Mục đích của bài thí nghiệm này là tìm hiểu các hiện tượng cảm ứng hướng (hướng sáng, hướng nước, hướng trọng lực và hướng hoá) ở thực vật. Qua đó, giúp học sinh hiểu rõ cơ chế và sự thích nghi của cây đối với các yếu tố môi trường như ánh sáng, nước, trọng lực và các yếu tố hoá học.
Kết quả và giải thích
Thí nghiệm về tính hướng sáng, hướng nước, hướng trọng lực và hướng hoá được thực hiện qua các bước sau:
Tính hướng sáng: Các cây đậu con được đặt trong hộp giấy có đục một lỗ nhỏ ở một phía để ánh sáng có thể chiếu vào. Kết quả cho thấy các cây đậu con có xu hướng mọc về phía có ánh sáng, chứng tỏ cây có khả năng cảm nhận và phản ứng với ánh sáng để tìm kiếm nguồn năng lượng cần thiết cho sự phát triển.
Tính hướng nước: Trong thí nghiệm này, các rễ cây được đặt trong môi trường có độ ẩm khác nhau. Kết quả cho thấy các rễ cây có xu hướng mọc về phía có độ ẩm cao, chứng tỏ rằng rễ cây có khả năng cảm nhận và phản ứng với sự hiện diện của nước để phát triển.
Tính hướng trọng lực: Các cây đậu con được đặt theo các hướng khác nhau, và kết quả cho thấy rễ cây mọc xuống dưới (hướng trọng lực) trong khi thân cây mọc lên trên, chứng tỏ cây có khả năng nhận diện trọng lực và định hướng sự phát triển của các bộ phận.
Tính hướng hoá: Trong thí nghiệm này, phân bón được sử dụng để kiểm tra sự phản ứng của rễ cây đối với các chất hoá học. Kết quả cho thấy rễ cây có xu hướng mọc về phía có phân bón, chứng tỏ rễ cây có khả năng phản ứng với các chất hoá học trong môi trường xung quanh.
Trả lời câu hỏi
a) Trong cách bố trí thí nghiệm về tính hướng sáng (H 16.1) ở thực vật, nếu hộp giấy được đục lỗ ở phía trên, thẳng với cốc chứa hạt đậu thì có thể quan sát được phản ứng hướng sáng của cây đậu con hay không?
Không thể quan sát được phản ứng hướng sáng của cây đậu con trong trường hợp này. Nếu hộp giấy được đục lỗ ở phía trên, thẳng với cốc chứa hạt đậu, ánh sáng sẽ chiếu xuống thẳng vào cây từ phía trên, khiến cho cây đậu con không có cơ hội phản ứng với ánh sáng từ một hướng cụ thể. Cây sẽ không phát triển theo hướng ánh sáng mà sẽ phát triển theo mọi hướng do ánh sáng chiếu đều từ phía trên, làm mất đi phản ứng hướng sáng bình thường của cây.
b) Trong thí nghiệm về tính hướng hoá, có thể thay thế phân bón bằng những chất nào khác để quan sát được phản ứng hướng hoá của rễ cây ngô?
Có thể thay thế phân bón bằng các chất hoá học khác như axit hoặc dung dịch chứa các muối khoáng. Những chất này sẽ tạo ra một môi trường có sự chênh lệch về nồng độ hoá chất, giúp quan sát được sự phản ứng của rễ cây đối với các chất hoá học. Ví dụ, một số nghiên cứu đã sử dụng dung dịch chứa các muối như KNO3 (kali nitrat) hoặc NH4NO3 (amoni nitrat) để nghiên cứu phản ứng hướng hoá của rễ cây đối với các yếu tố hoá học.
