Khi nói đến kiến trúc truyền thống Việt Nam, tôi cho rằng bạn đang nhắc đến triều đại cuối cùng của Việt Nam, triều đại nhà Nguyễn, bởi vì thời kỳ tiền Nguyễn khá đa dạng, nhưng cũng đầy rẫy những điều chưa biết.
Chùa thời Lý được xây dựng lại
Ví dụ, kiến trúc thời Lý và Trần không còn nữa, và chỉ còn trong các di tích. Tuy nhiên, nhờ vào các cuộc khai quật liên tục, đã có những công trình tái thiết các di tích đó. Qua đó, người ta sẽ nhận ra rằng kiến trúc thời Lý và Trần tương tự như thời Đường và thời Tống, với những điểm khác biệt nhỏ (và hầu như không thể nhận ra bằng mắt thường).
Xây dựng lại các tòa nhà thời nhà Trần.
Kiến trúc thời Lê sơ vẫn chưa được phục dựng lại vì các cuộc khai quật chỉ tìm thấy những phần nhỏ chứ không phải toàn cảnh. Tuy nhiên, vì nhà Minh đã chiếm đóng Việt Nam ngay trước đó, nên có thể cho rằng kiến trúc thời Lê sơ chịu ảnh hưởng từ cả thời Lí Trần và nhà Minh.
Hoàng cung Thăng Long thời Lý được phục dựng lại (hậu cung chưa được khai quật nên chưa được thể hiện)
Đến thời Hậu Lê Phục Hưng, người ta có thể thấy những khác biệt rõ rệt. Đấu củng (hay Kumimono trong tiếng Nhật, Công pha trong tiếng Hàn và Đấu củng trong tiếng Việt) dần biến mất trên toàn quốc. Các học thuyết cho rằng do nội chiến liên miên, thiếu gỗ nên đấu củng dần được đơn giản hóa cho đến khi biến mất hoàn toàn (mặc dù nói rằng nó biến mất hoàn toàn là nói quá, vì một phần của cấu trúc vẫn còn cho đến ngày nay là bảy hoặc kẻ). Kiến trúc dân gian cũng bắt đầu ưa chuộng màu nâu, đỏ và các màu tối khác do thời tiết nhiệt đới. Đến thời điểm này, kiến trúc Việt Nam không còn giống bất kỳ thứ gì từ Trung Quốc nữa và trở thành kiến trúc của riêng họ. (Tuy nhiên, không thể nói như vậy đối với kiến trúc cung đình trong thời kỳ này, nhưng vì vẫn chưa có phát hiện lớn nào từ khía cạnh này nên không ai có thể chắc chắn kiến trúc cung đình và hoàng gia trông như thế nào trong thời Hậu Lê Phục Hưng)
Đền thờ làng Hậu Lê được phục hồi, đại diện cho phong cách của thời kỳ đó
Đến triều Nguyễn, phong cách Hậu Lê Phục Hưng tiếp tục thống trị miền Bắc Việt Nam, trong khi miền Nam Việt Nam hoàn toàn trở thành một con thú riêng biệt. Ngược lại với miền Bắc ưa chuộng những màu tối và trang trọng, kiến trúc miền Nam Việt Nam ưa chuộng những màu sáng, đặc biệt là màu vàng và đỏ. Điều này là do ảnh hưởng của miền Nam Trung Quốc, được đưa vào miền Nam khi xảy ra làn sóng nhập cư ồ ạt sau khi nhà Minh sụp đổ, và các chúa Nguyễn hứa sẽ đảm bảo an toàn cho những người nhập cư này.
Xây dựng đơn giản trong kiến trúc Đấu Củng Hậu Lê
Miền Bắc ưa chuộng ngói vảy cá, trong khi miền Nam ưa chuộng ngói ống. Ảnh hưởng của miền Nam Trung Quốc có nghĩa là tái giới thiệu đấu củng (nhưng chỉ trong một số tòa nhà nhất định và không bao giờ trở thành xu hướng chính). Vào những thời kỳ sau, khi ảnh hưởng của Pháp bắt đầu, màu sắc của kiến trúc miền Nam Việt Nam thậm chí còn tươi sáng hơn với các yếu tố Baroque. (Điều thú vị là kiến trúc miền Nam đã truyền các yếu tố Pháp vào các tòa nhà bản địa của họ, trong khi kiến trúc miền Bắc thì không bao giờ làm như vậy, phân biệt rõ ràng giữa các tòa nhà Pháp và các tòa nhà truyền thống)
Đỉnh cao của thẩm mỹ kiến trúc miền Nam Việt Nam nằm ở Tử Cấm Thành Huế
Kiến trúc Nam Việt Nam đại diện cho thẩm mỹ thời Nguyễn, vì vậy có thể nói rằng kiến trúc thời Nguyễn giống với kiến trúc miền Nam Trung Quốc ngày nay, cụ thể là các khu vực Quảng Đông và Quảng Tây. Những phong cách Trung Quốc này bắt nguồn từ triều đại nào, tôi không biết, vì vậy tôi không thể chắc chắn (có thể là Minh và Thanh?).
Sự kết hợp giữa kiến trúc Pháp và kiến trúc miền Nam Việt Nam
