Giải BT SGK Địa lý 9 Kết nối tri thức BÀI 16. THỰC HÀNH: PHÂN TÍCH ẢNH HƯỞNG CỦA HẠN HÁN VÀ SA MẠC HOÁ ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI Ở VÙNG KHÔ HẠN NINH THUẬN – BÌNH THUẬN
BÀI 16. THỰC HÀNH: PHÂN TÍCH ẢNH HƯỞNG CỦA HẠN HÁN VÀ SA MẠC HOÁ ĐỐI VỚI PHÁT TRIỂN KINH TẾ - XÃ HỘI Ở VÙNG KHÔ HẠN NINH THUẬN – BÌNH THUẬN
NỘI DUNG
Dựa vào sơ đồ sau, hãy:
- Phân tích ảnh hưởng của nạn hạn hán và sa mạc hoá đối với sự phát triển kinh tế - xã hội ở vùng khô hạn Ninh Thuận – Bình Thuận
- Đề xuất một số giải pháp để phòng chống hạn hán và sa mạc hoá
1. Ảnh hưởng của hạn hán đối với sự phát triển kinh tế - xã hội:
a. Đối với kinh tế:
- Ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản:
+ Giảm năng suất cây trồng, vật nuôi, ảnh hưởng nghiêm trọng tới chăn nuôi
+ Tăng chi phí xây dựng hệ thống tưới tiêu
+ Tăng nguy cơ cháy rừng: hủy hoại các loài thực vật, các loài động vật, quần cư hoang dã, làm giảm chất lượng không khí, nước
- Ngành công nghiệp và xây dựng:
+ Giảm năng suất thuỷ điện, thiếu hụt năng lượng: nguồn nước của các sông, hồ suy giảm, cạn kiệt, không cung cấp đủ nước cần thiết
+ Tăng chi phí làm mát các nhà xưởng
+ Thiếu nước sản xuất
- Ngành dịch vụ: ảnh hưởng hoạt động các ngành dịch vụ như du lịch, giao thông, đường sông
b. Đối với xã hội:
- Thiếu nước cho sinh hoạt
- Đói nghèo, thiếu lương thực: hạn hán làm giảm sản lượng cây trồng, do đó làm giảm thu nhập cho nông dân và tăng giá thị trường của sản phẩm vì ít đi
- Suy giảm sức khoẻ do dịch bệnh: hạn hán dẫn đến nhiễm côn trùng và bệnh thực vật, tăng xói mòn, sinh cảnh và suy thoái cảnh quan, giảm chất lượng không khí và lượng nước hiện diện
2. Ảnh hưởng của sa mạc hoá đối với sự phát triển kinh tế - xã hội:
a. Đối với kinh tế:
- Ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, thuỷ sản:
+ Đất bị thoái hoá làm giảm diện tích canh tác
+ Hiện tượng cát bay tàn phá cây trồng, vật nuôi
+ Diện tích mặt nước nuôi trồng thuỷ sản giảm
- Ngành công nghiệp và xây dựng:
+ Thiếu nước sản xuất
+ Thiếu hụt nguyên liệu sản xuất từ ngành nông nghiệp, thuỷ sản
- Ngành dịch vụ:
+ Thiệt hại các công trình, cơ sở hạ tầng
+ Sạt lở các tuyến đường giao thông
b. Đối với xã hội:
- Suy thoái nguồn nước mặt và nước ngầm
- Ảnh hưởng sinh kế của người dân, dẫn đến di cư tự phát
- Thiếu lương thực
3. Giải pháp phòng, chống hạn hán và sa mạc hoá:
- Tăng cường tích trữ nước trong các hồ chứa, hồ thủy điện
- Sử dụng tiết kiệm các nguồn nước kể cả các hồ chứa thủy điện để phục vụ sản xuất nông nghiệp và dân sinh
- Tổ chức đo đạc giám sát, cảnh báo xâm nhập mặn tại các khu vực có nguy cơ bị ảnh hưởng xâm nhập mặn
- Tích cực trồng và bảo vệ rừng, phát triển trồng rừng chống sa mạc hoá
- Quy hoạch đồng cỏ cho chăn nuôi
Phần II. Trả lời câu hỏi
NỘI DUNG
Hạn hán và sa mạc hoá là hai vấn đề nghiêm trọng ảnh hưởng trực tiếp đến sự phát triển kinh tế - xã hội ở Ninh Thuận và Bình Thuận, hai tỉnh có điều kiện tự nhiên khắc nghiệt nhất Việt Nam. Những tác động này gây ra hậu quả lâu dài đối với nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ và đời sống người dân. Dưới đây là phân tích chi tiết về ảnh hưởng và giải pháp ứng phó.
1. Ảnh hưởng của hạn hán đối với sự phát triển kinh tế - xã hội
a. Đối với kinh tế:
Ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản:
Hạn hán kéo dài làm giảm năng suất cây trồng và vật nuôi, gây thiệt hại nghiêm trọng đến sản xuất nông nghiệp. Các hệ thống tưới tiêu phải mở rộng và cải thiện, làm tăng chi phí sản xuất. Nguy cơ cháy rừng cao hơn, làm hủy hoại hệ sinh thái và ảnh hưởng đến chất lượng không khí, nước.
Ngành công nghiệp và xây dựng:
Hạn hán khiến nguồn nước sông hồ cạn kiệt, làm giảm năng suất thủy điện và gây thiếu hụt năng lượng. Các nhà máy sản xuất phải đối mặt với chi phí làm mát tăng cao và thiếu nước phục vụ sản xuất, ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh.
Ngành dịch vụ:
Du lịch, giao thông đường sông bị ảnh hưởng nặng nề do thiếu nước và sự suy giảm chất lượng môi trường tự nhiên, làm giảm sức hút của các điểm đến.
b. Đối với xã hội:
Hạn hán gây ra tình trạng thiếu nước sinh hoạt, đặc biệt là ở các khu vực nông thôn. Sản lượng cây trồng giảm dẫn đến đói nghèo và giá lương thực tăng cao. Sức khỏe người dân suy giảm do dịch bệnh liên quan đến nguồn nước ô nhiễm và điều kiện sống khắc nghiệt.
2. Ảnh hưởng của sa mạc hoá đối với sự phát triển kinh tế - xã hội
a. Đối với kinh tế:
Ngành nông nghiệp, lâm nghiệp, thủy sản:
Đất đai bị thoái hóa làm giảm diện tích canh tác và năng suất cây trồng. Hiện tượng cát bay phá hủy hoa màu, đồng thời diện tích mặt nước nuôi trồng thủy sản cũng giảm sút.
Ngành công nghiệp và xây dựng:
Thiếu nước và nguyên liệu từ nông nghiệp, thủy sản ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất. Sa mạc hóa làm tăng chi phí bảo trì cơ sở hạ tầng và gây hư hại công trình.
Ngành dịch vụ:
Các công trình giao thông và cơ sở hạ tầng bị sạt lở, gây gián đoạn hoạt động vận tải và thương mại.
b. Đối với xã hội:
Sa mạc hóa làm suy thoái nguồn nước ngầm và nước mặt, khiến đời sống người dân gặp khó khăn. Sinh kế của người dân bị ảnh hưởng, dẫn đến tình trạng di cư tự phát. Thiếu lương thực làm gia tăng nghèo đói và bất ổn xã hội.
3. Giải pháp phòng, chống hạn hán và sa mạc hoá
Tăng cường tích trữ nước: Xây dựng và duy trì các hồ chứa, hồ thủy điện để đảm bảo nguồn nước dự trữ cho mùa khô.
Sử dụng nước tiết kiệm: Thực hiện các biện pháp tiết kiệm nước trong sản xuất nông nghiệp và sinh hoạt, đồng thời quản lý hiệu quả nguồn nước từ các hồ chứa thủy điện.
Giám sát và cảnh báo: Lắp đặt hệ thống đo đạc, cảnh báo nguy cơ xâm nhập mặn và hạn hán để chủ động ứng phó.
Bảo vệ và phát triển rừng: Tích cực trồng mới và bảo vệ rừng, đặc biệt là rừng phòng hộ để giảm xói mòn và chống sa mạc hóa.
Quy hoạch đồng cỏ: Tăng cường quy hoạch đồng cỏ để đảm bảo nguồn thức ăn cho chăn nuôi, giảm áp lực lên đất canh tác.
KẾT LUẬN
Hạn hán và sa mạc hoá đang đặt ra những thách thức lớn cho phát triển kinh tế - xã hội ở vùng khô hạn Ninh Thuận – Bình Thuận. Việc áp dụng các giải pháp hiệu quả để quản lý tài nguyên nước, bảo vệ rừng và cải thiện cơ sở hạ tầng là cấp thiết, nhằm đảm bảo sự phát triển bền vững cho khu vực này trong tương lai.
