BÀI 4. MẠNG XÃ HỘI VÀ MỘT SỐ KÊNH TRAO ĐỔI THÔNG TIN TRÊN INTERNET
PHẦN I. HỆ THỐNG CÂU HỎI, BÀI TẬP TRONG SGK
1. MẠNG XÃ HỘI - KÊNH TRAO ĐỔI THÔNG TIN PHỔ BIẾN TRÊN INTERNET
Hoạt động 1:
1. Ở lớp 6 em đã biết sử dụng internet để nhận và gửi thông tin. Đó là cách nào?
2. Em có biết cách trao đổi thông tin nào trên internet đang được sử dụng nhiều nhất không? Tại sao?
Câu hỏi 1: Không nên dùng mạng xã hội cho mục đích nào sau đây?
A. Giao lưu với bạn bè.
B. Học hỏi kiến thức.
C. Bình luận xấu về người khác.
D. Chia sẻ các hình ảnh phù hợp của mình.
Câu hỏi 2: “Đưa thông tin sai sự thật lên mạng, sử dụng thông tin vào mục đích sai trái là hành vi bị nghiêm cấm và có thể bị phạt theo quy định của pháp luật”. Theo em điều đó là:
A. Đúng B. Sai
LUYỆN TẬP
Luyện tập 1: Em hãy nêu tên ba kênh trao đổi thông tin trên internet.
Luyện tập 2: Các câu nói về mạng xã hội sau đây đúng hay sai?
a) Mạng xã hội giúp mọi người tương tác với nhau mà không cần gặp mặt.
b) Tất cả các website đều là mạng xã hội.
c) Người xấu có thể đưa tin giả lên mạng xã hội. Vì vậy, chỉ nên trò chuyện với người mình quen biết.
d) Bất cứ tuổi nào cũng có thể tham gia mạng xã hội.
VẬN DỤNG
Vận dụng 1: Em hãy tìm hiểu kĩ một mạng xã hội (ví dụ: zalo, Lotus) mà em quan tâm và giới thiệu với các bạn hay người thân về mạng xã hội đó. Phần giới thiệu của em nên có các thông tin: chức năng chính, đối tượng phù hợp để tham gia, cách thức tham gia, những lưu ý cần thiết khi tham gia,…
Vận dụng 2: Em hãy tìm hiểu thêm những ví dụ cụ thể về hậu quả của việc sử dụng thông tin vào mục đích sai trái. Hãy chia sẻ với người thân và bạn bè cùng phòng tránh.
PHẦN II .Lời giải tham khảo
1. Mạng xã hội - Kênh trao đổi thông tin phổ biến trên Internet
Hoạt động 1:
Ở lớp 6, em đã biết sử dụng internet để nhận và gửi thông tin. Đó là cách nào?
Ở lớp 6, em đã được hướng dẫn sử dụng các công cụ cơ bản như email, phần mềm chat (như Messenger, Zalo), và các nền tảng học tập trực tuyến để nhận và gửi thông tin. Cụ thể, em có thể sử dụng email để trao đổi bài tập với giáo viên hoặc gửi các tài liệu cần thiết. Ngoài ra, em cũng có thể trao đổi thông qua tin nhắn hoặc bình luận trên các nền tảng học tập trực tuyến như Google Classroom hoặc Microsoft Teams.
Em có biết cách trao đổi thông tin nào trên internet đang được sử dụng nhiều nhất không? Tại sao?
Hiện nay, mạng xã hội như Facebook, Zalo, Instagram, TikTok là các kênh trao đổi thông tin được sử dụng nhiều nhất. Lý do là các nền tảng này cho phép người dùng dễ dàng kết nối, chia sẻ nội dung đa dạng (văn bản, hình ảnh, video) và tương tác nhanh chóng với bạn bè, người thân. Thêm vào đó, các mạng xã hội này còn tích hợp nhiều tiện ích như gọi video, tạo nhóm trò chuyện và cập nhật thông tin tức thời.
Câu hỏi 1: Không nên dùng mạng xã hội cho mục đích nào sau đây?
Câu trả lời đúng: C. Bình luận xấu về người khác.
Giải thích: Mạng xã hội là nơi giúp kết nối và giao lưu, tuy nhiên, việc sử dụng để bình luận xấu về người khác là hành vi không đúng đắn, vi phạm đạo đức và có thể bị xử phạt theo quy định pháp luật.
Câu hỏi 2: “Đưa thông tin sai sự thật lên mạng, sử dụng thông tin vào mục đích sai trái là hành vi bị nghiêm cấm và có thể bị phạt theo quy định của pháp luật”. Theo em điều đó là:
Câu trả lời đúng: A. Đúng.
Giải thích: Đưa thông tin sai sự thật và sử dụng thông tin sai mục đích là hành vi vi phạm pháp luật, có thể gây hậu quả nghiêm trọng đến cá nhân, cộng đồng và xã hội. Các hành vi này bị xử phạt theo quy định tại các văn bản pháp luật về an ninh mạng và bảo vệ thông tin cá nhân.
LUYỆN TẬP
Luyện tập 1: Em hãy nêu tên ba kênh trao đổi thông tin trên internet.
Ba kênh trao đổi thông tin phổ biến trên internet là:
Email (như Gmail, Outlook).
Mạng xã hội (như Facebook, Zalo, Instagram).
Ứng dụng nhắn tin và gọi video (như Skype, Zoom, Google Meet).
Luyện tập 2: Các câu nói về mạng xã hội sau đây đúng hay sai?
a) Mạng xã hội giúp mọi người tương tác với nhau mà không cần gặp mặt. Đúng. Mạng xã hội cho phép mọi người giao tiếp từ xa thông qua tin nhắn, gọi điện hoặc video mà không cần gặp trực tiếp.
b) Tất cả các website đều là mạng xã hội. Sai. Mạng xã hội là một dạng website, nhưng không phải tất cả website đều là mạng xã hội. Ví dụ, website tin tức hoặc thương mại điện tử không phải là mạng xã hội.
c) Người xấu có thể đưa tin giả lên mạng xã hội. Vì vậy, chỉ nên trò chuyện với người mình quen biết. Đúng. Việc đưa tin giả trên mạng xã hội là một vấn đề nghiêm trọng, vì thế cần thận trọng trong việc tiếp nhận thông tin và tương tác trên mạng.
d) Bất cứ tuổi nào cũng có thể tham gia mạng xã hội. Sai. Hầu hết các mạng xã hội đều có quy định về độ tuổi, thường là từ 13 tuổi trở lên, để đảm bảo người dùng có đủ nhận thức và chịu trách nhiệm về hành vi của mình.
VẬN DỤNG
Vận dụng 1: Em hãy tìm hiểu kĩ một mạng xã hội (ví dụ: Zalo, Lotus) mà em quan tâm và giới thiệu với các bạn hay người thân về mạng xã hội đó.
Ví dụ giới thiệu về Zalo: Zalo là một mạng xã hội và ứng dụng nhắn tin phổ biến tại Việt Nam.
Chức năng chính: Nhắn tin, gọi điện miễn phí, chia sẻ hình ảnh, video, tài liệu.
Đối tượng phù hợp: Học sinh, sinh viên, người đi làm và tất cả những ai cần giao tiếp, trao đổi công việc hoặc kết nối bạn bè.
Cách thức tham gia: Người dùng tải ứng dụng Zalo trên điện thoại hoặc truy cập trên máy tính, sau đó đăng ký tài khoản bằng số điện thoại cá nhân.
Lưu ý: Không chia sẻ thông tin cá nhân nhạy cảm, tránh kết bạn với người lạ và không nhấp vào các đường link không rõ nguồn gốc.
Vận dụng 2: Em hãy tìm hiểu thêm những ví dụ cụ thể về hậu quả của việc sử dụng thông tin vào mục đích sai trái. Hãy chia sẻ với người thân và bạn bè cùng phòng tránh.
Ví dụ:
Đưa thông tin sai sự thật gây hoang mang dư luận: Trong thời gian dịch bệnh COVID-19, có nhiều trường hợp đăng tải thông tin sai lệch về số ca mắc hoặc các biện pháp điều trị không có cơ sở. Những hành vi này gây lo lắng, mất trật tự xã hội và dẫn đến bị xử phạt hành chính.
Bôi nhọ danh dự người khác: Một số cá nhân dùng mạng xã hội để tung tin sai sự thật hoặc xúc phạm người khác, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến uy tín và danh dự của nạn nhân. Hành vi này có thể bị kiện và bồi thường thiệt hại.
Lừa đảo trực tuyến: Nhiều kẻ xấu lợi dụng mạng xã hội để giả danh người thân, tổ chức uy tín nhằm chiếm đoạt tài sản. Việc không cảnh giác có thể dẫn đến hậu quả mất tiền hoặc thông tin cá nhân.
Hãy luôn cảnh giác và kiểm chứng thông tin trước khi chia sẻ hoặc sử dụng mạng xã hội để tránh rủi ro.
