BÀI 1: NƯỚC NGA VÀ LIÊN XÔ TỪ NĂM 1918 ĐẾN NĂM 1945
PHẦN I: CÁC CÂU HỎI TRONG SGK
MỞ ĐẦU
Hình ảnh dưới đây là nhà máy thủy điện lớn nhất của châu Âu vào những năm 30 của thế kỷ XX, một trong những thành tựu đáng chú ý của Liên Xô trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội. Không chỉ trong lĩnh vực công nghiệp, Liên Xô còn đạt được nhiều thành tựu nổi bật trong các lĩnh vực khác như khoa học, văn hóa, và giáo dục. Hãy chia sẻ thêm một số thành tựu của Liên Xô mà bạn biết.
1. NƯỚC NGA XÔ VIẾT TỪ NĂM 1918 ĐẾN NĂM 1922
Câu hỏi: Trình bày những nét chính về tình hình nước Nga Xô viết từ năm 1918 đến năm 1922.
Lời giải chi tiết:
Sau thắng lợi của Cách mạng Tháng Mười năm 1917, nước Nga Xô viết gặp phải sự tấn công vũ trang từ quân đội của 14 đế quốc kết hợp với các lực lượng phản cách mạng trong nước.
Từ năm 1918 đến 1920, Nga phải đối mặt với cuộc chiến tranh cách mạng, chiến đấu chống lại các thế lực thù địch trong và ngoài nước.
Năm 1919, Xô viết thực hiện "Chính sách cộng sản thời chiến" nhằm tập trung vào việc kiểm soát các ngành kinh tế chủ chốt như ngân hàng, đường sắt, và ngoại thương.
Đến cuối năm 1920, Hồng quân dưới sự chỉ huy của Đảng Bôn-sê-vích đã đánh bại các lực lượng ngoại xâm và phản động trong nước, bảo vệ chính quyền cách mạng. Chính quyền Xô viết đã thực hiện các cải cách xã hội, đảm bảo quyền tự do dân chủ, và quyền tự quyết cho các dân tộc.
Tháng 3 năm 1921, Đảng Bôn-sê-vích quyết định thực hiện "Chính sách kinh tế mới" (NEP), giúp ổn định nền kinh tế, vượt qua khủng hoảng và cải thiện đời sống nhân dân.
2. LIÊN XÔ TỪ NĂM 1922 ĐẾN NĂM 1945
Câu hỏi 1: Trình bày những thành tựu tiêu biểu trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1925 – 1941).
Lời giải chi tiết:
Kinh tế:
Liên Xô đã trở thành một cường quốc công nghiệp, sản xuất công nghiệp chiếm hơn 70% tổng sản phẩm quốc dân. Liên Xô dẫn đầu về sản lượng công nghiệp ở châu Âu và đứng thứ hai trên thế giới chỉ sau Mỹ.
Công cuộc tập thể hóa nông nghiệp hoàn thành, sản xuất nông nghiệp được cơ giới hóa với quy mô lớn.
Xã hội, văn hóa, giáo dục:
Xóa bỏ hoàn toàn giai cấp bóc lột, chỉ còn lại hai giai cấp lao động là công nhân và nông dân tập thể, cùng tầng lớp trí thức xã hội chủ nghĩa.
Nạn mù chữ được xóa bỏ, hệ thống giáo dục được xây dựng thống nhất, và phổ cập Trung học cơ sở ở các thành phố.
Liên Xô đạt được nhiều thành tựu trong các lĩnh vực khoa học tự nhiên, khoa học xã hội, và văn học nghệ thuật, tạo nên một nền văn hóa và khoa học tiên tiến.
Câu hỏi 2: Trình bày một số hạn chế của công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (trước năm 1941).
Lời giải chi tiết:
Trong quá trình tập thể hóa nông nghiệp, chính quyền Xô viết đã nóng vội và thiếu dân chủ. Việc áp đặt hình thức nông nghiệp tập thể đã dẫn đến nhiều sai lầm, gây khó khăn cho nông dân và đôi khi xảy ra xung đột.
Liên Xô chưa chú trọng đúng mức đến việc nâng cao đời sống của người dân, đặc biệt là ở nông thôn, khi những khó khăn về lương thực và vật chất vẫn tồn tại trong nhiều năm.
Lĩnh vực
Thành tựu tiêu biểu
Hạn chế
Chính trị
Liên bang Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Xô viết được thành lập.
- Nóng vội, thiếu dân chủ trong quá trình tập thể hóa nông nghiệp.
Kinh tế
- Trở thành cường quốc công nghiệp.
- Sản xuất công nghiệp chiếm hơn 70% tổng sản phẩm quốc dân.
- Tập thể hóa nông nghiệp với quy mô lớn.
- Thiếu chú trọng đến đời sống người dân, đặc biệt ở nông thôn.
Xã hội, văn hóa, giáo dục
- Giai cấp bóc lột bị xóa bỏ.
- Còn nhiều khó khăn trong việc nâng cao chất lượng đời sống.
- Nạn mù chữ được xóa bỏ.
- Hệ thống giáo dục được phổ cập và thống nhất.
LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
Câu hỏi: Hoàn thành bảng sau về những thành tựu tiêu biểu và hạn chế trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (trước năm 1941).
Câu hỏi: Trong công cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1925 – 1941), em ấn tượng nhất với thành tựu gì?
Lời giải chi tiết:
Trong quá trình xây dựng chủ nghĩa xã hội, thành tựu về kinh tế là điều em ấn tượng nhất. Liên Xô đã chuyển mình từ một quốc gia nông nghiệp lạc hậu thành một cường quốc công nghiệp. Đặc biệt, vào năm 1937, sản lượng công nghiệp của Liên Xô đã chiếm đến 77,4% tổng sản phẩm quốc dân, điều này khẳng định vai trò quan trọng của công nghiệp trong nền kinh tế Liên Xô. Ngoài ra, công cuộc tập thể hóa nông nghiệp cũng đạt được kết quả quan trọng, với hơn 90% diện tích đất đai được đưa vào nền nông nghiệp tập thể hóa, tạo điều kiện cho nền nông nghiệp phát triển theo hướng cơ giới hóa, hiện đại hóa.
