1. Tác giả: Đoàn Giỏi (1925 – 1989) là một trong những nhà văn tiêu biểu của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông được biết đến với các tác phẩm viết về thiên nhiên, đất nước và con người Nam Bộ. Các tác phẩm của Đoàn Giỏi mang đậm chất miền Nam, thể hiện sự gần gũi với thiên nhiên, mảnh đất phương Nam và khắc họa những con người bình dị nhưng kiên cường, dũng cảm. Ngoài "Đất rừng phương Nam", ông còn có những tác phẩm nổi bật khác như "Đường về gia hương", "Cá bống mú",…
2. Tác phẩm: “Đi lấy mật” là một trích đoạn trong tác phẩm Đất rừng phương Nam, được viết bởi Đoàn Giỏi. Đây là một tác phẩm nổi tiếng về cuộc sống của người dân Nam Bộ trong thời kỳ kháng chiến chống Pháp. Truyện kể về hành trình đi lấy mật ong của nhân vật Sáu Tâm, một người dân miền Nam, với những cảnh vật thiên nhiên tươi đẹp, những con người can đảm và tình yêu thiên nhiên sâu sắc. Truyện không chỉ mô tả sự kiên nhẫn, dũng cảm của nhân vật mà còn khắc họa mối quan hệ hòa hợp giữa con người và thiên nhiên.
3. Bố cục: Bài có thể chia làm ba phần chính:
Phần 1 (từ đầu đến “Sáu Tâm thong thả đứng dậy”): Miêu tả cảnh thiên nhiên, công việc chuẩn bị của Sáu Tâm trước khi đi lấy mật.
Phần 2 (tiếp theo đến “Sáu Tâm ngồi xuống lật nắp hũ mật”): Quá trình đi lấy mật của Sáu Tâm và những khó khăn trong hành trình đó.
Phần 3 (phần còn lại): Cảm nhận và suy ngẫm của nhân vật về công việc, thiên nhiên và cuộc sống.
II. Phân tích chi tiết
1. Cảnh thiên nhiên và sự chuẩn bị đi lấy mật: Bài viết bắt đầu với khung cảnh thiên nhiên của vùng đất Nam Bộ, nơi mà cỏ cây, rừng rậm, chim thú hòa hợp với con người. Đoàn Giỏi đã khéo léo mô tả những chi tiết sống động về rừng rậm, cảnh vật tươi đẹp của miền Nam, gợi lên cảm giác gần gũi và thân thuộc. Tác giả không chỉ mô tả một cảnh vật mà còn truyền tải một không khí của vùng đất, nơi thiên nhiên luôn gắn bó chặt chẽ với con người.
Nhân vật Sáu Tâm, một người dân lao động dũng cảm và mưu trí, được miêu tả một cách sinh động qua sự chuẩn bị kỹ lưỡng trước khi đi lấy mật. Việc chuẩn bị không chỉ đơn thuần là công việc thực tế, mà còn thể hiện sự cẩn thận và tôn trọng thiên nhiên của nhân vật. Sáu Tâm trang bị những dụng cụ cần thiết, chuẩn bị kỹ lưỡng từng bước đi, cho thấy sự khôn ngoan và tinh tế trong công việc của một người dân miền Nam.
2. Quá trình đi lấy mật: Quá trình đi lấy mật ong của Sáu Tâm được Đoàn Giỏi mô tả một cách chi tiết và sinh động, mang đến cho người đọc cảm giác như đang tham gia vào cuộc hành trình đầy thử thách. Việc tìm tổ ong trong rừng sâu, leo lên cây cao để lấy mật, đối mặt với nguy hiểm từ những con ong, tất cả đều là những thử thách không nhỏ. Sáu Tâm thể hiện sự dũng cảm và khéo léo trong việc đối phó với những khó khăn đó.
Cảnh tượng khi Sáu Tâm ngồi xuống lật nắp hũ mật trong một không gian đầy âm thanh của rừng, không chỉ phản ánh vẻ đẹp thiên nhiên mà còn làm nổi bật mối quan hệ giữa con người và thiên nhiên. Mọi hành động của Sáu Tâm đều thể hiện sự tôn trọng thiên nhiên, không chỉ để thu hoạch mật ong mà còn là hành động bảo vệ và giữ gìn nguồn tài nguyên thiên nhiên quý giá.
3. Ý nghĩa của công việc lao động và mối quan hệ với thiên nhiên: Qua hành động của Sáu Tâm, Đoàn Giỏi khắc họa hình ảnh một người lao động cần cù, kiên nhẫn và gắn bó với thiên nhiên. Công việc đi lấy mật không chỉ là một hành động sinh nhai mà còn là biểu tượng cho mối quan hệ sâu sắc giữa con người và thiên nhiên. Sáu Tâm không chỉ coi thiên nhiên là nguồn cung cấp mật mà còn là một người bạn, một người thầy giúp anh ta học hỏi, rèn luyện bản thân qua từng thử thách.
Tác phẩm cũng gửi gắm thông điệp về sự cần cù và khéo léo trong lao động, cũng như lòng dũng cảm đối diện với khó khăn. Từ đó, người đọc có thể thấy được giá trị của lao động chân chính và sự tôn trọng đối với thiên nhiên, để bảo vệ và duy trì những nguồn tài nguyên quý giá của đất nước. Hình ảnh Sáu Tâm cũng phản ánh một khát khao mãnh liệt của con người đối với thiên nhiên, với những gì tự nhiên ban tặng.
III. Tổng kết
1. Nội dung: Tác phẩm “Đi lấy mật” không chỉ miêu tả một chuyến đi lấy mật ong đầy thử thách của Sáu Tâm, mà qua đó, Đoàn Giỏi còn khắc họa vẻ đẹp của thiên nhiên miền Nam và mối quan hệ hòa hợp giữa con người và thiên nhiên. Truyện ca ngợi sự kiên nhẫn, cần cù và khéo léo trong lao động, đồng thời nhấn mạnh tầm quan trọng của việc tôn trọng thiên nhiên.
2. Nghệ thuật:
Miêu tả chi tiết, sinh động: Tác giả sử dụng ngôn ngữ hình ảnh rất sống động để tái hiện khung cảnh thiên nhiên, quá trình lao động và cảm xúc của nhân vật.
Xây dựng nhân vật sinh động: Sáu Tâm là hình mẫu người lao động dũng cảm, tinh tế, gần gũi với thiên nhiên, qua đó khẳng định phẩm chất của con người miền Nam.
Tính nhân văn sâu sắc: Tác phẩm mang đậm thông điệp về tình yêu thiên nhiên và sự hòa hợp giữa con người với đất đai, rừng núi.
