Bài 13: Phát kiến ra châu Mỹ, vị trí địa lý và phạm vi châu Mỹ
I. Phát kiến ra châu Mỹ
Phát kiến ra châu Mỹ là một sự kiện quan trọng trong lịch sử thế giới, đánh dấu sự mở rộng của thế giới phương Tây và thay đổi cơ bản trong mối quan hệ giữa các châu lục. Trước khi châu Mỹ được phát hiện, châu lục này không có sự giao tiếp nào với thế giới cũ (Châu Á, Châu Âu, Châu Phi), và sự phát hiện này đã mở ra một kỷ nguyên mới trong lịch sử của nhân loại, với sự giao thoa văn hóa, kinh tế và chính trị.
1. Christopher Columbus - Người phát hiện châu Mỹ:
Châu Mỹ được phát hiện vào năm 1492 bởi nhà thám hiểm người Ý Christopher Columbus, dưới sự tài trợ của Vương quốc Tây Ban Nha. Columbus, mặc dù không phải là người đầu tiên đặt chân lên đất liền của châu Mỹ, nhưng ông là người mở đầu cho cuộc khám phá của người châu Âu vào thế giới mới. Trong chuyến đi thứ nhất của mình, Columbus đã vượt qua Đại Tây Dương và đạt được các đảo thuộc quần đảo Caribê, mà ông tưởng là một phần của châu Á.
2. Tầm quan trọng của phát kiến:
Phát kiến ra châu Mỹ đã làm thay đổi toàn bộ nhận thức về thế giới, phá vỡ quan niệm cũ rằng Trái đất chỉ bao gồm ba châu lục chính: Á, Âu, Phi. Sự kiện này cũng mở ra kỷ nguyên khám phá và thực dân hóa, thúc đẩy việc trao đổi văn hóa và hàng hóa giữa các châu lục, hình thành mạng lưới thương mại quốc tế. Bên cạnh đó, việc phát hiện ra châu Mỹ cũng mở đường cho những cuộc di cư lớn của người châu Âu, người châu Phi và các nhóm dân tộc khác sang thế giới mới, kéo theo những biến động về xã hội, văn hóa và chính trị.
II. Vị trí địa lý của châu Mỹ
Châu Mỹ là một châu lục rộng lớn, nằm giữa Đại Tây Dương và Thái Bình Dương. Châu Mỹ được chia thành hai phần chính: Bắc Mỹ và Nam Mỹ, với một số quốc gia và lãnh thổ nhỏ nằm xen giữa.
1. Vị trí địa lý của châu Mỹ:
Vĩ độ và kinh độ: Châu Mỹ kéo dài từ vĩ tuyến Bắc 83° tới vĩ tuyến Nam 55°, từ kinh tuyến Đông 35° đến kinh tuyến Tây 170°. Đặc điểm nổi bật của châu Mỹ là sự kéo dài rất lớn từ Bắc xuống Nam, khiến cho nó có một sự đa dạng rất lớn về khí hậu, địa hình và sinh thái.
Ranh giới và các đại dương: Châu Mỹ được bao quanh bởi ba đại dương lớn. Phía Đông là Đại Tây Dương, phía Tây là Thái Bình Dương, phía Bắc giáp với Bắc Băng Dương, và phía Nam tiếp giáp với Nam Băng Dương. Các ranh giới tự nhiên này đã giúp châu Mỹ phát triển thành một khu vực quan trọng với sự giao lưu văn hóa và thương mại từ rất sớm.
2. Các vùng và quốc gia:
Châu Mỹ được chia thành ba khu vực chính: Bắc Mỹ, Trung Mỹ và Nam Mỹ. Mỗi khu vực lại có những đặc điểm riêng biệt về địa lý và văn hóa.
Bắc Mỹ: Bao gồm các quốc gia như Canada, Hoa Kỳ, Mexico và các quốc gia khác thuộc khu vực Bắc Mỹ. Về mặt địa lý, Bắc Mỹ có một hệ thống địa hình đa dạng với các dãy núi như Rocky Mountains, các đồng bằng rộng lớn và các hệ thống sông lớn như sông Mississippi và sông Missouri.
Nam Mỹ: Nam Mỹ có diện tích lớn hơn Bắc Mỹ và là nơi có một số dãy núi nổi tiếng như Andes. Các quốc gia lớn ở Nam Mỹ bao gồm Brazil, Argentina, Chile, Colombia, Peru, và Venezuela. Bên cạnh đó, Nam Mỹ nổi bật với hệ thống sông Amazon, sông lớn nhất thế giới về lưu vực.
Trung Mỹ và Caribe: Trung Mỹ là dải đất nối giữa Bắc và Nam Mỹ, bao gồm các quốc gia như Guatemala, Honduras, Costa Rica, Panama và các quần đảo Caribe, với các đảo lớn như Cuba, Jamaica, Haiti và Cộng hòa Dominica.
III. Phạm vi của châu Mỹ
Châu Mỹ có diện tích khoảng 42,5 triệu km², chiếm khoảng 28% tổng diện tích đất liền của Trái đất, làm cho nó trở thành châu lục lớn thứ hai sau Á. Phạm vi của châu Mỹ trải dài từ vùng cực Bắc đến cực Nam, làm cho nó trở thành một khu vực có sự đa dạng tuyệt vời về điều kiện tự nhiên và khí hậu.
1. Sự đa dạng khí hậu và sinh thái:
Với vị trí kéo dài từ Bắc đến Nam, châu Mỹ sở hữu một loạt các kiểu khí hậu từ cực lạnh ở Bắc Băng Dương đến khí hậu nhiệt đới ở vùng xích đạo Nam Mỹ. Các vùng núi, rừng mưa nhiệt đới, sa mạc và đồng bằng đều có mặt ở châu Mỹ, tạo nên một hệ sinh thái phong phú. Các vùng ven biển thường có khí hậu ôn hòa, trong khi các khu vực miền núi có thể lạnh quanh năm. Sự đa dạng này không chỉ thể hiện ở các yếu tố tự nhiên mà còn là nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú, góp phần thúc đẩy sự phát triển của các nền kinh tế trong khu vực.
2. Diện tích và dân số:
Châu Mỹ có dân số khoảng 1 tỷ người, chiếm khoảng 13% tổng dân số thế giới. Dân cư chủ yếu tập trung tại các khu vực ven biển và các vùng đồng bằng, nơi có điều kiện sống thuận lợi hơn. Trong khi đó, những khu vực núi cao hay rừng rậm ít dân cư hơn.
Châu Mỹ là nơi tập trung các nền văn hóa đa dạng, từ những nền văn hóa bản địa đã có mặt từ hàng nghìn năm trước đến những nền văn hóa do người châu Âu mang đến trong các cuộc thám hiểm và thực dân hóa. Các thành phố lớn như New York, São Paulo, Mexico City, và Buenos Aires không chỉ là trung tâm kinh tế mà còn là những nơi giao thoa văn hóa sôi động, thể hiện sự đa dạng của châu lục này.
IV. Kết luận
Phát kiến ra châu Mỹ vào năm 1492 là một sự kiện lịch sử mở đầu cho một kỷ nguyên khám phá và thay đổi toàn diện thế giới. Vị trí địa lý rộng lớn và đa dạng của châu Mỹ đã tạo ra một sự phong phú về văn hóa, sinh thái và kinh tế. Châu Mỹ không chỉ là một khu vực quan trọng về mặt địa lý mà còn có ảnh hưởng sâu rộng trong bối cảnh toàn cầu về nhiều mặt, từ chính trị, kinh tế đến văn hóa.
1. Christopher Columbus - Người phát hiện châu Mỹ:
1. Sự đa dạng khí hậu và sinh thái: