1. QUÁ TRÌNH THÀNH LẬP, PHÁT TRIỂN VÀ SUY VONG CỦA VƯƠNG QUỐC PHÙ NAM.
CH: Em hãy nêu quá trình hình thành, phát triển và suy vong của vương quốc Phù Nam.
2. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ VÀ TỔ CHỨC XÃ HỘI.
CH:
Em hãy nêu những hoạt động kinh tế chính của cư dân Phù Nam.
Em hãy kể tên những tầng lớp trong xã hội Phù Nam.
Chức năng chính của thành thị Óc Eo là gì? Những tầng lớp cư dân nào trong xã hội cư trú ở Óc Eo trước khi nó sụp đổ?
3. MỘT SỐ THÀNH TỰU VĂN HÓA.
CH: Dựa vào thông tin và những tư liệu bên dưới, em hãy trình bày những đặc trưng cơ bản về văn hóa vật chất và tinh thần của cư dân Phù Nam.
LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
LUYỆN TẬP
Câu 1: Em hãy xác định các mốc thời gian (theo thế kỉ) trong sơ đồ bên dưới về quá trình hình thành, phát triển và sụp đổ của vương quốc Phù Nam.
Câu 2: Tổ chức xã hội của Phù Nam có gì giống và khác so với tổ chức xã hội của Champa?
VẬN DỤNG
Câu 3: Theo em, nét văn hóa nào của cư dân cổ Phù Nam còn được lưu giữ trong đời sống của người Nam Bộ hiện nay?
PHẦN II: 5 PHÚT GIẢI BÀI.
1. QUÁ TRÌNH THÀNH LẬP, PHÁT TRIỂN VÀ SUY VONG CỦA VƯƠNG QUỐC PHÙ NAM.
CH: Quá trình hình thành, phát triển và suy vong của vương quốc Phù Nam:
Hình thành: Vương quốc Phù Nam bắt đầu hình thành vào khoảng cuối thế kỷ II (khoảng năm 192) từ khu vực văn hóa Óc Eo. Thủ lĩnh địa phương Khu Liên đã lãnh đạo nhân dân Phù Nam đánh bại các thế lực ngoại xâm và giành độc lập.
Phát triển: Vương quốc Phù Nam phát triển mạnh từ thế kỷ III đến thế kỷ V, trở thành một trong những quốc gia có ảnh hưởng lớn trong khu vực Đông Nam Á. Nó là trung tâm giao thương và văn hóa, kết nối với các nền văn hóa lớn như Ấn Độ và Trung Quốc. Vào thế kỷ III, Phù Nam đã mở rộng lãnh thổ và thiết lập mối quan hệ giao thương rộng khắp.
Suy vong: Đến thế kỷ VI, vương quốc Phù Nam bắt đầu suy yếu dần và cuối cùng bị Chân Lạp thôn tính. Sự suy tàn của vương quốc này đã diễn ra vào đầu thế kỷ VII, đánh dấu sự kết thúc của một trong những vương quốc mạnh mẽ nhất Đông Nam Á thời kỳ bấy giờ.
2. HOẠT ĐỘNG KINH TẾ VÀ TỔ CHỨC XÃ HỘI.
CH: Những hoạt động kinh tế chính của cư dân Phù Nam:
Nông nghiệp: Cư dân Phù Nam chủ yếu sống bằng nghề trồng lúa. Họ phát triển nhiều loại ruộng khác nhau và có kỹ thuật canh tác hiệu quả với sự hỗ trợ của công cụ lao động bằng sắt và sức kéo của trâu bò. Lúa là nguồn lương thực chính của vương quốc này.
Thủ công nghiệp: Phù Nam có các nghề thủ công độc đáo, bao gồm sản xuất đồ gốm, chế tác vàng bạc và làm đồ trang sức.
Giao thương và buôn bán: Vương quốc Phù Nam là một trung tâm giao thương quốc tế, trao đổi sản phẩm với các thương nhân từ Ấn Độ, Trung Quốc, Ả Rập và các nước Đông Nam Á.
Những tầng lớp trong xã hội Phù Nam:
Vua: Người đứng đầu vương quốc, có quyền lực tối cao.
Quý tộc và tu sĩ: Tầng lớp quý tộc có vai trò quan trọng trong chính trị và xã hội. Tu sĩ chịu trách nhiệm về tín ngưỡng và tôn giáo.
Nông dân: Là lực lượng lao động chủ yếu trong xã hội, làm nông nghiệp và đánh bắt cá.
Thương nhân: Tầng lớp thương nhân đóng vai trò quan trọng trong phát triển kinh tế, chuyên giao thương và buôn bán sản phẩm.
Thợ thủ công: Chuyên sản xuất đồ vật, đặc biệt là đồ gốm, vàng bạc, trang sức.
Chức năng chính của thành thị Óc Eo:
Óc Eo là một thương cảng quan trọng, nơi diễn ra các hoạt động giao thương sầm uất. Đây là nơi kết nối các tuyến đường thương mại trong khu vực, thúc đẩy sự phát triển kinh tế của Phù Nam. Tầng lớp cư dân trong xã hội Phù Nam, như thương nhân và thợ thủ công, sống và làm việc tại Óc Eo, là những người đóng vai trò chủ yếu trong sự thịnh vượng của thành thị này.
3. MỘT SỐ THÀNH TỰU VĂN HÓA.
CH: Những đặc trưng cơ bản về văn hóa vật chất và tinh thần của cư dân Phù Nam:
Đời sống vật chất:
Ăn uống: Lương thực chủ yếu là thóc, gạo nếp và gạo tẻ. Cư dân Phù Nam còn trồng các loại cây như khoai, sắn và đánh bắt nhiều loại cá, thịt, rau, củ.
Nơi ở: Tập quán sống chủ yếu ở nhà sàn.
Trang phục: Phụ nữ mặc áo và váy, nam giới đóng khố.
Đời sống tinh thần:
Tín ngưỡng: Sùng bái các yếu tố tự nhiên như thần Mặt Trời, thần Sông, thần Núi và các lễ hội phồn thực.
Tín ngưỡng thờ cúng tổ tiên: Cư dân Phù Nam rất coi trọng việc thờ cúng tổ tiên và các anh hùng dân tộc.
Văn hóa dân gian: Các tục lệ như cưới xin, ma chay, tổ chức lễ hội, và đặc biệt là hội mùa.
Tập quán: Nhuộm răng đen, xăm mình, ăn trầu, đeo trang sức là những nét đặc trưng của người Phù Nam.
LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
LUYỆN TẬP
Câu 1: Xác định các mốc thời gian (theo thế kỷ) trong sơ đồ:
Thành lập: Cuối thế kỷ II (năm 192)
Phát triển: từ thế kỷ III đến thế kỷ V
Suy yếu: thế kỷ VI
Sụp đổ: Cuối thế kỷ VII
Câu 2: So sánh tổ chức xã hội của Champa và Phù Nam:
Giống nhau: Cả hai đều có hệ thống tổ chức xã hội với vua đứng đầu, dưới vua có nhiều tầng lớp như quý tộc, nông dân, thương nhân, thợ thủ công.
Khác nhau: Với Champa, nông nghiệp chiếm ưu thế, nên nông dân đóng vai trò quan trọng. Tuy nhiên, ở Phù Nam, ngoài nông nghiệp, buôn bán và thủ công nghiệp phát triển mạnh, khiến tầng lớp thương nhân, quý tộc và thợ thủ công có vai trò cao hơn trong xã hội.
VẬN DỤNG
Câu 3: Nét văn hóa của cư dân cổ Phù Nam vẫn được lưu giữ trong đời sống người Nam Bộ hiện nay như:
Nhà sàn: Đây là kiểu nhà phổ biến trong xã hội Phù Nam, hiện nay vẫn tồn tại ở một số vùng Nam Bộ.
Di tích văn hóa: Bia Đồng Tháp Mười với chữ Phạn, tượng Phật và các sản phẩm kim hoàn là những minh chứng còn sót lại từ thời Phù Nam.
Các lễ hội truyền thống, những hoạt động tín ngưỡng dân gian, như thờ cúng tổ tiên, lễ hội mùa, vẫn tồn tại và phát triển trong đời sống văn hóa hiện nay.
