“Vang bóng một thời” của Nguyễn Tuân là tác phẩm đỉnh cao của văn học Việt Nam hiện đại, một bản giao hưởng hoàn mỹ kết hợp giữa giá trị cổ điển và hiện đại. Qua 11 truyện ngắn, tác giả đã tái hiện một thế giới nghệ thuật vừa giàu tính hoài cổ, vừa đậm chất tư tưởng đổi mới, không chỉ là lời tri ân với truyền thống mà còn là bức tranh phản ánh sâu sắc những biến chuyển của thời đại. Giá trị cổ điển trong “Vang bóng một thời” trước hết thể hiện ở vẻ đẹp của văn hóa và con người truyền thống. Các nhân vật trong tác phẩm, từ Huấn Cao trong “Chữ người tử tù” đến cụ ấm trong “Thả thơ,” đều là những con người tài hoa, khí chất, sống theo những chuẩn mực đạo đức cao cả. Ông Huấn Cao, một nhà thư pháp tài hoa, đồng thời là biểu tượng của lòng chính trực và tinh thần bất khuất, đã khẳng định mạnh mẽ: “Ta nhất sinh không vì vàng ngọc hay quyền thế mà ép mình viết câu đối bao giờ.” Lời nói ấy thể hiện sự kiêu hãnh và thanh cao, đồng thời khắc họa một nhân cách lý tưởng, một biểu tượng của vẻ đẹp đạo đức truyền thống. Nguyễn Tuân không chỉ khắc họa con người mà còn dựng nên không gian văn hóa cổ truyền, nơi nghệ thuật thư pháp, phong tục thả thơ hay uống trà được tái hiện sống động, trở thành biểu tượng của cái đẹp vượt thời gian. Đặc biệt, cảnh cho chữ trong “Chữ người tử tù” đã trở thành một trong những đoạn văn kinh điển của văn học Việt Nam. Giữa không gian tăm tối của nhà ngục, ánh sáng của ngọn đuốc và mùi hôi của phân chuột lại làm nổi bật lên sự cao quý của cái đẹp và nhân cách. Đó là sự chiến thắng của ánh sáng trước bóng tối, của cái đẹp trước sự bạo tàn, làm sáng ngời tinh thần nhân văn trong văn học cổ điển. Tuy nhiên, “Vang bóng một thời” không chỉ dừng lại ở việc ca ngợi quá khứ mà còn mang đậm tư tưởng hiện đại. Các nhân vật trong tác phẩm thường mang nỗi buồn man mác, như thể họ đang sống lạc lõng giữa sự đổi thay của thời cuộc. Sự tài hoa, thanh cao của họ trở nên lạc lõng khi xã hội bước vào một giai đoạn mới, nơi những giá trị truyền thống dần phai nhạt. Đây chính là tiếng nói tiếc nuối và trăn trở của Nguyễn Tuân trước sự phai tàn của những giá trị đẹp đẽ trong quá khứ. Nguyễn Tuân còn thể hiện sự hiện đại qua tư duy nghệ thuật độc đáo và ngôn ngữ phong phú, vừa trữ tình, vừa giàu sức gợi. Ông không chỉ kể chuyện mà còn tạo nên những bức tranh ngôn từ sống động, khiến người đọc cảm nhận được vẻ đẹp của từng chi tiết. Đoạn miêu tả cảnh Huấn Cao cho chữ là một minh chứng cho tài năng ngôn ngữ của Nguyễn Tuân, khi mỗi câu chữ đều mang sức nặng, vừa đầy hình ảnh, vừa giàu ý nghĩa triết lý. Bên cạnh đó, tư tưởng hiện đại của Nguyễn Tuân còn thể hiện qua sự phê phán tinh tế đối với xã hội đương thời. Ông không né tránh việc phơi bày sự lụi tàn của những giá trị đẹp đẽ, mà trái lại, ông sử dụng sự mất mát ấy như một lời nhắc nhở về tầm quan trọng của việc giữ gìn bản sắc văn hóa dân tộc. Như vậy, “Vang bóng một thời” không chỉ là một tác phẩm văn học mà còn là một biểu tượng của sự giao thoa giữa hai thời đại, giữa truyền thống và hiện đại. Nguyễn Tuân đã thành công trong việc khắc họa vẻ đẹp của quá khứ, đồng thời thể hiện tầm nhìn sâu sắc về xã hội, để lại một dấu ấn không thể phai mờ trong lòng độc giả qua nhiều thế hệ. Tác phẩm không chỉ là một lời hoài niệm mà còn là một bài học lớn về cái đẹp, về nhân cách, và về tinh thần bất khuất của con người trước những biến chuyển khắc nghiệt của cuộc sống.
Tìm kiếm tài liệu học tập tại Trang chủ