Nguyễn Ngọc Thuần là một trong những cây bút tiêu biểu của văn học Việt Nam đương đại, được biết đến với những tác phẩm mang đậm tính nhân văn và chất liệu đời sống bình dị. Ông sinh năm 1971 tại Kiên Giang và là một trong những tác giả nổi bật trong thế hệ các nhà văn trẻ của miền Nam. Các tác phẩm của ông thường viết về những con người bình thường trong cuộc sống thường nhật, những cảm xúc nhỏ bé nhưng sâu sắc, từ đó phản ánh những vấn đề lớn về con người và cuộc sống. Văn phong của Nguyễn Ngọc Thuần nhẹ nhàng, sâu lắng nhưng cũng đầy ẩn ý, khiến người đọc dễ dàng rung động và suy ngẫm. Một số tác phẩm tiêu biểu của ông ngoài “Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ” còn có "Chuyện tình của biển", "Những đứa trẻ cô đơn",… Tác phẩm "Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ" là một ví dụ điển hình cho lối viết tinh tế, nhẹ nhàng mà sâu sắc của Nguyễn Ngọc Thuần.
II. Tác phẩm
Tác phẩm “Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ” của Nguyễn Ngọc Thuần kể về một cậu bé có thói quen kỳ lạ là nhắm mắt lại rồi mở cửa sổ để cảm nhận thế giới. Điều đặc biệt là trong khi đôi mắt cậu bé nhắm lại, cậu không chỉ ngừng nhìn thế giới xung quanh mà còn mở lòng đón nhận những cảm nhận sâu sắc về cuộc sống, về thiên nhiên, về những điều tưởng chừng rất bình dị nhưng lại chứa đựng ý nghĩa sâu sắc.
1. Phân tích nội dung
Câu chuyện phản ánh một quá trình nhận thức, một sự thay đổi trong tâm hồn của nhân vật chính, là biểu tượng cho những suy nghĩ, những cảm xúc mà con người ta thường không để ý hoặc lãng quên trong cuộc sống bộn bề. Cậu bé trong câu chuyện không chỉ khám phá thế giới bằng đôi mắt mà còn bằng tâm hồn, sự nhạy cảm và trí tưởng tượng. Chính qua hành động "nhắm mắt rồi mở cửa sổ", cậu bé đã tìm thấy một không gian riêng biệt để thả hồn vào, một không gian không có sự chi phối của hình ảnh bên ngoài mà hoàn toàn dựa vào cảm nhận nội tâm.
Nhân vật chính qua hành động này muốn truyền đạt thông điệp về sự cần thiết của việc thấu hiểu và cảm nhận thế giới xung quanh mình một cách sâu sắc hơn. Đây không chỉ là câu chuyện của một cậu bé mà còn là câu chuyện của mỗi người trong xã hội, nhắc nhở chúng ta dừng lại một chút, nhìn nhận cuộc sống không chỉ bằng mắt mà còn bằng trái tim và trí tuệ.
Cái “mở cửa sổ” của nhân vật chính là hành động mở ra một không gian rộng lớn để đón nhận và cảm nhận cuộc sống. Hành động này không chỉ đơn giản là thể hiện một sự kết nối với thiên nhiên, mà còn là một sự mở lòng để tiếp nhận những giá trị tinh thần, những bài học cuộc sống mà đôi khi ta không thể nhìn thấy khi chỉ chăm chú vào những điều cụ thể, vật chất bên ngoài. Cậu bé trong câu chuyện chính là đại diện cho những tâm hồn nhạy cảm, biết lắng nghe và cảm nhận những điều mà người khác không thể nhìn thấy hay hiểu được.
Ngoài ra, trong câu chuyện này, Nguyễn Ngọc Thuần cũng thể hiện rất rõ vai trò của trí tưởng tượng và những cảm xúc trong việc tạo nên mối liên kết giữa con người với thế giới. Khi nhân vật nhắm mắt lại, cậu bé không chỉ đơn giản là không nhìn thấy thế giới xung quanh mà còn mở ra một không gian của riêng mình để suy ngẫm, tưởng tượng và mơ mộng. Trong thế giới nội tâm ấy, cậu bé không còn là một cậu bé đơn thuần, mà trở thành một phần của một thế giới rộng lớn hơn, kết nối với những giá trị vĩnh cửu và thậm chí là những điều huyền bí, thần kỳ mà đôi mắt không thể nhìn thấy.
Tác phẩm này còn thể hiện một thông điệp sâu sắc về sự tương tác giữa con người và thiên nhiên. Trong khi mắt cậu bé nhắm lại, thì thế giới thiên nhiên, với những âm thanh và hình ảnh mơ hồ, lại tràn ngập trong tâm trí cậu. Dường như thiên nhiên luôn có mặt và sẵn sàng chia sẻ với con người những điều kỳ diệu mà ta không thể nhìn thấy bằng mắt thường. Thực tế, nhiều khi trong cuộc sống, con người thường quá chú trọng vào những điều cụ thể, những vật chất bên ngoài mà quên mất rằng thiên nhiên, đất trời vẫn luôn hiện hữu, luôn có thể mang lại cho con người những cảm xúc, những bài học quý giá về sự bình yên và an lành.
Bằng việc tạo dựng hình ảnh một cậu bé đơn giản nhưng đầy cảm xúc, nhà văn Nguyễn Ngọc Thuần đã khéo léo đưa ra một thông điệp về sự quan trọng của những khoảnh khắc im lặng, của sự kết nối giữa con người và tự nhiên, giữa hiện tại và quá khứ, giữa cái hữu hình và cái vô hình. Câu chuyện không chỉ là sự mô tả một hành động đơn giản, mà còn là sự miêu tả những rung cảm tinh tế trong mỗi con người khi chúng ta dừng lại, nhắm mắt và để tâm hồn được tự do bay bổng.
Phân tích nghệ thuật
Về mặt nghệ thuật, tác phẩm "Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ" của Nguyễn Ngọc Thuần sử dụng những thủ pháp nghệ thuật đơn giản nhưng rất hiệu quả. Lối viết của tác giả nhẹ nhàng, không màu mè nhưng lại đầy tính biểu cảm, dễ tiếp cận với mọi đối tượng bạn đọc, đặc biệt là lứa tuổi học sinh. Nguyễn Ngọc Thuần thường dùng hình ảnh thiên nhiên để thể hiện những cảm xúc tinh tế của nhân vật, qua đó khắc họa những suy nghĩ sâu sắc về cuộc sống. Hình ảnh “nhắm mắt rồi mở cửa sổ” không chỉ là hành động của nhân vật chính mà còn là biểu tượng cho sự mở lòng, cho sự kết nối giữa con người với thiên nhiên và thế giới xung quanh.
Hình ảnh cửa sổ trong tác phẩm có nhiều tầng ý nghĩa, không chỉ là nơi đón nhận ánh sáng, không khí mà còn là biểu tượng cho sự giao thoa giữa thế giới bên ngoài và thế giới bên trong tâm hồn của mỗi con người. Việc “nhắm mắt” cũng là một hành động để ta nhìn nhận sâu sắc hơn về bản thân và thế giới nội tâm, không chỉ đơn thuần là việc tạm thời không thấy bằng mắt.
Về cấu trúc, tác phẩm không có cốt truyện quá phức tạp mà chủ yếu xoay quanh một suy nghĩ, một hành động của nhân vật chính, qua đó làm nổi bật những chiều sâu cảm xúc và tâm lý của nhân vật. Văn phong của Nguyễn Ngọc Thuần không dùng nhiều từ ngữ hoa mỹ mà chủ yếu dựa vào sự giản dị và gần gũi, giúp người đọc dễ dàng đồng cảm và suy ngẫm về những vấn đề mà tác phẩm đề cập.
Kết luận
Tóm lại, “Vừa nhắm mắt vừa mở cửa sổ” là một tác phẩm mang đậm tính triết lý, khám phá những chiều sâu của tâm hồn con người qua một hành động tưởng như đơn giản nhưng lại đầy ý nghĩa. Tác phẩm không chỉ là câu chuyện của một cậu bé với sở thích kỳ lạ mà còn là một lời nhắc nhở về sự cần thiết của việc mở lòng, cảm nhận cuộc sống và kết nối với thế giới xung quanh một cách sâu sắc hơn. Bằng lối viết nhẹ nhàng, tinh tế và đầy cảm xúc, Nguyễn Ngọc Thuần đã mang đến cho người đọc một tác phẩm vừa giản dị vừa sâu sắc, để mỗi chúng ta nhìn nhận lại những giá trị trong cuộc sống và tình cảm của con người.
