiên nhiên theo Đông – Tây thể hiện qua địa hình, khí hậu và hệ sinh thái:
Địa hình: Việt Nam có ba dải địa hình chính theo chiều Đông – Tây gồm vùng núi, đồng bằng và vùng ven biển. Vùng núi phía Tây cao và hiểm trở, trung du nằm ở giữa, và đồng bằng thấp dần về phía Đông.
Khí hậu: Khu vực phía Tây là nơi gió phơn Tây Nam hoạt động mạnh, khô nóng hơn vào mùa hè. Trong khi đó, khu vực phía Đông, đặc biệt là vùng ven biển, chịu ảnh hưởng của biển nên mát mẻ và ẩm ướt hơn.
Hệ sinh thái: Phía Tây, đặc biệt là vùng núi, phát triển hệ sinh thái rừng nhiệt đới gió mùa với nhiều loài cây lá rộng. Phía Đông, gần biển, phổ biến hệ sinh thái rừng ngập mặn và các hệ sinh thái đặc trưng của vùng đất thấp ven biển.
CH3: Dựa vào thông tin bài học, hãy chứng minh thiên nhiên nước ta có sự phân hóa theo độ cao. Thiên nhiên Việt Nam có sự phân hóa theo độ cao rõ rệt:
Dưới 1000m: Chủ yếu là đồng bằng và vùng đồi thấp, có khí hậu nóng ẩm, cây trồng lương thực như lúa, ngô, và cây ăn quả phát triển.
Từ 1000m - 2000m: Khí hậu ôn đới với nhiệt độ thấp hơn, thích hợp cho cây công nghiệp lâu năm như chè, cà phê, cao su.
Trên 2000m: Khí hậu lạnh, phát triển các loài cây và động vật ôn đới, thậm chí một số nơi có băng giá vào mùa đông.
II. CÁC MIỀN ĐỊA LÍ TỰ NHIÊN
CH: Dựa vào thông tin và hình 3.2, hãy trình bày đặc điểm tự nhiên của miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ. Miền Bắc và Đông Bắc Bắc Bộ có các đặc điểm tự nhiên nổi bật:
Địa hình: Đồi núi thấp chiếm ưu thế, dãy núi cánh cung hướng về phía biển, đồng bằng sông Hồng rộng lớn.
Khí hậu: Nhiệt đới gió mùa, có mùa đông lạnh, mưa tập trung vào mùa hè.
Sinh vật: Hệ sinh thái rừng nhiệt đới gió mùa và rừng ôn đới núi cao.
Sông ngòi: Phát triển hệ thống sông Hồng, sông Thái Bình, thuận lợi cho nông nghiệp.
CH: Dựa vào thông tin và hình 3.3, hãy trình bày đặc điểm tự nhiên của miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ. Miền Tây Bắc và Bắc Trung Bộ có đặc điểm tự nhiên khác biệt:
Địa hình: Núi cao và trung bình chiếm ưu thế, với dãy Hoàng Liên Sơn nổi bật. Bắc Trung Bộ có đồng bằng hẹp ven biển xen kẽ đồi núi.
Khí hậu: Chịu ảnh hưởng của gió phơn Tây Nam, mùa hè nóng và khô, mùa đông lạnh và ít mưa.
Sinh vật: Rừng nhiệt đới ẩm, nhiều loài cây quý hiếm.
Sông ngòi: Hệ thống sông Mã, sông Cả, phù sa màu mỡ nhưng thường xuyên chịu lũ lụt.
CH: Dựa vào thông tin và hình 3.4, hãy trình bày đặc điểm tự nhiên của miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ. Miền Nam Trung Bộ và Nam Bộ có các đặc điểm tự nhiên điển hình:
Địa hình: Đồng bằng châu thổ rộng lớn (đặc biệt là Đồng bằng sông Cửu Long), cao nguyên bazan ở Tây Nguyên và dãy núi Trường Sơn.
Khí hậu: Cận xích đạo, nhiệt độ cao quanh năm, phân hóa hai mùa mưa – khô rõ rệt.
Sinh vật: Hệ sinh thái rừng ngập mặn và rừng nhiệt đới ẩm.
Sông ngòi: Phát triển hệ thống sông Đồng Nai, sông Cửu Long với mạng lưới kênh rạch chằng chịt.
III. ẢNH HƯỞNG CỦA SỰ PHÂN HÓA THIÊN NHIÊN ĐẾN PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI
CH: Dựa vào thông tin bài học, hãy phân tích ảnh hưởng của sự phân hóa đa dạng thiên nhiên đến phát triển kinh tế - xã hội nước ta. Sự phân hóa thiên nhiên tác động mạnh mẽ đến phát triển kinh tế - xã hội Việt Nam:
Nông nghiệp: Đa dạng hóa cây trồng, vật nuôi theo vùng miền (lúa gạo ở đồng bằng, cà phê, chè ở vùng núi cao, cây ăn quả ở miền Nam).
Lâm nghiệp: Khai thác gỗ và lâm sản từ các vùng rừng núi, đồng thời bảo vệ đa dạng sinh học.
Kinh tế biển: Phát triển đánh bắt, nuôi trồng thủy hải sản, du lịch biển ở khu vực ven biển.
Du lịch: Tài nguyên thiên nhiên phong phú thúc đẩy phát triển du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng.
Khó khăn: Sự phân hóa địa hình và khí hậu gây ra tình trạng lũ lụt, hạn hán, khó khăn trong quy hoạch và phát triển cơ sở hạ tầng.
LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
Câu 1: Lập bảng so sánh 3 miền địa lí tự nhiên của nước ta.
