Tài Liệu Văn 12: Nguyễn Đình Chiểu, Ngôi Sao Sáng Trong Bầu Trời Văn Học Dân Tộc
I. Mở Bài
Nguyễn Đình Chiểu (1822 – 1888) là một trong những cây bút xuất sắc của văn học Việt Nam trong thế kỷ XIX. Ông là một nhà văn, nhà thơ, thầy thuốc và là biểu tượng của lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc. Với những tác phẩm bất hủ như Lục Vân Tiên, Chạy giặc, Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, Nguyễn Đình Chiểu không chỉ ghi dấu trong lịch sử văn học mà còn góp phần khẳng định giá trị tinh thần và ý chí kiên cường của dân tộc Việt Nam trong thời kỳ chống giặc ngoại xâm. Như một ngôi sao sáng, ông đã để lại những ảnh hưởng sâu sắc đối với nền văn học nước nhà, đặc biệt là với những thế hệ sau này.
II. Tiểu Sử Và Hoàn Cảnh Sáng Tác Của Nguyễn Đình Chiểu
Nguyễn Đình Chiểu sinh năm 1822 tại làng Tân Thới, huyện Bình Dương (nay thuộc tỉnh Tiền Giang). Ông xuất thân trong một gia đình Nho học, có truyền thống khoa bảng. Tuy nhiên, sự nghiệp của ông bị gián đoạn khi ông mất thị lực vào năm 1846 do mắc phải bệnh đậu mùa.
Mặc dù gặp phải hoàn cảnh khó khăn, nhưng Nguyễn Đình Chiểu không từ bỏ niềm đam mê học hành. Ông tự học và trở thành một thầy thuốc tài ba, đồng thời cũng là một nhà văn nổi tiếng với các tác phẩm để đời. Các tác phẩm của ông thường phản ánh tâm hồn yêu nước, sự căm thù quân xâm lược, đồng thời khơi gợi niềm tự hào dân tộc.
Trong suốt cuộc đời, Nguyễn Đình Chiểu đã sống và làm việc trong những năm tháng đau thương của dân tộc, khi thực dân Pháp đang xâm lược và chiếm đóng Việt Nam. Chính vì thế, tác phẩm của ông không chỉ mang giá trị văn học mà còn có giá trị lịch sử sâu sắc, phản ánh một giai đoạn đầy gian khổ nhưng cũng đầy anh hùng của dân tộc.
III. Nguyễn Đình Chiểu Và Những Tác Phẩm Tiêu Biểu
1. Lục Vân Tiên – Tác Phẩm Nổi Bật Nhất
Lục Vân Tiên là một trong những tác phẩm nổi tiếng nhất của Nguyễn Đình Chiểu. Được viết theo thể thơ lục bát, Lục Vân Tiên kể về cuộc đời và những cuộc phiêu lưu của chàng trai Lục Vân Tiên, một người tài năng, có phẩm hạnh, anh dũng, và sẵn sàng giúp đỡ những người yếu đuối, bất hạnh.
Tuy nhiên, điểm nổi bật nhất trong Lục Vân Tiên chính là nội dung mang tính giáo dục sâu sắc về đạo lý làm người, về lòng yêu nước và tinh thần chiến đấu. Trong tác phẩm, Nguyễn Đình Chiểu đã phê phán sự bất công, những kẻ tham lam và ác độc, đồng thời ngợi ca phẩm hạnh của những người tốt, những người sống vì lý tưởng cao đẹp. Với Lục Vân Tiên, Nguyễn Đình Chiểu không chỉ muốn giải trí cho độc giả mà còn muốn truyền tải những thông điệp nhân văn, hướng đến một xã hội công bằng và lương thiện.
Chính vì sự kết hợp giữa yếu tố sử thi và yếu tố đạo đức, Lục Vân Tiên đã trở thành một tác phẩm văn học trường tồn với thời gian. Nó không chỉ là tác phẩm tiêu biểu của văn học Nho giáo mà còn có giá trị sâu sắc trong việc khơi gợi niềm tự hào dân tộc.
2. Chạy Giặc – Tâm Hồn Yêu Nước Của Nguyễn Đình Chiểu
Chạy giặc là một tác phẩm thơ, được viết trong hoàn cảnh đất nước đang phải đối mặt với sự xâm lược của quân Pháp. Tác phẩm này là những bài thơ bộc lộ sự căm giận sâu sắc của Nguyễn Đình Chiểu đối với giặc ngoại xâm, đồng thời cũng là những lời nhắn nhủ đối với các chiến sĩ và nhân dân về sự cần thiết phải đoàn kết, chiến đấu để bảo vệ quê hương.
Với Chạy giặc, Nguyễn Đình Chiểu thể hiện rõ lập trường kiên quyết chống lại sự xâm lược của thực dân Pháp, kêu gọi sự chung tay của mọi người trong cuộc kháng chiến. Tác phẩm này không chỉ là một lời cảnh tỉnh về sự nguy hiểm của ngoại xâm mà còn thể hiện tinh thần đấu tranh kiên cường của dân tộc Việt Nam trong những năm tháng chiến tranh.
3. Văn Tế Nghĩa Sĩ Cần Giuộc – Biểu Tượng Của Lòng Yêu Nước
Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc là tác phẩm tiêu biểu thể hiện lòng yêu nước, sự kính trọng đối với những chiến sĩ nghĩa quân trong phong trào kháng chiến chống Pháp. Đây là một bài văn tế được Nguyễn Đình Chiểu sáng tác nhằm vinh danh những nghĩa sĩ đã hy sinh trong trận Cần Giuộc. Tác phẩm này có giá trị lịch sử to lớn, vừa là một lời tưởng niệm, vừa là một thông điệp khẳng định tinh thần bất khuất của dân tộc.
Với lối viết đặc sắc, sử dụng thể văn tế cổ điển, Nguyễn Đình Chiểu đã khắc họa hình ảnh những chiến sĩ nghĩa quân anh dũng, quả cảm, sẵn sàng hy sinh vì sự nghiệp bảo vệ độc lập tự do của đất nước. Đây là một trong những tác phẩm có giá trị lớn lao về mặt tinh thần và lịch sử, phản ánh lòng yêu nước và sự hi sinh của nhân dân Việt Nam trong cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp.
IV. Nguyễn Đình Chiểu – Ngôi Sao Sáng Trong Bầu Trời Văn Học Dân Tộc
Nguyễn Đình Chiểu được coi là một ngôi sao sáng trong bầu trời văn học dân tộc nhờ vào những đóng góp to lớn của mình đối với văn học và lịch sử dân tộc. Không chỉ là một nhà văn xuất sắc, ông còn là một người thầy thuốc nhân dân, một người anh hùng trong lòng dân tộc.
Lòng yêu nước của Nguyễn Đình Chiểu thể hiện rõ nét trong các tác phẩm của ông. Dù là một người mù, ông vẫn kiên trì đấu tranh chống lại sự xâm lược của thực dân Pháp bằng ngòi bút của mình. Tác phẩm của ông mang đậm tính nhân văn, giàu chất thơ, đồng thời cũng chứa đựng những giá trị đạo đức và tư tưởng yêu nước sâu sắc.
Nguyễn Đình Chiểu không chỉ là một người viết văn mà còn là một người có tầm ảnh hưởng lớn đến thế hệ của mình và các thế hệ sau. Các tác phẩm của ông đã trở thành tài sản tinh thần quý giá, góp phần khẳng định bản sắc văn hóa dân tộc Việt Nam, đồng thời là nguồn cảm hứng bất tận cho những ai yêu thích văn học và muốn tìm hiểu về lịch sử, văn hóa đất nước.
V. Kết luận
Nguyễn Đình Chiểu là một ngôi sao sáng trong bầu trời văn học dân tộc Việt Nam, không chỉ vì tài năng văn học xuất sắc mà còn vì những đóng góp vô giá của ông đối với sự nghiệp bảo vệ nền độc lập, tự do của dân tộc. Những tác phẩm của ông, đặc biệt là Lục Vân Tiên, Chạy giặc và Văn tế nghĩa sĩ Cần Giuộc, sẽ mãi mãi là di sản tinh thần quý báu của dân tộc Việt Nam. Nguyễn Đình Chiểu không chỉ là một nhà văn, một chiến sĩ kiên cường mà còn là biểu tượng của lòng yêu nước, sự kiên cường và tinh thần bất khuất của dân tộc Việt Nam trong những năm tháng lịch sử đầy gian nan và thử thách.
Tài liệu tham khảo thêm các tài liệu học tập văn học 12 Tại đây
