Hiện nay, nước ta đang đẩy mạnh tái cấu trúc các ngành công nghiệp theo hướng phát triển công nghiệp xanh. Có những nhân tố nào ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp nước ta? Các ngành công nghiệp chủ yếu ở nước ta có sự phát triển và phân bố như thế nào? Tại sao nước ta hướng đến phát triển công nghiệp xanh?
1. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ CÔNG NGHIỆP
CH: Dựa vào thông tin mục a, hãy phân tích vai trò của các nhân tố tự nhiên ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành công nghiệp nước ta.
CH: Dựa vào thông tin mục b, hãy phân tích vai trò của các nhân tố kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành công nghiệp nước ta.
2. CÁC NGÀNH CÔNG NGHIỆP CHỦ YẾU
CH: Dựa vào thông tin mục a, hãy nêu khái quát sự phát triển của ngành công nghiệp nước ta.
CH: Dựa vào thông tin mục b và hình 7.1, hãy trình bày sự phát triển và phân bố của một trong các ngành công nghiệp chủ yếu ở nước ta.
3. VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP XANH
CH: Dựa vào thông tin mục 3, hãy giải thích tại sao cần phát triển công nghiệp xanh.
LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
CH1: Vẽ sơ đồ thể hiện các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp ở nước ta.
CH2: Dựa vào bảng 7.3, hãy nhận xét sự thay đổi về sản lượng một số sản phẩm của ngành công nghiệp sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính ở nước ta giai đoạn 2010-2021.
CH: Tìm hiểu về xu hướng phát triển công nghiệp xanh ở nước ta.
Phần II. Trả lời câu hỏi
MỞ ĐẦU
Câu hỏi: Hiện nay, nước ta đang đẩy mạnh tái cấu trúc các ngành công nghiệp theo hướng phát triển công nghiệp xanh. Có những nhân tố nào ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp nước ta? Các ngành công nghiệp chủ yếu ở nước ta có sự phát triển và phân bố như thế nào? Tại sao nước ta hướng đến phát triển công nghiệp xanh?
Việt Nam đang đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa gắn với phát triển bền vững. Các nhân tố tự nhiên như tài nguyên, vị trí địa lý và khí hậu, cùng các nhân tố kinh tế - xã hội như chính sách, lao động và cơ sở hạ tầng đóng vai trò quan trọng trong phát triển và phân bố công nghiệp. Những ngành chủ lực như sản xuất điện tử, dệt may, chế biến thực phẩm và sản xuất vật liệu xây dựng có sự phân bố tập trung tại các khu công nghiệp lớn. Hướng tới công nghiệp xanh là chiến lược cần thiết để giảm tác động tiêu cực tới môi trường, nâng cao chất lượng cuộc sống và tăng cường khả năng cạnh tranh quốc tế.
1. CÁC NHÂN TỐ ẢNH HƯỞNG ĐẾN PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ CÔNG NGHIỆP
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục a, hãy phân tích vai trò của các nhân tố tự nhiên ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành công nghiệp nước ta.
Các nhân tố tự nhiên đóng vai trò quan trọng trong phát triển và phân bố công nghiệp:
Tài nguyên thiên nhiên: Việt Nam có nguồn tài nguyên đa dạng, bao gồm khoáng sản (than, dầu mỏ, khí đốt, bauxite) và tài nguyên nông - lâm - thủy sản, tạo điều kiện thuận lợi cho các ngành khai thác, chế biến. Ví dụ, than tập trung tại Quảng Ninh, bauxite ở Tây Nguyên.
Vị trí địa lý: Việt Nam nằm ở trung tâm khu vực Đông Nam Á, thuận lợi cho giao thương quốc tế. Các khu công nghiệp tập trung gần các cảng biển lớn như Hải Phòng, Đà Nẵng, TP. Hồ Chí Minh để dễ dàng xuất nhập khẩu hàng hóa.
Khí hậu: Khí hậu nhiệt đới gió mùa ảnh hưởng đến các ngành công nghiệp sử dụng nguyên liệu nông nghiệp như chế biến thực phẩm và dệt may.
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục b, hãy phân tích vai trò của các nhân tố kinh tế - xã hội ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố ngành công nghiệp nước ta.
Các nhân tố kinh tế - xã hội quyết định tốc độ và hiệu quả phát triển công nghiệp:
Chính sách: Chính phủ có vai trò quan trọng thông qua việc thiết lập các khu công nghiệp, khu chế xuất, cải cách hành chính và thu hút đầu tư nước ngoài.
Nguồn lao động: Việt Nam có lực lượng lao động dồi dào, giá rẻ, tay nghề ngày càng nâng cao, đặc biệt trong các ngành như điện tử và dệt may.
Cơ sở hạ tầng: Hệ thống giao thông, cảng biển, điện, nước ngày càng được cải thiện, tạo điều kiện thuận lợi cho sản xuất công nghiệp. Các khu công nghiệp lớn tập trung ở vùng kinh tế trọng điểm như Đông Nam Bộ, Đồng bằng sông Hồng.
2. CÁC NGÀNH CÔNG NGHIỆP CHỦ YẾU
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục a, hãy nêu khái quát sự phát triển của ngành công nghiệp nước ta.
Ngành công nghiệp Việt Nam có sự phát triển nhanh chóng và đa dạng hóa, đóng góp lớn vào GDP và kim ngạch xuất khẩu. Các ngành công nghiệp chế biến - chế tạo, sản xuất điện tử, và dệt may đóng vai trò chủ lực, trong khi công nghiệp khai thác và năng lượng vẫn giữ vai trò quan trọng.
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục b và hình 7.1, hãy trình bày sự phát triển và phân bố của một trong các ngành công nghiệp chủ yếu ở nước ta.
Ngành sản xuất điện tử là một trong những ngành phát triển nhanh nhất. Sản phẩm chủ lực bao gồm điện thoại, máy vi tính và linh kiện. Các doanh nghiệp lớn như Samsung, LG, Intel đầu tư mạnh tại Bắc Ninh, Thái Nguyên, và TP. Hồ Chí Minh. Sự phân bố ngành này tập trung tại các khu công nghiệp lớn ở vùng kinh tế trọng điểm, gần cảng biển và các trung tâm logistic.
3. VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN CÔNG NGHIỆP XANH
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục 3, hãy giải thích tại sao cần phát triển công nghiệp xanh.
Công nghiệp xanh là hướng đi tất yếu vì những lý do sau:
Bảo vệ môi trường: Giảm phát thải khí nhà kính, giảm ô nhiễm không khí, đất và nước do các hoạt động sản xuất.
Phát triển bền vững: Công nghiệp xanh sử dụng năng lượng tái tạo, giảm tiêu thụ tài nguyên không tái tạo và hướng tới sản xuất sạch hơn.
Nâng cao chất lượng cuộc sống: Tạo ra môi trường sống trong lành hơn cho người dân và lao động trong ngành công nghiệp.
Tăng khả năng cạnh tranh quốc tế: Các tiêu chuẩn xanh ngày càng trở thành yêu cầu bắt buộc trong thương mại toàn cầu, giúp sản phẩm Việt Nam đáp ứng tốt hơn nhu cầu thị trường quốc tế.
LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
Câu hỏi 1: Vẽ sơ đồ thể hiện các nhân tố ảnh hưởng đến sự phát triển và phân bố công nghiệp ở nước ta.
Sơ đồ nên bao gồm hai nhóm chính:
Nhân tố tự nhiên: Tài nguyên, vị trí địa lý, khí hậu.
Nhân tố kinh tế - xã hội: Chính sách, lao động, cơ sở hạ tầng, thị trường.
Câu hỏi 2: Dựa vào bảng 7.3, hãy nhận xét sự thay đổi về sản lượng một số sản phẩm của ngành công nghiệp sản xuất sản phẩm điện tử, máy vi tính ở nước ta giai đoạn 2010-2021.
Sản lượng sản phẩm điện tử và máy vi tính tăng mạnh qua các năm, nhờ sự đầu tư lớn từ các tập đoàn nước ngoài và nhu cầu xuất khẩu tăng cao. Ngành này trở thành lĩnh vực xuất khẩu mũi nhọn, đóng góp lớn vào kim ngạch thương mại của cả nước.
Câu hỏi 3: Tìm hiểu về xu hướng phát triển công nghiệp xanh ở nước ta.
Việt Nam đang thúc đẩy công nghiệp xanh thông qua các chính sách như ưu đãi đầu tư vào năng lượng tái tạo, sản xuất sạch hơn và xây dựng các khu công nghiệp sinh thái. Các dự án điện gió, điện mặt trời tại Ninh Thuận, Bình Thuận hay mô hình sản xuất không phát thải tại các khu công nghiệp như VSIP là những ví dụ điển hình. Công nghiệp xanh không chỉ bảo vệ môi trường mà còn gia tăng giá trị cạnh tranh cho sản phẩm Việt Nam trên thị trường quốc tế.
