Em hiểu như thế nào về lời chia sẻ sau đây của nhạc sĩ Trịnh Công Sơn?
“Giận hờn, trách móc mà làm gì bởi vì cuộc đời sẽ xoá hết những vết bầm trong tâm hồn chúng ta nếu lòng ta biết độ lượng. Ta biết tha thứ những điều nhỏ thì cuộc đời sẽ tha thứ cho ta những điều lớn hơn”
KHÁM PHÁ
1. Khái niệm, biểu hiện và giá trị của khoan dung
Em hãy đọc các thông tin sau và trả lời câu hỏi:
a. Em hãy nêu những việc làm của Bình Định vương Lê Lợi đối với quân Minh. Những việc làm đó thể hiện truyền thống nào của dân tộc Việt Nam? Nêu ý nghĩa của những việc làm đó.
b. Em hãy tìm những chi tiết thể hiện lòng khoan dung của Bác Hồ trong thông tin 2 và nêu ý nghĩa của lòng khoan dung đó
c. Theo em, thế nào là lòng khoan dung? Hãy nêu những biểu hiện và ý nghĩa của lòng khoan dung trong cuộc sống
2. Thực hiện những việc làm thể hiện sự khoan dung trong cuộc sống
Em hãy quan sát các hình ảnh, kết hợp đọc những trường hợp sau để trả lời câu hỏi:
a. Dựa và biểu hiện của lòng khoan dung, em có nhận xét gì về lời nói, việc làm của các chủ thể trong những hình ảnh, trường hợp trên?
b. Em có lời khuyên gì đối với những chủ thể thiếu khoan dung trong những hình ảnh và trường hợp trên?
c. Theo em, để có lòng khoan dung, chúng ta cần làm gì?
LUYỆN TẬP
Câu 1: Em hãy tìm những câu ca dao, tục ngữ, thành ngữ, danh ngôn về lòng khoan dung, từ đó xác định biểu hiện, ý nghĩa và rút ra bài học về lòng khoan dung?
Câu 2: Em đồng tình/không đồng tình với ý kiến nào dưới đây về lòng khoan dung? Vì sao?
a. Khoan dung là bỏ qua mọi lỗi lầm của người khác
b. Không biết tha thứ cho bản thân mình là không khoan dung
c. Khoan dung là phải quyết liệt phê phán tất cả những người mắc sai lầm
d. Khoan dung là chấp nhận mọi sở thích, thói quen của người khác
Câu 3: Từ câu danh ngôn dưới đây, em hãy viết một đoạn văn về tác hại của sự thiếu khoan dung trong cuộc sống:
“Không khoan dung cũng là một hình thức bạo lực và là trở ngại cho sự phát triển của một tinh thần dân chủ thật sự”
Câu 4: Em hãy đọc các tình huống sau để trả lời câu hỏi:
a. D luôn cảm thấy day dứt vì đã mắc lỗi với ông nội. Bây giờ, ông đã mất, D càng cảm thấy ân hận vì không còn cơ hội để nhận lỗi với ông nữa.
Nếu là bạn của D, em sẽ khuyên D điều gì?
b. Do không tìm hiểu kỹ, Q nói vói thầy giáo rằng P làm hỏng thiết bị của phòng thí nghiệm. Bị phê bình oan, P giận và nói sẽ không bao giờ chơi với Q nữa. Cuối năm học, Q cùng gia đình chuyển tới nơi khác. Trước khi đi, Q nhắn tin muốn gặp để chào và xin lỗi P. Khi ấy, P vẫn còn giận Q nên băn khoăn không biết có nên gặp Q không.
Theo em, P nên làm gì?
c. K rủ T tham gia một nhóm bạn. Trong nhóm đó có một số người hay bình luận khiếm nhã về trang phục, hình dáng và đời tư của người khác.
Câu 5: Em hãy nêu một số tình huống thường gặp trong cuộc sống đòi hỏi lòng khoan dung và đưa ra cách ứng xử theo bảng gợi ý sau:
Không gian
Tình huống
Cách ứng xử
Gia đình
Nhà trường
Xã hội
VẬN DỤNG
Câu 1: Em hãy thiết kế một sản phẩm (bức tranh, thông điệp, tiểu phẩm, đoạn thơ,…) về vai trò của lòng khoan dung trong cuộc sống và chia sẻ ý nghĩa của sản phẩm đó.
Câu 2: Em hãy viết một bức thư gửi tới người mà em cảm thấy ân hận khi đã từng cư xử thiếu khoan dung với họ.
PHẦN II: LỜI GIẢI
MỞ ĐẦU
Nhạc sĩ Trịnh Công Sơn nhấn mạnh tầm quan trọng của lòng khoan dung và tha thứ trong cuộc sống. Theo ông, việc giữ mãi những giận hờn, trách móc không mang lại lợi ích gì, mà chỉ làm tổn thương tâm hồn. Khi biết tha thứ, con người không chỉ tìm được sự bình yên trong tâm hồn mà còn xây dựng được mối quan hệ hài hòa với xã hội. Tha thứ những điều nhỏ cũng giúp chúng ta được tha thứ những điều lớn hơn, bởi sự độ lượng là cầu nối giữa con người với con người.
KHÁM PHÁ
1. Khái niệm, biểu hiện và giá trị của khoan dung
a. Bình Định vương Lê Lợi đối với quân Minh đã thể hiện lòng nhân đạo sâu sắc. Sau khi giành được thắng lợi, Lê Lợi tha mạng cho quân Minh và cấp thuyền, lương thực để họ trở về nước. Việc làm này không chỉ thể hiện truyền thống nhân nghĩa của dân tộc Việt Nam mà còn góp phần dập tắt mối hiềm khích, xung đột, để lại bài học lịch sử về lòng khoan dung và ý nghĩa của sự hòa bình.
b. Lòng khoan dung của Bác Hồ được thể hiện qua việc kêu gọi “lấy tinh thần thân ái mà cảm hóa” những người từng đối lập, khuyên nhủ họ quay về sống dưới sự che chở của chính quyền cách mạng. Điều này giúp giảm bớt thù hằn, hàn gắn mối quan hệ giữa hai bên và thúc đẩy sự đoàn kết dân tộc. Lòng khoan dung của Bác Hồ tạo nên sự gắn bó, đồng thuận trong xã hội.
c. Lòng khoan dung là khả năng tha thứ và chấp nhận những lỗi lầm, sự khác biệt của người khác, miễn là họ có thiện chí sửa đổi. Biểu hiện của lòng khoan dung là biết lắng nghe, cảm thông, bỏ qua những điều nhỏ nhặt, không cố chấp hay định kiến. Lòng khoan dung làm giảm xung đột, tăng cường sự hòa hợp, mang lại cuộc sống hạnh phúc và hòa bình hơn.
2. Thực hiện những việc làm thể hiện sự khoan dung trong cuộc sống
a.
Hình ảnh 1: Bạn nữ nhận thức được lỗi lầm và cảm thấy hối lỗi. Người bạn đồng hành đã thể hiện lòng khoan dung khi an ủi và giúp bạn vượt qua cảm giác xấu hổ. Đây là biểu hiện tốt đẹp của lòng vị tha.
Hình ảnh 2: Bạn nam không chấp nhận lời xin lỗi, thể hiện sự thiếu khoan dung. Điều này có thể làm rạn nứt mối quan hệ.
Hình ảnh 3: Mọi người không chấp nhận anh H vì quá khứ sai lầm. Tuy nhiên, T đã rộng lượng tha thứ và khuyến khích anh H hòa nhập cộng đồng, thể hiện lòng khoan dung và sự độ lượng.
b. Với những người thiếu lòng khoan dung, em khuyên họ hãy học cách lắng nghe, cảm thông và suy nghĩ tích cực hơn. Tha thứ không chỉ làm dịu lòng người khác mà còn giúp bản thân sống nhẹ nhõm hơn.
c. Để có lòng khoan dung, chúng ta cần học cách lắng nghe, thấu hiểu và không cố chấp với những sai lầm của người khác. Chúng ta cũng cần rèn luyện sự đồng cảm, tôn trọng sự khác biệt và giữ thái độ cởi mở.
3. LUYỆN TẬP
Các câu ca dao, tục ngữ, danh ngôn:
“Một điều nhịn, chín điều lành.”
“Thương nhau chín bỏ làm mười.”
Những câu này khuyên nhủ con người hãy biết nhường nhịn, khoan dung để giữ gìn hòa khí và xây dựng mối quan hệ tốt đẹp. Lòng khoan dung giúp cuộc sống thêm hạnh phúc, hòa bình và tạo nên sự gắn kết trong xã hội.
Em đồng tình/không đồng tình với các ý kiến:
a. Không đồng tình. Tha thứ cần đặt trong hoàn cảnh phù hợp, khi người khác nhận ra sai lầm và sẵn sàng sửa đổi.
b. Đồng tình. Lòng khoan dung không chỉ dành cho người khác mà còn cho chính bản thân, giúp ta vượt qua những sai lầm và tiến bước.
c. Không đồng tình. Khoan dung không đồng nghĩa với phê phán gay gắt. Thay vào đó, cần có cách tiếp cận ôn hòa, giúp người sai lầm nhận ra lỗi lầm.
d. Không đồng tình. Khoan dung không có nghĩa là chấp nhận mọi thứ, đặc biệt là những hành vi không đúng đắn. Cần biết phân biệt giữa tôn trọng và đồng thuận.
4. Đoạn văn về tác hại của sự thiếu khoan dung trong cuộc sống:
Thiếu lòng khoan dung là nguyên nhân của nhiều mâu thuẫn, xung đột trong xã hội. Khi không khoan dung, con người dễ rơi vào tình trạng thù ghét, định kiến và cô lập nhau. Điều này không chỉ gây tổn thương tinh thần mà còn làm mất đi cơ hội xây dựng mối quan hệ tốt đẹp. Sự thiếu khoan dung là một trở ngại lớn cho tinh thần dân chủ, vì nó không cho phép sự khác biệt được tôn trọng và không khuyến khích sự hợp tác. Một xã hội thiếu khoan dung sẽ thiếu hòa bình, sự gắn kết và khả năng phát triển bền vững.
Trả lời câu hỏi:
a. Nếu là bạn của D, em sẽ khuyên D hãy tha thứ cho bản thân, tìm cách bày tỏ tình cảm với ông nội qua những hành động thiết thực để cảm thấy thanh thản hơn.
b. P nên gặp Q để giải tỏa hiểu lầm, chấp nhận lời xin lỗi và duy trì tình bạn. Tha thứ là cách tốt nhất để xây dựng mối quan hệ tích cực.
c. T nên từ chối tham gia nhóm bạn đó và khuyên K cân nhắc lại mối quan hệ với nhóm người có hành vi không đúng đắn.
Một số tình huống trong cuộc sống đòi hỏi lòng khoan dung:
Trong gia đình: Khi anh chị em cãi nhau, thay vì tranh cãi, nên lắng nghe và giải thích để hòa giải.
Tại trường học: Khi bạn làm hỏng đồ dùng học tập của mình, thay vì trách móc, hãy nhẹ nhàng nhắc nhở và giúp bạn sửa chữa.
Trong xã hội: Khi ai đó phạm lỗi trong giao tiếp, hãy thông cảm và góp ý một cách lịch sự, thay vì chỉ trích.
VẬN DỤNG
1. Thiết kế một sản phẩm về vai trò của lòng khoan dung:
Em có thể vẽ một bức tranh về một cây đại thụ với rễ bám sâu và tán lá xum xuê, tượng trưng cho lòng khoan dung – nền tảng vững chắc giúp cuộc sống thêm tươi đẹp. Ý nghĩa của bức tranh là nhấn mạnh rằng lòng khoan dung là sức mạnh giúp hóa giải mâu thuẫn, nuôi dưỡng mối quan hệ và mang lại sự bình yên cho con người.
2. Viết thư:
Gửi Minh,
Tớ rất xin lỗi về những gì đã xảy ra giữa chúng ta. Hồi đó, tớ đã cư xử thiếu suy nghĩ, không hiểu hết cảm xúc của cậu. Tớ mong rằng cậu có thể tha thứ cho tớ, và nếu có cơ hội, chúng ta sẽ hàn gắn lại tình bạn này.
