Phong trào Tây Sơn bùng nổ trong bối cảnh xã hội Đàng Trong vào cuối thế kỷ XVIII đầy bất ổn. Chính quyền phong kiến ngày càng suy yếu, các tầng lớp cai trị như chúa Nguyễn và quan lại tham nhũng đã không thể duy trì được ổn định xã hội. Sự áp bức của giai cấp địa chủ và nạn cướp bóc ruộng đất từ các cường hào đã đẩy nhân dân vào tình cảnh cực khổ. Chính quyền Đàng Trong không thể giải quyết được các vấn đề này, khiến cho dân chúng, đặc biệt là nông dân, đứng lên đấu tranh. Điều này tạo ra môi trường thuận lợi cho phong trào Tây Sơn, dưới sự lãnh đạo của ba anh em Nguyễn Nhạc, Nguyễn Huệ, Nguyễn Lữ.
CH2: Tại sao phong trào Tây Sơn được nhân dân Đàng Trong ủng hộ?
Phong trào Tây Sơn được nhân dân Đàng Trong ủng hộ vì nó đại diện cho sự phản kháng mạnh mẽ đối với chính quyền bất lực và tàn ác của chúa Nguyễn. Khi phong trào Tây Sơn khởi nghĩa, họ mang theo khẩu hiệu "phù Lê diệt Mạc", điều này thu hút được sự đồng tình của các tầng lớp nhân dân vì họ muốn xóa bỏ chế độ phong kiến mục nát và cải thiện cuộc sống khó khăn. Hơn nữa, các cuộc khởi nghĩa của Tây Sơn cũng thể hiện ý chí và quyết tâm chống áp bức, bảo vệ quyền lợi cho nông dân và các tầng lớp yếu thế trong xã hội.
2. NHỮNG THẮNG LỢI TIÊU BIỂU CỦA PHONG TRÀO TÂY SƠN.
a) Lật đổ chúa Nguyễn và chính quyền Lê - Trịnh:
Phong trào Tây Sơn đã thành công trong việc lật đổ chúa Nguyễn và chính quyền Lê - Trịnh. Cuối năm 1774, nghĩa quân Tây Sơn đã kiểm soát một vùng rộng lớn, từ Quảng Nam đến Bình Thuận. Quân Trịnh và quân Nguyễn liên tiếp thất bại trong việc bảo vệ quyền lực của mình. Tây Sơn đã tiến hành các cuộc tấn công vào thành Phú Xuân và Gia Định, tiêu diệt các thế lực phong kiến Lê - Trịnh, lập nên một chế độ mới tại Đàng Trong và Đàng Ngoài.
b) Chiến thắng quân xâm lược Xiêm (1785):
Năm 1785, quân Xiêm xâm lược và chiếm đóng các khu vực miền Tây Nam Bộ, nhưng quân Tây Sơn dưới sự chỉ huy của Nguyễn Huệ đã đánh bại hoàn toàn quân Xiêm trong trận Rạch Gầm - Xoài Mút. Nguyễn Huệ đã sử dụng chiến thuật mai phục, tấn công từ nhiều hướng vào đội hình quân Xiêm, tiêu diệt gần 4 vạn quân, giải phóng Gia Định và bảo vệ vững chắc đất đai của Đại Việt.
c) Quang Trung đại phá quân Thanh (năm 1789):
Năm 1789, vua Quang Trung (Nguyễn Huệ) đã chỉ huy quân Tây Sơn đánh bại 29 vạn quân Thanh xâm lược trong trận Ngọc Hồi - Đống Đa. Với chiến thuật táo bạo và quyết tâm cao, quân Tây Sơn vượt qua các đồn quân Thanh, đánh bại quân địch trong vòng 5 ngày đêm. Đây là chiến thắng vĩ đại, khẳng định quyền tự chủ của Đại Việt và đập tan tham vọng xâm lược của triều đình nhà Thanh.
3. NGUYÊN NHÂN THẮNG LỢI VÀ Ý NGHĨA LỊCH SỬ CỦA PHONG TRÀO TÂY SƠN.
CH1: Nguyên nhân thắng lợi của phong trào Tây Sơn:
Nguyên nhân thắng lợi của phong trào Tây Sơn bao gồm:
Ý chí đấu tranh kiên cường, quyết tâm bảo vệ đất nước, chống áp bức bóc lột của nhân dân và sự đoàn kết của lực lượng nghĩa quân.
Sự lãnh đạo tài tình của Nguyễn Huệ, người đã biết tận dụng mọi nguồn lực, xây dựng một chiến lược hợp lý để chiến thắng những thế lực mạnh mẽ.
Quân đội Tây Sơn được tổ chức chặt chẽ, có sự phối hợp tốt giữa bộ binh và hải quân.
CH2: Ý nghĩa lịch sử của phong trào Tây Sơn:
Phong trào Tây Sơn có ý nghĩa lịch sử sâu sắc đối với dân tộc Việt Nam:
Đưa đất nước thoát khỏi sự phân chia và thống trị của các tập đoàn phong kiến Nguyễn - Trịnh - Lê, mở ra cơ hội cho sự thống nhất quốc gia.
Đảm bảo nền độc lập dân tộc, đánh bại các cuộc xâm lược của quân Thanh và quân Xiêm, khẳng định quyền tự chủ của Đại Việt.
Nguyễn Huệ - Quang Trung đã có công lớn trong việc thống nhất đất nước, bảo vệ nền độc lập và tạo dựng một nền tảng cho sự phát triển của Đại Việt.
LUYỆN TẬP - VẬN DỤNG
CH1: Trình bày khái quát tình hình xã hội Đàng Trong nửa sau thế kỷ XVIII.
Triều đình: Suy yếu, tham nhũng, quan lại không quan tâm đến triều chính.
Quan lại: Tham nhũng, bóc lột dân chúng, mua quan bán tước phổ biến.
Nông dân: Bị bóc lột, mất đất đai, phải nộp nhiều thuế và lao dịch nặng nề.
Các tầng lớp khác: Các thương nhân, thợ thủ công, dân tộc thiểu số bất bình, phải chịu áp bức và nộp sản phẩm nông lâm sản cho chính quyền.
Cuộc kháng chiến
Thời gian
Trận đánh quyết định
Chống quân xâm lược Xiêm
1784 - 1785
Trận Rạch Gầm - Xoài Mút
Chống quân xâm lược Thanh
1789
Trận Ngọc Hồi – Đống Đa
CH2: Hoàn thành bảng tóm tắt về hai cuộc kháng chiến chống ngoại xâm do Nguyễn Huệ - Quang Trung lãnh đạo.
CH3: Viết về một di tích lịch sử liên quan đến phong trào Tây Sơn.
Gợi ý: Một trong những di tích lịch sử nổi bật liên quan đến phong trào Tây Sơn là Bảo tàng Quang Trung. Đây là nơi trưng bày các hiện vật, tư liệu về phong trào Tây Sơn và công lao của vua Quang Trung. Đặt tại vị trí cũ của nhà Tây Sơn, Bảo tàng có tượng đài vua Quang Trung và nhiều tài liệu quý giá giúp chúng ta hiểu rõ hơn về lịch sử và các chiến thắng huy hoàng của phong trào.
