CH1: Tìm và cho biết công dụng của dấu chấm phẩy trong đoạn văn sau:
Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ: vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cơn bão, vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồi. Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém: gọi gió, gió đến; hô mưa, mưa về. Người ta gọi chàng là Thuỷ Tỉnh.
CH2: Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) có dùng dấu chấm phẩy.
NGHĨA CỦA TỪ NGỮ
CH3: Trong truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh, nhân vật Thủy Tinh còn được gọi là “Thần nước”. Trong tiếng Việt có nhiều từ có yếu tố thuỷ như Thuỷ trong Thuỷ Tinh, có nghĩa là nước. Tìm một số từ có yếu tố thuỷ được dùng theo nghĩa như vậy và giải thích ngắn gọn nghĩa của những từ đó.
CH4: Giải thích nghĩa của các thành ngữ sau: hô mưa gọi gió, oán nặng thù sâu. Trong mỗi thành ngữ, các từ ngữ được sắp xếp theo kiểu đan xen: hô - gọi, mưa - gió, oán - thù, nặng - sâu. Hãy tìm thêm một số thành ngữ được tạo nên bằng cách đan xen các từ ngữ theo cách tương tự.
BIỆN PHÁP TU TỪ
CH5: Tìm những câu văn có sử dụng biện pháp tu từ điệp từ, điệp ngữ trong văn bản Sơn Tinh Thủy Tinh (Huỳnh Lý) kể và nêu tác dụng của biện pháp tu từ này.
Phần II. Trả lời câu hỏi
PHẦN I. CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
DẤU CÂU
CH1: Tìm và cho biết công dụng của dấu chấm phẩy trong đoạn văn sau:
Một người ở vùng núi Tản Viên có tài lạ: vẫy tay về phía đông, phía đông nổi cơn bão, vẫy tay về phía tây, phía tây mọc lên từng dãy núi đồi. Người ta gọi chàng là Sơn Tinh. Một người ở miền biển, tài năng cũng không kém: gọi gió, gió đến; hô mưa, mưa về. Người ta gọi chàng là Thủy Tỉnh.
Dấu chấm phẩy trong câu văn trên dùng để phân biệt rạch ròi hai ý trong cùng một câu dài, giúp câu rõ ràng hơn. Ở đây, dấu chấm phẩy ngăn cách hai ý: gọi gió, gió đến và hô mưa, mưa về, làm cho câu mạch lạc và dễ hiểu.
CH2: Viết đoạn văn (khoảng 5-7 câu) có dùng dấu chấm phẩy.
Hôm nay, trời rất đẹp; không khí trong lành và mát mẻ. Các em nhỏ vui chơi dưới gốc cây; người lớn trò chuyện sôi nổi trong sân nhà. Xa xa, cánh đồng lúa chín vàng rực; từng đàn chim bay lượn trên bầu trời xanh ngắt. Mọi người ai cũng vui vẻ, hân hoan đón chào một ngày mới.
NGHĨA CỦA TỪ NGỮ
CH3: Trong truyện Sơn Tinh, Thủy Tinh, nhân vật Thủy Tinh còn được gọi là “Thần nước”. Trong tiếng Việt có nhiều từ có yếu tố thủy như Thủy trong Thủy Tinh, có nghĩa là nước. Tìm một số từ có yếu tố thủy được dùng theo nghĩa như vậy và giải thích ngắn gọn nghĩa của những từ đó.
Thủy điện: Điện năng được tạo ra từ sức nước.
Thủy triều: Hiện tượng nước biển dâng lên hoặc rút xuống theo chu kỳ.
Thủy sản: Các loài sinh vật sống dưới nước được con người khai thác để sử dụng.
Thủy lợi: Công trình hoặc phương pháp dẫn nước để tưới tiêu cho nông nghiệp.
Thủy quân: Lực lượng quân đội chiến đấu trên sông, biển.
CH4: Giải thích nghĩa của các thành ngữ sau: hô mưa gọi gió, oán nặng thù sâu. Trong mỗi thành ngữ, các từ ngữ được sắp xếp theo kiểu đan xen: hô - gọi, mưa - gió, oán - thù, nặng - sâu. Hãy tìm thêm một số thành ngữ được tạo nên bằng cách đan xen các từ ngữ theo cách tương tự.
Hô mưa gọi gió: Chỉ quyền năng hoặc sức mạnh phi thường có thể điều khiển thiên nhiên.
Oán nặng thù sâu: Chỉ sự thù hận rất lớn, khó hóa giải.
Một số thành ngữ có cấu trúc đan xen tương tự:
Nói ngược làm xuôi: Lời nói và hành động không đồng nhất.
Lên thác xuống ghềnh: Chỉ những khó khăn, nguy hiểm liên tục xảy ra.
Kẻ tám lạng, người nửa cân: Hai bên ngang tài ngang sức.
Công cha nghĩa mẹ: Chỉ công ơn sinh thành và dưỡng dục của cha mẹ.
BIỆN PHÁP TU TỪ
CH5: Tìm những câu văn có sử dụng biện pháp tu từ điệp từ, điệp ngữ trong văn bản Sơn Tinh Thủy Tinh (Huỳnh Lý) kể và nêu tác dụng của biện pháp tu từ này.
Câu văn sử dụng điệp từ, điệp ngữ:
"Thủy Tinh dâng nước lên cao, Sơn Tinh lại làm núi cao hơn. Thủy Tinh dâng nước lên cao nữa, Sơn Tinh lại làm núi cao hơn nữa."
Tác dụng:
Biện pháp điệp từ, điệp ngữ dâng nước lên cao và làm núi cao hơn nhấn mạnh cuộc giao tranh quyết liệt, không khoan nhượng giữa Sơn Tinh và Thủy Tinh. Đồng thời, điều này cũng làm nổi bật sức mạnh và sự kiên cường của Sơn Tinh khi chống lại Thủy Tinh, tạo ấn tượng mạnh mẽ cho người đọc.
