Soạn bài "Mùa lá rụng trong vườn" (Đọc thêm) – Ma Văn Kháng
Giới thiệu chung
Ma Văn Kháng (1936-2018), tên thật là Nguyễn Đức Thọ, là một trong những nhà văn nổi bật của văn học Việt Nam thời kỳ đổi mới. Ông được biết đến với những tác phẩm đậm tính nhân văn, phản ánh cuộc sống và con người Việt Nam trong nhiều giai đoạn lịch sử. "Mùa lá rụng trong vườn" là một trong những tác phẩm tiêu biểu của Ma Văn Kháng, xuất bản lần đầu năm 1985. Tác phẩm kể về những biến chuyển trong cuộc sống của gia đình ông Vương, một gia đình có truyền thống nho giáo, qua đó phản ánh những thay đổi của xã hội Việt Nam trong giai đoạn lịch sử đầy biến động.
Tóm tắt tác phẩm
"Mùa lá rụng trong vườn" xoay quanh cuộc đời của nhân vật chính là ông Vương, một người đàn ông trung niên, sống trong một ngôi nhà vườn truyền thống. Mối quan hệ giữa ông và những người trong gia đình, đặc biệt là giữa ông với các con, vợ, đã phản ánh nhiều xung đột trong xã hội Việt Nam đương đại. Câu chuyện bắt đầu khi mùa thu đến, mang theo sự thay đổi không chỉ về thời tiết mà còn là sự thay đổi trong cảm xúc, tâm lý và quan hệ gia đình.
Với bối cảnh gia đình ông Vương, tác phẩm thể hiện một cách rõ ràng sự mâu thuẫn giữa thế hệ cũ và thế hệ mới. Nhân vật ông Vương là hình ảnh của thế hệ trước, giữ gìn truyền thống, trong khi các con của ông lại mang trong mình tư tưởng mới, cách sống mới, dẫn đến những xung đột trong gia đình. Bên cạnh đó, Ma Văn Kháng còn khéo léo xây dựng mối quan hệ tình cảm giữa các nhân vật, đặc biệt là tình cảm vợ chồng, tình cảm cha con, để làm nổi bật sự phong phú và đa dạng trong tâm lý nhân vật.
Câu chuyện không chỉ xoay quanh các mâu thuẫn gia đình mà còn phản ánh những thay đổi xã hội Việt Nam trong những năm cuối của thế kỷ 20. Mùa lá rụng trong vườn là hình ảnh ẩn dụ cho sự thay đổi, sự chảy trôi của thời gian, và là một biểu tượng cho sự chuyển mình của con người và xã hội.
Phân tích nhân vật
1. Nhân vật ông Vương
Ông Vương là nhân vật trung tâm của tác phẩm, mang trong mình những đặc trưng của thế hệ cha ông. Ông là một người nghiêm khắc, bảo thủ và rất coi trọng truyền thống. Ông sống trong một ngôi nhà vườn rộng lớn, nơi chứa đựng tất cả những giá trị truyền thống mà ông muốn bảo tồn. Tuy nhiên, sự xuất hiện của những tư tưởng mới và sự thay đổi của xã hội đã làm cho ông cảm thấy lạc lõng, không thể thích nghi.
Nhân vật ông Vương mang trong mình một vẻ đẹp của sự kiên định và nghiêm túc, nhưng cũng đầy trăn trở, khi không thể hòa nhập được với những thay đổi xung quanh. Ông là đại diện cho một thế hệ đã cũ, còn đang cố gắng giữ lại những giá trị xưa cũ trong khi xã hội đang thay đổi từng ngày.
2. Nhân vật bà Hiền
Bà Hiền, vợ của ông Vương, là nhân vật đối lập với ông về tính cách. Bà là người nhẹ nhàng, dễ cảm thông và có phần dễ dàng chấp nhận sự thay đổi. Bà luôn là cầu nối giữa ông Vương và các con. Tuy nhiên, trong những năm tháng chung sống với ông, bà cũng cảm thấy có những khoảng cách, sự mệt mỏi. Dù vậy, tình cảm bà dành cho chồng vẫn rất sâu đậm, bà luôn cố gắng gìn giữ mái ấm gia đình.
Bà Hiền cũng là nhân vật rất mực hy sinh vì gia đình, nhưng sự hy sinh ấy không phải lúc nào cũng được ghi nhận và đánh giá đúng mức. Bà là hình mẫu của những người phụ nữ truyền thống, sống cho gia đình, sống cho chồng con, và luôn phải đối mặt với những thách thức từ chính sự khác biệt trong thế hệ của mình.
3. Nhân vật các con của ông Vương
Các con của ông Vương đại diện cho thế hệ mới, những người có tư tưởng và lối sống khác biệt với cha mẹ. Họ không còn coi trọng những giá trị xưa cũ mà cha mẹ đã đặt ra, mà thay vào đó là những quan điểm mới về cuộc sống, công việc, và gia đình. Từ đó, những xung đột giữa các thế hệ trong gia đình càng trở nên rõ rệt hơn.
Các con của ông Vương có những ước mơ và hoài bão riêng, nhưng họ lại phải đối mặt với sự kỳ vọng của cha mẹ. Mâu thuẫn này là một phần không thể thiếu trong tác phẩm, thể hiện sự xung đột giữa truyền thống và sự phát triển, giữa những giá trị đã qua và những giá trị mới.
Những chủ đề chính trong tác phẩm
1. Mâu thuẫn giữa các thế hệ
Một trong những chủ đề chính của "Mùa lá rụng trong vườn" là mâu thuẫn giữa các thế hệ trong gia đình ông Vương. Thế hệ ông Vương đại diện cho một xã hội truyền thống, coi trọng lễ giáo, gia đình và những giá trị xưa cũ. Trong khi đó, các con của ông lại sống trong một xã hội đầy biến động, nơi những giá trị mới đang dần thay thế những giá trị truyền thống.
Mâu thuẫn này được thể hiện rõ ràng qua những cuộc trò chuyện, những xung đột, sự im lặng, hay sự tách biệt giữa các thành viên trong gia đình. Các nhân vật đại diện cho các thế hệ đều có những suy nghĩ và mong muốn riêng, và việc hòa hợp giữa những suy nghĩ đó là điều rất khó khăn.
2. Sự thay đổi và dòng chảy của thời gian
Mùa lá rụng trong vườn là một hình ảnh rất mạnh mẽ để thể hiện sự thay đổi. Mùa thu, với những chiếc lá rụng, là một biểu tượng cho sự kết thúc, sự chuyển giao của thời gian. Qua đó, Ma Văn Kháng muốn nói đến sự thay đổi của con người và xã hội. Sự thay đổi ấy không chỉ diễn ra bên ngoài mà còn diễn ra trong chính những con người, trong tâm lý và tình cảm của họ.
Mùa lá rụng không chỉ là sự kết thúc của một chu kỳ tự nhiên, mà còn là sự khép lại của một thời kỳ trong đời người. Nó là sự chào đón một giai đoạn mới, dù cho giai đoạn mới đó có thể mang đến những khó khăn và thử thách.
3. Tình yêu và sự hy sinh
Tình yêu gia đình, tình yêu vợ chồng và tình yêu con cái là một trong những chủ đề xuyên suốt tác phẩm. Trong suốt câu chuyện, dù có nhiều mâu thuẫn và hiểu lầm, nhưng tình cảm giữa các nhân vật vẫn luôn tồn tại và được thể hiện qua những hành động quan tâm, chăm sóc lẫn nhau.
Tình yêu trong tác phẩm không phải là sự lý tưởng hóa, mà là một tình yêu đầy hy sinh, đau khổ và nỗ lực. Những hy sinh của bà Hiền, những trăn trở của ông Vương, và những nỗ lực hòa giải của các con đều thể hiện sự quan tâm sâu sắc đến gia đình và những người thân yêu.
Kết luận
"Mùa lá rụng trong vườn" của Ma Văn Kháng là một tác phẩm sâu sắc về sự thay đổi, mâu thuẫn gia đình, và sự chuyển mình của xã hội. Với những nhân vật sống động và những xung đột giữa các thế hệ, tác phẩm không chỉ mang lại một bức tranh sinh động về gia đình, mà còn là một sự phản ánh về cuộc sống xã hội Việt Nam vào những năm cuối thế kỷ 20. Thông qua câu chuyện của ông Vương và gia đình, Ma Văn Kháng đã thể hiện một cách tinh tế những chuyển biến trong xã hội, cũng như những giá trị truyền thống và sự phát triển trong đời sống con người.
Tác phẩm đã thể hiện sự chảy trôi của thời gian và những thay đổi không thể tránh khỏi trong cuộc sống. Cái đẹp trong tác phẩm không chỉ đến từ những sự kiện xảy ra mà còn là sự khắc họa sâu sắc tâm lý của nhân vật, giúp người đọc cảm nhận được sự phức tạp và đa dạng trong cuộc sống gia đình.
Tài liệu tham khảo thêm các tài liệu học tập văn học 12 Tại đây
