Giải Câu hỏi 2a trang 101 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Trong thí nghiệm về tính hướng sáng, sự sinh trưởng của thân cây ở hai chậu thí nghiệm có gì khác nhau? Giải thích.
Thí nghiệm về tính hướng sáng thường gồm hai chậu cây: một chậu được chiếu sáng từ một phía và một chậu được chiếu sáng đều từ mọi phía. Trong chậu được chiếu sáng từ một phía, thân cây có xu hướng cong về phía nguồn sáng. Trong chậu được chiếu sáng đều, thân cây mọc thẳng đứng mà không có hiện tượng cong.
Giải thích: Sự khác biệt này do tác động của hoocmôn auxin trong sự sinh trưởng của thực vật. Auxin được sản sinh ở đỉnh thân cây và di chuyển xuống dưới. Khi ánh sáng chiếu từ một phía, auxin tập trung nhiều hơn ở phía bóng tối của thân cây. Auxin kích thích sự kéo dài của tế bào, làm cho phía bóng tối sinh trưởng nhanh hơn phía sáng, dẫn đến thân cây cong về phía nguồn sáng. Trong trường hợp chậu được chiếu sáng đều, auxin phân bố đều, khiến thân cây mọc thẳng. Đây là minh chứng rõ ràng cho tính hướng sáng ở thực vật.
Giải Câu hỏi 2b trang 101 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Trong thí nghiệm về tính hướng trọng lực, chiều sinh trưởng của thân và rễ cây như thế nào? Giải thích.
Trong thí nghiệm tính hướng trọng lực, thân cây sinh trưởng ngược hướng trọng lực (hướng lên trên), trong khi rễ cây sinh trưởng theo hướng trọng lực (hướng xuống dưới).
Giải thích: Sự sinh trưởng khác nhau này là do tính hướng trọng lực của thực vật. Tính hướng trọng lực dương của rễ và tính hướng trọng lực âm của thân cây phụ thuộc vào phân bố của auxin và tác động của nó lên các cơ quan khác nhau.
Ở rễ cây, auxin cũng di chuyển xuống phía chịu tác động của trọng lực (phía dưới), nhưng ở nồng độ cao, auxin ức chế sự kéo dài của tế bào rễ. Do đó, phía trên của rễ kéo dài nhanh hơn, làm rễ uốn cong xuống dưới. Ngược lại, ở thân cây, nồng độ auxin cao kích thích sự kéo dài tế bào. Điều này làm cho phía dưới của thân sinh trưởng nhanh hơn, dẫn đến thân cây uốn cong lên trên, chống lại lực hút của trọng lực.
Giải Câu hỏi 2c trang 101 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Em có nhận xét gì về sự sinh trưởng của rễ cây ở hai chậu trong thí nghiệm chứng minh tính hướng nước?
Trong thí nghiệm chứng minh tính hướng nước, chậu đầu tiên có nguồn nước phân bố đều, rễ cây mọc tỏa đều theo mọi hướng. Trong chậu thứ hai, nước được đặt ở một phía, rễ cây có xu hướng mọc về phía nguồn nước.
Nhận xét: Sự khác biệt này chứng minh tính hướng nước của rễ cây. Rễ cây có khả năng cảm nhận và sinh trưởng hướng về nơi có độ ẩm cao hoặc nguồn nước. Đây là một đặc điểm sinh học giúp thực vật tối ưu hóa việc hấp thụ nước, một yếu tố cần thiết cho quá trình quang hợp, trao đổi chất và duy trì sức sống.
Giải thích: Các tế bào rễ cảm nhận sự khác biệt về độ ẩm thông qua cơ chế thẩm thấu và tín hiệu hóa học. Nơi có nguồn nước dồi dào, các tế bào phân chia và kéo dài mạnh hơn, tạo điều kiện cho rễ uốn cong về phía đó. Ở môi trường có nước phân bố đồng đều, rễ cây không chịu ảnh hưởng của sự chênh lệch độ ẩm, nên sinh trưởng tỏa đều.
Giải Câu hỏi 2d trang 101 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Để chứng minh tính ứng động ở thực vật, có thể thay cây trinh nữ bằng cây nào khác? Hãy thiết kế thí nghiệm chứng minh tính ứng động đối với loài cây đó.
Có thể thay cây trinh nữ bằng cây họ đậu hoặc cây hoa mười giờ, những loài thực vật có hiện tượng ứng động rõ ràng.
Thiết kế thí nghiệm chứng minh tính ứng động ở cây hoa mười giờ:
Chuẩn bị: Chọn một cây hoa mười giờ khỏe mạnh trồng trong chậu và đặt ở nơi có ánh sáng tự nhiên.
Theo dõi: Quan sát sự nở hoa và thời gian trong ngày. Ghi lại thời gian nở hoa và đóng hoa trong một khoảng thời gian nhất định.
Phân tích: Kết quả sẽ cho thấy hoa mười giờ nở vào thời điểm nhất định trong ngày (thường khoảng 10 giờ sáng) và đóng lại khi điều kiện ánh sáng hoặc nhiệt độ thay đổi.
Giải thích: Hiện tượng ứng động ở cây hoa mười giờ là kết quả của các tín hiệu sinh học phản ứng với ánh sáng và nhiệt độ, điều hòa bởi đồng hồ sinh học bên trong thực vật.
Giải Câu hỏi 2e trang 101 SGK Sinh học 11 Chân trời sáng tạo – CTST
Khi trồng các loài cây thân leo, nếu không làm cọc, giàn,... thì thân cây sẽ sinh trưởng như thế nào? Giải thích.
Khi không làm cọc, giàn hoặc các giá đỡ, cây thân leo vẫn có thể sinh trưởng nhưng sẽ bò sát mặt đất hoặc leo lên các vật thể gần đó, nếu có.
Giải thích: Cây thân leo có khả năng sinh trưởng đặc biệt nhờ cơ chế hướng tiếp xúc (hướng xúc giác). Khi không có giá đỡ, các tua cuốn hoặc thân cây không tìm thấy điểm bám, nên chúng sẽ phát triển theo chiều ngang hoặc hướng về bất kỳ vật thể nào mà chúng chạm phải. Nếu không có vật thể nào trong tầm bám, cây sẽ sinh trưởng chậm và không đạt chiều cao tối ưu.
Ngoài ra, sự phát triển sát đất làm giảm khả năng tiếp nhận ánh sáng của lá, ảnh hưởng tiêu cực đến quá trình quang hợp. Điều này giải thích tại sao việc cung cấp giá đỡ cho cây thân leo là cần thiết để chúng phát triển mạnh mẽ và đạt năng suất cao.
