BÀI 21. THỰC HÀNH: TÌM HIỂU VỀ TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐỐI VỚI ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG
NỘI DUNG
- Phân tích tác động của biến đổi khí hậu đối với Đồng bằng sông Cửu Long
- Đề xuất giải pháp ứng phó
1. Tác động của biến đổi khí hậu đối với Đồng bằng sông Cửu Long
- Đối với tự nhiên:
+ Biến đổi khí hậu và nước biển dâng diễn ra nhanh hơn dự báo, gây ra nhiều hiện tượng thời tiết cực đoan: lũ lụt, hạn hán, xâm nhập mặn,...
+ Ô nhiễm môi trường, mất cân bằng sinh thái nghiêm trọng, sụt lún đất, suy giảm mực nước ngầm, xâm thực bờ biển, nhiều diện tích rừng tự nhiên, nhất là rừng ngập mặn, rừng tràm, rừng phòng hộ bị chặt phá, chuyển đổi sang mục đích sử dụng khác hoặc bị suy thoái nặng nề
+ Bên cạnh đó, việc khai thác bùn cát quá mức, xây dựng nhà cửa và hạ tầng sát bờ sông, kênh, rạch làm gia tăng nguy cơ sạt lở
- Đối với hoạt động sản xuất: Gây nhiều thiệt hại cho sản xuất nông nghiệp. Các ảnh hưởng tiêu cực gồm làm tăng chi phí sản xuất, giảm năng suất cây trồng vật nuôi, làm mất trắng không được thu hoạch, giảm chất lượng sản phẩm, và làm mất đất sản xuất nông nghiệp
- Đối với đời sống con người:
+ Hàng triệu người có thể bị mất nhà cửa nếu nước biển dâng cao
+ Thiệt hại về kinh tế: ảnh hưởng đến năng suất và sản lượng nông hải sản. Lũ lụt gây cản trở cho việc vận chuyển hàng hóa và xuất nhập khẩu.
+ Thay đổi môi trường sống
+ Sự gia tăng các bệnh tật
2. Giải pháp ứng phó
- Tăng cường tuyên truyền, phổ biến thông tin liên quan để người dân chủ động bảo đảm nước sinh hoạt, sử dụng nước tiết kiệm, ổn định đời sống, sản xuất trước tác động tiêu cực của hạn hán và xâm nhập mặn
- Tăng cường công tác dự báo khí tượng thủy văn, nguồn nước, xâm nhập mặn, phục vụ chỉ đạo, điều hành cấp nước phục vụ sản xuất và bảo đảm đủ nước dân sinh
- Xây dựng kế hoạch sử dụng nước hợp lý; ưu tiên cấp nước cho sinh hoạt, nước uống cho gia súc, nước tưới cho cây trồng lâu năm có giá trị kinh tế cao, nuôi trồng thủy sản và các khu công nghiệp.
Phần II. Trả lời câu hỏi
BÀI 21. THỰC HÀNH: TÌM HIỂU VỀ TÁC ĐỘNG CỦA BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU ĐỐI VỚI ĐỒNG BẰNG SÔNG CỬU LONG
1. Tác động của biến đổi khí hậu đối với Đồng bằng sông Cửu Long
Đối với tự nhiên:
Biến đổi khí hậu tại Đồng bằng sông Cửu Long diễn ra với tốc độ nhanh chóng hơn dự báo, dẫn đến hàng loạt hiện tượng thời tiết cực đoan như lũ lụt, hạn hán, xâm nhập mặn... Những yếu tố này làm gia tăng nguy cơ ô nhiễm môi trường và gây mất cân bằng sinh thái nghiêm trọng. Hiện tượng sụt lún đất và suy giảm mực nước ngầm ngày càng trầm trọng, trong khi xâm thực bờ biển làm mất đi nhiều diện tích đất ven biển. Các hệ sinh thái tự nhiên, đặc biệt là rừng ngập mặn, rừng tràm và rừng phòng hộ, bị tác động tiêu cực do chuyển đổi mục đích sử dụng, phá rừng, hoặc suy thoái nghiêm trọng. Ngoài ra, các hoạt động khai thác bùn cát quá mức cùng việc xây dựng sát bờ sông, kênh, rạch làm tăng nguy cơ sạt lở.
Đối với hoạt động sản xuất:
Biến đổi khí hậu gây thiệt hại nặng nề cho nông nghiệp, làm tăng chi phí sản xuất, giảm năng suất cây trồng và vật nuôi, và trong nhiều trường hợp gây mất trắng mùa vụ. Chất lượng sản phẩm nông nghiệp suy giảm, đất đai dành cho sản xuất cũng bị mất do xâm nhập mặn và ngập lụt. Những vấn đề này ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh kế của người dân phụ thuộc vào nông nghiệp.
Đối với đời sống con người:
Biến đổi khí hậu đặt hàng triệu người dân Đồng bằng sông Cửu Long trước nguy cơ mất nhà cửa nếu nước biển dâng cao. Về kinh tế, năng suất và sản lượng nông, thủy, hải sản đều bị ảnh hưởng, gây tổn thất lớn. Lũ lụt cũng làm gián đoạn vận chuyển hàng hóa và hoạt động xuất nhập khẩu. Đồng thời, biến đổi khí hậu làm thay đổi môi trường sống và gia tăng nguy cơ các bệnh tật, đặc biệt là bệnh liên quan đến nước và khí hậu.
2. Giải pháp ứng phó
Tuyên truyền và nâng cao nhận thức:
Cần tăng cường tuyên truyền để người dân hiểu rõ tác động của biến đổi khí hậu, từ đó chủ động bảo đảm nước sinh hoạt, sử dụng tiết kiệm tài nguyên, và ổn định đời sống sản xuất. Điều này đặc biệt quan trọng trong bối cảnh hạn hán và xâm nhập mặn diễn ra nghiêm trọng.
Tăng cường dự báo khí tượng thủy văn:
Việc cải thiện hệ thống dự báo khí tượng thủy văn, xâm nhập mặn và nguồn nước sẽ giúp hỗ trợ công tác chỉ đạo và điều hành, từ đó đảm bảo cung cấp đủ nước phục vụ sản xuất và sinh hoạt cho người dân.
Kế hoạch sử dụng nước hợp lý:
Cần xây dựng và triển khai các kế hoạch sử dụng nước hiệu quả, ưu tiên nước cho sinh hoạt, nước uống cho gia súc, nước tưới cho cây trồng lâu năm có giá trị kinh tế cao, cũng như phục vụ nuôi trồng thủy sản và các khu công nghiệp. Điều này giúp tối ưu hóa nguồn nước trong bối cảnh khan hiếm tài nguyên.
Những giải pháp trên cần được thực hiện đồng bộ, kết hợp với việc quản lý bền vững tài nguyên thiên nhiên và sự hỗ trợ từ chính quyền, các tổ chức và cộng đồng để giảm thiểu tác động của biến đổi khí hậu đối với Đồng bằng sông Cửu Long.
