Văn bản "Người cầm quyền khôi phục uy quyền" – Ngữ Văn 11
Bài học "Người cầm quyền khôi phục uy quyền" là một trong những tác phẩm nổi bật của tác giả Ngô Tất Tố, được đưa vào chương trình Ngữ văn lớp 11, sách giáo khoa Cánh Diều. Đây là một tác phẩm văn học chứa đựng những giá trị sâu sắc về đời sống xã hội, về các mối quan hệ giữa con người và quyền lực. Truyện không chỉ khắc họa một tình huống éo le mà còn bộc lộ những suy ngẫm về vai trò của người cầm quyền trong việc duy trì trật tự xã hội.
Tác giả và bối cảnh sáng tác
Ngô Tất Tố (1893–1954) là một trong những nhà văn nổi tiếng của nền văn học Việt Nam hiện đại. Ông là một cây bút giàu trí tuệ, sắc sảo, và có khả năng quan sát tinh tế đối với đời sống xã hội. Ngô Tất Tố sinh ra và lớn lên trong một gia đình nông dân ở Bắc Bộ, do đó, ông có cái nhìn sâu sắc về các vấn đề xã hội và những khốn khó của người dân. Trong suốt sự nghiệp sáng tác của mình, ông đã cống hiến nhiều tác phẩm có giá trị, đặc biệt là những tác phẩm thể hiện tư tưởng nhân văn sâu sắc.
"Người cầm quyền khôi phục uy quyền" được sáng tác vào khoảng đầu thế kỷ 20, khi mà xã hội Việt Nam còn trong thời kỳ thực dân và phong kiến. Đây là giai đoạn mà người dân Việt Nam phải chịu sự thống trị của thực dân Pháp, trong khi các thế lực phong kiến và các quan lại vẫn nắm quyền lực trong xã hội. Tác phẩm phản ánh sự bất công, sự áp bức của quyền lực và những mâu thuẫn giữa lợi ích cá nhân và lợi ích chung của cộng đồng.
Tóm tắt tác phẩm
Câu chuyện xảy ra trong một ngôi làng, nơi có một viên quan tên là Khôi. Đây là một người có quyền lực trong làng, nhưng do một sự kiện nào đó mà uy tín và quyền lực của ông ta bị sụt giảm. Khôi bị những người dân trong làng phê phán, và quyền uy của ông ta không còn được tôn trọng như trước.
Tuy nhiên, để khôi phục lại uy quyền của mình, Khôi đã sử dụng một biện pháp cực đoan và không hoàn toàn hợp lý. Ông ta ép buộc một người dân trong làng – người này bị xem là "kẻ thù" của ông, phải thực hiện một hành động để chứng minh rằng ông vẫn có quyền lực. Trong một tình huống đầy căng thẳng, người cầm quyền đã thực hiện một hành động tàn nhẫn để thể hiện sự mạnh mẽ và quyền lực của mình.
Tuy nhiên, hành động này của Khôi đã bị phản đối mạnh mẽ, không chỉ từ những người dân trong làng mà còn từ chính những người thân cận của ông ta. Chính sự thù hằn và tàn nhẫn trong hành động của Khôi đã dẫn đến việc ông bị cô lập và mất đi sự tôn trọng từ những người xung quanh.
Phân tích chủ đề và tư tưởng của tác phẩm
"Người cầm quyền khôi phục uy quyền" là một tác phẩm có chiều sâu, khai thác những vấn đề quan trọng về quyền lực và cách thức duy trì uy quyền của người cầm quyền. Truyện không chỉ phản ánh sự phức tạp của các mối quan hệ quyền lực mà còn thể hiện sự đấu tranh giữa quyền lợi cá nhân và lợi ích chung của cộng đồng.
Trong xã hội phong kiến và thực dân, quyền lực không chỉ đến từ sự hợp pháp mà còn từ sự tôn trọng của dân chúng. Khi một người nắm giữ quyền lực không còn nhận được sự tôn trọng và trung thành từ người dân, việc khôi phục lại uy quyền sẽ gặp nhiều khó khăn. Tuy nhiên, Khôi đã chọn cách dùng quyền lực áp chế, bạo lực để khôi phục sự uy nghiêm của mình. Điều này cho thấy một mặt là sự yếu kém trong cách quản lý quyền lực của Khôi, mặt khác lại thể hiện sự bất công và mâu thuẫn trong xã hội phong kiến.
Hành động của Khôi cũng phản ánh một vấn đề lớn trong mối quan hệ giữa người cầm quyền và người dân dưới chế độ phong kiến: người cầm quyền thường coi mình là "trên hết" và không hề quan tâm đến những nỗi khổ của nhân dân. Quyền lực bị lạm dụng, và người cầm quyền không coi trọng phẩm giá của con người, chỉ chú trọng đến việc duy trì quyền lực của mình.
Một trong những điểm nổi bật trong tác phẩm là sự phản kháng của những người dân trong làng đối với sự áp bức của quyền lực. Mặc dù có thể không thể hiện rõ ràng, nhưng qua những tình huống nhỏ, hành động của những người dân trong làng cũng phần nào thể hiện sự phản kháng ngầm đối với sự bất công trong xã hội. Điều này cho thấy một trong những yếu tố quan trọng trong việc duy trì quyền lực chính là sự đồng thuận và sự tôn trọng từ cộng đồng.
Tác phẩm cũng đặt ra câu hỏi về cách thức khôi phục quyền lực của người cầm quyền. Liệu có phải luôn cần phải sử dụng quyền lực áp chế để duy trì sự tôn trọng và sự kính trọng từ người dân? Hoặc liệu có thể có những phương thức khác để xây dựng và củng cố uy quyền mà không phải dùng đến bạo lực và những hành động tàn nhẫn? Đây là những câu hỏi không dễ dàng trả lời, nhưng lại là vấn đề cốt lõi trong việc duy trì một xã hội công bằng và văn minh.
Phong cách nghệ thuật
Ngô Tất Tố sử dụng một phong cách nghệ thuật rất đặc biệt để thể hiện những suy ngẫm sâu sắc của mình. Ông xây dựng những tình huống kịch tính, đầy căng thẳng, và qua đó khắc họa tâm lý nhân vật rất tinh tế. Từ đó, tác giả muốn nhấn mạnh đến những mâu thuẫn trong lòng người, đặc biệt là những mâu thuẫn giữa quyền lực và nhân đạo, giữa sự duy trì uy quyền và lòng nhân ái.
Một trong những điểm mạnh trong nghệ thuật của Ngô Tất Tố là khả năng xây dựng nhân vật. Các nhân vật trong truyện không đơn giản chỉ là những biểu tượng của các giai tầng xã hội, mà còn là những con người có suy nghĩ, tình cảm và những hành động có lý lẽ riêng của họ. Mỗi nhân vật đều có những mâu thuẫn nội tâm, phản ánh sự đấu tranh giữa cái thiện và cái ác, giữa cái chính nghĩa và cái sai trái. Điều này khiến cho các nhân vật trong tác phẩm không chỉ là những người tham gia vào một câu chuyện mà còn là những hình tượng có ý nghĩa sâu sắc về mặt tư tưởng.
Ngô Tất Tố cũng khéo léo sử dụng các biện pháp đối thoại và miêu tả tâm lý để làm nổi bật những thay đổi trong suy nghĩ và hành động của nhân vật. Từ đó, tác phẩm không chỉ gây ấn tượng với người đọc bởi cốt truyện hấp dẫn mà còn bởi chiều sâu tư tưởng.
Ý nghĩa và thông điệp của tác phẩm
Thông qua câu chuyện về Khôi và những hành động của ông ta, tác phẩm muốn gửi gắm một thông điệp mạnh mẽ về quyền lực và những hệ lụy của việc lạm dụng quyền lực. Quyền lực có thể giúp người cầm quyền duy trì trật tự xã hội, nhưng khi nó bị lạm dụng và không được sử dụng một cách hợp lý, nó sẽ dẫn đến sự mất lòng dân và làm suy yếu uy tín của chính người cầm quyền.
Tác phẩm cũng nhấn mạnh đến vai trò của mỗi cá nhân trong việc xây dựng một xã hội công bằng, nơi quyền lực không bị lạm dụng và mọi người đều được đối xử công bằng. Điều này có thể xem là một lời cảnh tỉnh đối với những người đang nắm quyền: sự thật thà, lòng nhân ái và sự tôn trọng đối với người dân mới là yếu tố quan trọng giúp duy trì quyền lực lâu dài và vững chắc.
Kết luận
Bài học "Người cầm quyền khôi phục uy quyền" của Ngô Tất Tố là một tác phẩm có ý nghĩa sâu sắc, phản ánh mối quan hệ giữa quyền lực và người dân trong xã hội phong kiến. Qua đó, tác phẩm không chỉ mang đến cho người đọc những bài học về quyền lực, công lý và sự công bằng mà còn giúp người đọc suy ngẫm về cách thức duy trì quyền lực một cách nhân văn và hiệu quả.
Tài liệu tham khảo thêm các tài liệu học tập văn học 11 Tại đây
