Nam Cao (1915–1951) là một trong những cây bút nổi bật của văn học Việt Nam trong thế kỷ 20. Ông được biết đến với phong cách viết hiện thực sâu sắc và tinh tế, thường tập trung vào những phận người thấp cổ bé miệng, đau khổ trong xã hội. Các tác phẩm của Nam Cao đều phản ánh rõ nét sự khốn cùng của những người nghèo khổ, đồng thời thể hiện sự mâu thuẫn giữa lý tưởng và thực tế, giữa khát khao sống và bi kịch của cuộc đời.
Một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Nam Cao là truyện ngắn "Thuốc", được viết vào năm 1943. Truyện này không chỉ phản ánh tình cảnh của người nghèo trong xã hội mà còn mở ra một vấn đề triết lý sâu sắc về cuộc sống, về con người và về cách nhìn nhận sự vật qua các góc độ khác nhau.
Truyện ngắn "Thuốc" xoay quanh nhân vật chính là bác sĩ Trí và một người bệnh của ông – ông lão. Câu chuyện bắt đầu với một cuộc gặp gỡ giữa bác sĩ Trí và ông lão. Người lão này tìm đến bác sĩ vì vợ của ông – bà lão, bị mắc một căn bệnh nan y và không thể chữa trị theo cách thông thường.
Tuy nhiên, khi ông lão đến gặp bác sĩ Trí, ông không yêu cầu một phương thuốc khoa học hay thuốc tây mà lại yêu cầu một loại thuốc kỳ lạ mà ông tin rằng có thể chữa được vợ ông. Đây là một loại thuốc mà theo ông lão, có khả năng chữa được bệnh tật chỉ nhờ vào "niềm tin" của người bệnh. Dựa vào câu chuyện của ông lão, ta thấy rằng ông lão không phải là người mù quáng trong niềm tin của mình mà ngược lại, ông có một niềm tin rất mạnh mẽ vào cái thuốc này, thậm chí còn sẵn sàng bỏ tiền bạc và thời gian để đi tìm.
Tuy nhiên, bác sĩ Trí rất nghi ngờ về loại thuốc này. Trí là người có kiến thức, sống trong một xã hội hiện đại, và do đó ông không tin vào những phương thuốc kỳ lạ như vậy. Ông nhìn nhận bệnh tật dưới lăng kính khoa học và cho rằng đây chỉ là một sự mê tín, nhưng ông cũng không từ chối hoàn toàn yêu cầu của ông lão.
Câu chuyện tiếp tục phát triển khi bác sĩ Trí quyết định gặp vợ của ông lão và thấy bà lão trong tình trạng rất yếu ớt. Khi nghe kể về loại thuốc kỳ lạ, Trí vẫn không tin, nhưng cuối cùng ông quyết định giúp đỡ ông lão vì lòng nhân đạo.
Điều bất ngờ xảy ra khi bà lão bắt đầu uống thuốc. Trong một thời gian ngắn, bà lão trở lại khỏe mạnh một cách kỳ diệu. Niềm tin của ông lão dường như có cơ sở, và bà lão được chữa khỏi một cách thần kỳ mà không cần đến thuốc tây hay các phương pháp y học hiện đại. Bác sĩ Trí bắt đầu bối rối, bởi lẽ ông không thể giải thích được tại sao lại có một phép màu như vậy xảy ra.
Tuy nhiên, điều này không kéo dài lâu. Một lần nữa, niềm tin của ông lão lại bị thử thách. Sau khi bà lão hồi phục, ông lão cảm thấy quá hạnh phúc và muốn chia sẻ niềm vui này với người khác. Tuy nhiên, sự hồi phục của bà lão không phải là sự cứu chữa hoàn toàn, mà chỉ là một sự tạm thời. Bà lão lại tiếp tục mắc bệnh và không thể cứu chữa bằng loại thuốc ấy nữa. Câu chuyện khép lại bằng một sự đắng cay và một câu hỏi về niềm tin, khoa học và những giới hạn của con người.
Truyện "Thuốc" được đặt trong bối cảnh xã hội Việt Nam những năm 1940, thời kỳ đất nước đang phải đối mặt với chiến tranh và nhiều khó khăn. Câu chuyện diễn ra tại một ngôi làng quê, nơi bác sĩ Trí là một người có học thức và có trình độ chuyên môn cao. Tuy nhiên, ông lại gặp phải một thử thách khi phải đối mặt với sự mê tín và niềm tin mù quáng của những người dân quê.
Bác sĩ Trí: Là một người bác sĩ có học thức, hiểu biết về khoa học và y học hiện đại. Ông là người theo chủ nghĩa lý trí, luôn nhìn nhận vấn đề dưới góc độ khoa học. Tuy nhiên, bác sĩ Trí không thể giải thích được hiện tượng kỳ lạ xảy ra với bà lão khi bà uống thuốc từ ông lão.
Ông lão: Là một người dân quê, có niềm tin mãnh liệt vào một loại thuốc kỳ lạ có thể chữa khỏi bệnh cho vợ ông. Ông lão đại diện cho tầng lớp người dân quê, sống trong sự mê tín và tin vào các phương thuốc dân gian mà không có sự kiểm chứng khoa học.
Bà lão: Là vợ của ông lão, người bị mắc bệnh nặng và là đối tượng chính trong câu chuyện. Bà lão tượng trưng cho những người bệnh đang tuyệt vọng tìm kiếm hy vọng và những giải pháp không có cơ sở khoa học.
Bác sĩ Trí được ông lão đưa đến khám cho vợ mình, bà lão, người đang mắc bệnh nan y. Ông lão kể về một loại thuốc kỳ lạ mà ông tin sẽ chữa khỏi bệnh cho vợ mình. Bác sĩ Trí rất nghi ngờ, nhưng vì lòng tốt và sự cảm thông, ông quyết định thử giúp đỡ. Sau khi bà lão uống thuốc, sức khỏe của bà cải thiện một cách kỳ diệu, khiến bác sĩ Trí không khỏi bối rối.
Nhưng sau đó, bà lão lại tiếp tục bệnh nặng và không thể cứu chữa bằng thuốc. Ông lão lại tiếp tục tìm kiếm loại thuốc kỳ diệu để cứu vợ, nhưng kết quả không được như mong đợi. Câu chuyện kết thúc mà không có một giải pháp rõ ràng, chỉ để lại một sự trăn trở về niềm tin, khoa học và số phận con người.
Truyện ngắn "Thuốc" của Nam Cao không chỉ là một câu chuyện về niềm tin và sự mê tín mà còn phản ánh những vấn đề triết lý sâu sắc về cuộc sống, con người và xã hội.
Truyện thể hiện sự mâu thuẫn giữa khoa học và mê tín trong xã hội. Bác sĩ Trí là đại diện của khoa học, lý trí và chủ nghĩa hiện đại. Ông tin rằng chỉ có phương pháp khoa học mới có thể giải quyết vấn đề. Tuy nhiên, ông lại gặp phải sự bối rối trước kết quả của loại thuốc mà ông lão tin tưởng. Truyện đặt ra câu hỏi về giới hạn của khoa học trong việc giải thích các hiện tượng kỳ lạ và sự mâu thuẫn giữa kiến thức khoa học và những giá trị tâm linh, niềm tin cá nhân của con người.
Truyện cũng phê phán tình trạng xã hội và con người trong xã hội khi đặt niềm tin vào những thứ không có cơ sở khoa học, thể hiện sự thiếu hiểu biết và sự thiếu hụt trong giáo dục. Những người như ông lão, mặc dù có một niềm tin mạnh mẽ, nhưng họ lại thiếu sự hiểu biết về khoa học và lý trí trong việc giải quyết vấn đề.
Cuối cùng, bi kịch của con người là một chủ đề xuyên suốt trong truyện. Mặc dù ông lão tin vào thuốc và đã cố gắng hết sức, nhưng kết quả cuối cùng vẫn không đem lại sự giải thoát cho bà lão. Câu chuyện thể hiện một cái nhìn về sự bất lực của con người trước những thử thách và bệnh tật trong cuộc sống.
Truyện "Thuốc" của Nam Cao là một tác phẩm phản ánh sâu sắc những mâu thuẫn trong xã hội và con người. Câu chuyện không chỉ là sự phê phán sự mê tín, mà còn là một bức tranh về niềm tin, sự bất lực và bi kịch trong cuộc sống. Với những nhân vật đầy tính cách và một cốt truyện mang tính triết lý, Nam Cao đã khắc họa rõ nét những vấn đề lớn của xã hội Việt Nam thời bấy giờ, qua đó gửi gắm những suy nghĩ sâu sắc về con người và cuộc sống.
Tài liệu tham khảo thêm các tài liệu học tập văn học 12 Tại đây