Chiến tranh Lạnh là một giai đoạn lịch sử quan trọng kéo dài từ sau Chiến tranh Thế giới thứ hai đến những năm cuối thập niên 1980. Đây là cuộc đối đầu không vũ trang giữa hai siêu cường thế giới: Liên Xô và các quốc gia xã hội chủ nghĩa, với Mỹ và các nước phương Tây đứng đầu phe Tự do. Trật tự thế giới trong Chiến tranh Lạnh được hình thành bởi cuộc chạy đua quyền lực và ảnh hưởng giữa hai khối này, dẫn đến những cuộc xung đột, chiến tranh lạnh và các cuộc đối đầu mang tính toàn cầu, nhưng không trực tiếp diễn ra giữa các cường quốc này.
Trong suốt giai đoạn này, thế giới được chia thành hai cực rõ rệt: một bên là khối xã hội chủ nghĩa do Liên Xô lãnh đạo, và bên kia là khối tư bản do Mỹ dẫn đầu. Trật tự thế giới này không chỉ diễn ra qua những chính trị đối kháng mà còn liên quan đến các cuộc chạy đua vũ khí, công nghệ, đặc biệt là vũ khí hạt nhân. Các cuộc xung đột và chiến tranh proxy diễn ra ở nhiều nơi trên thế giới như Triều Tiên, Việt Nam, Afghanistan và các quốc gia châu Phi, nơi các cường quốc tranh giành ảnh hưởng và quyền lực mà không trực tiếp tham chiến.
Đặc biệt, cuộc chiến tranh lạnh còn thể hiện qua cuộc chạy đua vũ khí hạt nhân, nơi cả Liên Xô và Mỹ đều sở hữu một lượng vũ khí hạt nhân khổng lồ, dẫn đến khái niệm "hủy diệt lẫn nhau" (MAD – Mutually Assured Destruction), điều này khiến cả hai bên không dám trực tiếp chiến tranh mà chỉ giữ vai trò đối đầu bằng các phương tiện gián tiếp. Cạnh tranh về công nghệ, nhất là trong không gian, cũng là một phần không thể thiếu trong chiến tranh lạnh. Câu chuyện về "Cuộc đua vào vũ trụ" giữa hai siêu cường Mỹ và Liên Xô là biểu tượng rõ nét của sự cạnh tranh không chỉ về quân sự mà còn về khoa học và công nghệ.
Một trong những sự kiện đáng chú ý trong trật tự thế giới này là cuộc khủng hoảng tên lửa Cuba năm 1962. Đây là thời điểm mà thế giới đứng bên bờ vực của một cuộc chiến tranh hạt nhân toàn cầu khi Liên Xô đặt tên lửa tại Cuba, đe dọa an ninh quốc gia Mỹ. Cuộc khủng hoảng này là một trong những khoảnh khắc căng thẳng nhất trong Chiến tranh Lạnh, khiến các nhà lãnh đạo hai bên phải tìm cách giảm thiểu rủi ro chiến tranh.
Cuối cùng, trật tự thế giới trong Chiến tranh Lạnh kết thúc vào cuối thập niên 1980, khi Liên Xô và các nước Đông Âu trải qua những biến động lớn, dẫn đến sự sụp đổ của khối xã hội chủ nghĩa. Năm 1991, Liên Xô chính thức tan rã, mở ra một kỷ nguyên mới cho trật tự thế giới, trong đó Mỹ trở thành siêu cường duy nhất, còn các quốc gia khác bước vào thời kỳ của toàn cầu hóa và hợp tác quốc tế.
Tóm lại, trật tự thế giới trong Chiến tranh Lạnh là một sự đối đầu mang tính toàn cầu giữa hai siêu cường, với những cuộc xung đột gián tiếp, sự cạnh tranh về vũ khí và công nghệ, và khái niệm về sự sống còn của nhân loại trong bối cảnh hủy diệt hạt nhân. Sự kết thúc của Chiến tranh Lạnh đã thay đổi diện mạo của thế giới, đồng thời tạo ra những thách thức mới cho hòa bình và sự ổn định toàn cầu.
