a. Những biểu hiện nào cho thấy chính sách đồng hóa của các triều đại phong kiến phương Bắc đối với nước ta là thất bại?
Người Việt vẫn sử dụng và truyền lại tiếng mẹ đẻ, không bị thay thế bởi tiếng Hán.
Các tín ngưỡng truyền thống như thờ cúng tổ tiên, thờ thần tự nhiên vẫn được duy trì và phát triển.
Nhiều phong tục tập quán như nhuộm răng, ăn trầu, búi tóc, xăm mình, làm bánh chưng, bánh giầy vẫn giữ nguyên.
b. Phong tục ăn trầu theo ghi chép của Lê Quý Đôn (tư liệu 17.3) có từ thời kỳ nào trong lịch sử Việt Nam? Hiện nay phong tục này còn tồn tại không?
Theo Lê Quý Đôn, phong tục ăn trầu xuất hiện vào thế kỷ IV (năm 304).
Hiện nay, phong tục này vẫn tồn tại nhưng không phổ biến, chủ yếu ở người cao tuổi tại một số vùng quê. Tuy nhiên, trầu cau vẫn được giữ trong các nghi lễ truyền thống như cưới hỏi, thể hiện giá trị văn hóa sâu sắc.
2. Phát triển văn hóa dân tộc
Câu hỏi: Nhân dân ta đã làm gì để phát triển văn hóa dân tộc trong hơn ngàn năm Bắc thuộc?
Tiếp thu có chọn lọc văn hóa Trung Quốc:
Hòa nhập Phật giáo và Đạo giáo vào tín ngưỡng dân gian, làm phong phú thêm đời sống tinh thần.
Tiếp nhận chữ Hán nhưng giữ nguyên tiếng Việt làm ngôn ngữ chủ đạo, phát triển từ Hán-Việt làm giàu ngôn ngữ dân tộc.
Ứng dụng kỹ thuật tiên tiến:
Học hỏi các kỹ thuật từ Trung Quốc như làm giấy, dệt lụa, đúc tiền, và bón phân Bắc.
Phát triển nghề thủ công, nâng cao tay nghề trong đúc đồng, làm gốm, chạm khảm.
Kết hợp và sáng tạo:
Nghệ thuật tạo hình gốm như khay gốm Lạch Trường với hoa văn Đông Sơn kết hợp phong cách Trung Quốc thể hiện sự sáng tạo của người Việt.
LUYỆN TẬP – VẬN DỤNG
LUYỆN TẬP
Câu 1: Tại sao khoảng thời gian từ năm 179 TCN đến năm 938 được gọi là thời Bắc thuộc?
Đây là giai đoạn Việt Nam chịu sự đô hộ và cai trị của các triều đại phong kiến Trung Quốc.
Câu 2: Những phong tục tập quán nào của người Việt được bảo tồn suốt thời Bắc thuộc và vẫn hiện diện trong đời sống văn hóa ngày nay?
Thờ cúng tổ tiên.
Tổ chức lễ hội truyền thống hàng năm.
Các phong tục như ăn trầu, chôn người chết trong quan tài vẫn tồn tại trong văn hóa ngày nay.
Câu 3: Việc khay gốm Lạch Trường trang trí hoa văn Đông Sơn kết hợp nghệ thuật tạo hình Trung Quốc thể hiện điều gì?
Sự tiếp thu có chọn lọc văn hóa Trung Quốc của người Việt trong thời kỳ Bắc thuộc.
Khẳng định bản sắc dân tộc qua việc sáng tạo và hòa nhập văn hóa.
VẬN DỤNG
Câu 4: Tiếng nói có vai trò như thế nào trong việc gìn giữ và phát triển bản sắc văn hóa dân tộc? Em có suy nghĩ gì về hiện tượng nhiều học sinh pha tiếng nước ngoài vào tiếng Việt khi giao tiếp?
Vai trò của tiếng nói:
Tiếng Việt là biểu tượng của bản sắc dân tộc, chứa đựng hồn cốt, giá trị văn hóa và tư duy của người Việt.
Việc duy trì tiếng nói giúp bảo tồn truyền thống, lịch sử và kết nối các thế hệ người Việt.
Suy nghĩ về hiện tượng pha tiếng nước ngoài:
Việc sử dụng ngôn ngữ nước ngoài khi giao tiếp có thể giúp hội nhập quốc tế, nhưng lạm dụng hoặc pha trộn thiếu ý thức làm giảm giá trị và sự trong sáng của tiếng Việt.
Cần trân trọng và sử dụng tiếng Việt đúng chuẩn để giữ gìn và phát triển bản sắc văn hóa.
KẾT LUẬN
Thời kỳ Bắc thuộc là một giai đoạn quan trọng trong lịch sử Việt Nam, khi dân tộc ta không chỉ chống lại ách đô hộ mà còn đấu tranh để bảo tồn và phát triển văn hóa riêng. Những phong tục truyền thống như thờ cúng tổ tiên, ăn trầu, hay việc sáng tạo nghệ thuật như khay gốm Lạch Trường là minh chứng cho sự kiên cường và sáng tạo của người Việt. Việc giữ gìn tiếng nói và bản sắc văn hóa là nhiệm vụ quan trọng để bảo vệ giá trị dân tộc trước thách thức của thời đại.
