Bắc Trung Bộ là một bộ phận lãnh thổ của vùng Bắc Trung Bộ và Duyên hải miền Trung, có điều kiện tự nhiên và tài nguyên thiên nhiên phong phú, văn hoá đa dạng. Điều kiện tự nhiên và dân cư của Bắc Trung Bộ có đặc điểm gì? Bắc Trung Bộ có thế mạnh gì trong phát triển kinh tế?
1. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ
CH: Dựa vào thông tin mục 1 và quan sát hình 14.1, hãy xác định vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ của Bắc Trung Bộ.
2. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
CH: Dựa vào hình 14.1 và thông tin mục 2, hãy:
- Trình bày đặc điểm phân hóa tự nhiên ở Bắc Trung Bộ.
- Giải thích ảnh hưởng của tự nhiên đến sự hình thành cơ cấu kinh tế của Bắc Trung Bộ.
3. PHÒNG, CHỐNG THIÊN TAI VÀ ỨNG PHÓ VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
CH: Dựa vào thông tin mục 3, hãy:
- Kể tên một số thiên tai và nêu giải pháp phòng, chống thiên tai ở Bắc Trung Bộ
- Trình bày vấn đề ứng phó với biến đổi khí hậu ở Bắc Trung Bộ.
4. PHÂN BỐ DÂN CƯ
CH: Dựa vào thông tin mục 4, hãy:
- Trình bày đặc điểm phân bố dân cư ở Bắc Trung Bộ.
- Giải thích sự phân bố dân cư ở Bắc Trung Bộ.
5. SỰ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ KINH TẾ
CH: Dựa vào thông tin mục a và quan sát hình 14.3, hãy:
- Phân tích tình hình phát triển và phân bố ngành nông nghiệp ở Bắc Trung Bộ
- Nhận xét sự phát triển và phân bố ngành lâm nghiệp ở Bắc Trung Bộ
CH: Dựa vào thông tin mục b và hình 12.3, hãy trình bày sự phát triển và phân bố ngành công nghiệp của Bắc Trung Bộ.
CH: Dựa vào thông tin mục c và quan sát hình 14.3, hãy:
- Trình bày sự phát triển và phân bố ngành giao thông vận tải và du lịch của Bắc Trung Bộ.
- Phân tích thế mạnh để phát triển du lịch ở Bắc Trung Bộ.
6. VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ BIỂN, ĐẢO
CH: Dựa vào thông tin ở mục 6, hãy phân tích vấn đề phát triển kinh tế biển ở Bắc Trung Bộ.
LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
CH: Dựa vào hình 14.3, hãy hoàn thành bảng sau vào vở:
CH: Sưu tầm thông tin về một loại thiên tai và tác động của nó đến phát triển kinh tế ở Bắc Trung Bộ, sau đó hãy nêu một số biện pháp phòng, chống thiên tai đó.
Phần II. Trả lời câu hỏi
MỞ ĐẦU
Bắc Trung Bộ là vùng lãnh thổ quan trọng thuộc dải đất miền Trung Việt Nam. Với đặc điểm tự nhiên và tài nguyên phong phú, văn hóa đa dạng, Bắc Trung Bộ có vai trò kinh tế, xã hội quan trọng. Điều kiện tự nhiên và dân cư của vùng ảnh hưởng trực tiếp đến cơ cấu kinh tế, đặc biệt là các ngành nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ và kinh tế biển.
1. VỊ TRÍ ĐỊA LÍ VÀ PHẠM VI LÃNH THỔ
Câu hỏi: Dựa vào thông tin mục 1 và quan sát hình 14.1, hãy xác định vị trí địa lí và phạm vi lãnh thổ của Bắc Trung Bộ.
Bắc Trung Bộ nằm ở trung tâm đất nước, kéo dài từ phía nam sông Hồng đến dãy Bạch Mã, bao gồm 6 tỉnh: Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên Huế. Vùng tiếp giáp với:
Phía Bắc: Đồng bằng sông Hồng.
Phía Nam: Duyên hải Nam Trung Bộ.
Phía Tây: Lào, với biên giới dài, có các cửa khẩu quan trọng như Cầu Treo, Lao Bảo.
Phía Đông: Biển Đông.
Vị trí này thuận lợi cho giao lưu kinh tế trong nước và quốc tế, đặc biệt qua các cảng biển và cửa khẩu quốc tế.
2. ĐIỀU KIỆN TỰ NHIÊN VÀ TÀI NGUYÊN THIÊN NHIÊN
Câu hỏi: Dựa vào hình 14.1 và thông tin mục 2, hãy trình bày đặc điểm phân hóa tự nhiên ở Bắc Trung Bộ.
Địa hình: Phân hóa rõ rệt từ Tây sang Đông. Phía Tây là dãy núi Trường Sơn Bắc, ở giữa là đồng bằng ven biển hẹp, phía Đông là các bãi cát ven biển.
Khí hậu: Nhiệt đới gió mùa với hai mùa rõ rệt. Vùng chịu ảnh hưởng mạnh của gió phơn Tây Nam khô nóng vào mùa hè.
Câu hỏi: Giải thích ảnh hưởng của tự nhiên đến sự hình thành cơ cấu kinh tế của Bắc Trung Bộ.
Đồng bằng hẹp, đất phù sa màu mỡ thuận lợi cho trồng lúa, rau màu và cây công nghiệp ngắn ngày.
Đồi núi phía Tây thích hợp cho phát triển cây công nghiệp lâu năm, lâm nghiệp và chăn nuôi.
Bờ biển dài, nhiều bãi cá, bãi tôm, thích hợp cho đánh bắt, nuôi trồng thủy sản và phát triển du lịch biển.
3. PHÒNG, CHỐNG THIÊN TAI VÀ ỨNG PHÓ VỚI BIẾN ĐỔI KHÍ HẬU
Câu hỏi: Kể tên một số thiên tai và nêu giải pháp phòng, chống thiên tai ở Bắc Trung Bộ.
Cải thiện hệ thống cảnh báo thiên tai, sơ tán dân cư kịp thời.
Câu hỏi: Trình bày vấn đề ứng phó với biến đổi khí hậu ở Bắc Trung Bộ.
Tăng cường bảo vệ rừng và trồng rừng mới để giảm thiểu tác động của khí hậu khắc nghiệt.
Phát triển mô hình nông nghiệp thích ứng với biến đổi khí hậu, như trồng cây chịu hạn, nuôi trồng thủy sản bền vững.
4. PHÂN BỐ DÂN CƯ
Câu hỏi: Trình bày đặc điểm phân bố dân cư ở Bắc Trung Bộ.
Dân cư phân bố không đều:
Tập trung đông ở các đồng bằng ven biển và đô thị lớn như Vinh (Nghệ An), Huế (Thừa Thiên Huế).
Mật độ thưa thớt ở các vùng đồi núi phía Tây.
Câu hỏi: Giải thích sự phân bố dân cư ở Bắc Trung Bộ.
Đồng bằng ven biển có đất đai màu mỡ, điều kiện sản xuất thuận lợi.
Vùng đồi núi phía Tây có địa hình khó khăn, ít đất canh tác và cơ sở hạ tầng kém phát triển.
5. SỰ PHÁT TRIỂN VÀ PHÂN BỐ KINH TẾ
Câu hỏi: Phân tích tình hình phát triển và phân bố ngành nông nghiệp ở Bắc Trung Bộ.
Nông nghiệp phát triển với trồng lúa, rau màu ở đồng bằng ven biển; cây công nghiệp như cao su, cà phê, hồ tiêu ở vùng núi phía Tây.
Chăn nuôi bò, dê, và gia cầm được phát triển mạnh ở vùng trung du và đồi núi.
Câu hỏi: Nhận xét sự phát triển và phân bố ngành lâm nghiệp ở Bắc Trung Bộ.
Lâm nghiệp tập trung ở vùng núi phía Tây, nơi có diện tích rừng lớn. Rừng tự nhiên cung cấp gỗ và lâm sản, đồng thời đóng vai trò quan trọng trong bảo vệ môi trường.
Câu hỏi: Trình bày sự phát triển và phân bố ngành công nghiệp của Bắc Trung Bộ.
Công nghiệp chế biến nông sản, sản xuất xi măng, khai thác khoáng sản phát triển mạnh ở các tỉnh như Thanh Hóa, Nghệ An.
Một số trung tâm công nghiệp lớn:
Thanh Hóa: Sản xuất xi măng, lọc hóa dầu.
Vinh: Chế biến thực phẩm, dệt may.
Câu hỏi: Trình bày sự phát triển và phân bố ngành giao thông vận tải và du lịch của Bắc Trung Bộ.
Giao thông vận tải: Hệ thống đường bộ (Quốc lộ 1A, đường Hồ Chí Minh), đường sắt Bắc - Nam, cảng biển (Cửa Lò, Nhật Lệ) và sân bay quốc tế (Phú Bài).
Du lịch: Phát triển mạnh nhờ các di sản văn hóa (cố đô Huế), bãi biển đẹp (Sầm Sơn, Cửa Lò) và các khu di tích lịch sử.
Câu hỏi: Phân tích thế mạnh để phát triển du lịch ở Bắc Trung Bộ.
Tài nguyên du lịch tự nhiên phong phú: Bờ biển dài, nhiều bãi tắm đẹp.
Di sản văn hóa lịch sử như cố đô Huế, Thành Nhà Hồ, Phong Nha - Kẻ Bàng.
6. VẤN ĐỀ PHÁT TRIỂN KINH TẾ BIỂN, ĐẢO
Câu hỏi: Phân tích vấn đề phát triển kinh tế biển ở Bắc Trung Bộ.
Đánh bắt và nuôi trồng thủy sản tại các ngư trường ven biển Quảng Bình, Quảng Trị.
Phát triển công nghiệp chế biến thủy sản, du lịch biển.
Khai thác năng lượng tái tạo như điện gió, điện mặt trời ven biển.
Tên trung tâm công nghiệp
Một số ngành công nghiệp
Thanh Hóa
Xi măng, hóa dầu, chế biến thủy sản
Vinh (Nghệ An)
Chế biến thực phẩm, dệt may
Huế (Thừa Thiên Huế)
Dệt may, sản xuất vật liệu xây dựng
LUYỆN TẬP VÀ VẬN DỤNG
Câu hỏi: Hoàn thành bảng trung tâm công nghiệp và một số ngành công nghiệp ở Bắc Trung Bộ.
Câu hỏi: Sưu tầm thông tin về một loại thiên tai và tác động của nó đến phát triển kinh tế ở Bắc Trung Bộ, sau đó hãy nêu một số biện pháp phòng, chống thiên tai đó.
Ví dụ: Lũ lụt
Tác động: Gây thiệt hại lớn về tài sản, mùa màng và cơ sở hạ tầng.
Biện pháp: Xây dựng đê điều, cải tạo hệ thống thoát nước, trồng rừng đầu nguồn và nâng cao nhận thức cộng đồng.
